ذَلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ

این است و هر کس شعائر خدا را بزرگ دارد، این از تقوای دل‌هاست.

درنگ: این آیه بسیار خیر و زودبازده است و سبب توانمندی و قوت قلب می‌گردد.

لَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ مَحِلُّهَا إِلَى الْبَيْتِ الْعَتِيقِ

برای شما در آنها تا مدتی معین سودهایی است، سپس جایگاهشان به سوی بیت عتیق است.

درنگ: این آیه عالی و پرمنفعت است.

وَلِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَى مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ

و برای هر امتی مناسکی قرار دادیم تا نام خدا را بر آنچه از چهارپایان به آنها روزی داده‌ایم ببرند. خدایتان خدای یگانه است، پس به او تسلیم شوید و به فروتنان بشارت ده.

نکات کلیدی:

• این آیه عالی، پرمنفعت و پرخیر است. برای مثال، در صورت استخاره برای ازدواج، زن و فرزندی نیکو نصیب خواستار می‌شود.
• واژه «أُمَّةٍ» نشان‌دهنده توانایی و قوت است.
• عبارت «وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ» به کاری گوارا و بشارت‌آور اشاره دارد.

الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ

کسانی که چون خدا یاد شود دل‌هایشان بترسد و شکیبایان بر آنچه به آنها رسیده و برپادارندگان نماز و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم انفاق می‌کنند.

درنگ: این آیه بسیار خیر است. کار معنوی و پرخیر است، اما نیازمند اهتمام، تلاش جدی و پرداخت هزینه‌هایی مانند انفاق و خیرات است.

وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

و شتران قربانی را برای شما از شعائر خدا قرار دادیم. برای شما در آنها خیر است. پس نام خدا را بر آنها در حالی که به صف ایستاده‌اند ببرید، و چون پهلوهایشان به زمین افتاد از آنها بخورید و به قناعت‌کننده و درخواست‌کننده بطعامید. این‌گونه آنها را برای شما رام کردیم تا شاید شکر کنید.

درنگ: این آیه بسیار خیر است، اما زحمت، دردسر و گرفتاری دارد.

لَنْ يَنَالَ اللَّهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَاؤُهَا وَلَكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنْكُمْ كَذَلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِينَ

هرگز گوشت‌ها و خون‌هایشان به خدا نمی‌رسد، ولی تقوای شما به او می‌رسد. این‌گونه آنها را برای شما رام کرد تا خدا را به خاطر هدایتش بزرگ دارید و به نیکوکاران بشارت ده.

درنگ: این آیه عالی است. بشارت، سرور، صفا، نعمت‌های غیرمترقبه و منافع بی‌شمار را برای خواستار به همراه دارد.

إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ

به‌راستی خدا از کسانی که ایمان آورده‌اند دفاع می‌کند. به‌راستی خدا هیچ خیانتکار ناسپاسی را دوست ندارد.

درنگ: شروع کار خوب و خوشایند است، اما نتیجه‌ای بد و ناگوار دارد. باید ترک شود.

أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ

به کسانی که جنگ بر آنها تحمیل شده اجازه [جهاد] داده شد، زیرا به آنها ستم شده است، و به‌راستی خدا بر یاری آنها تواناست.

درنگ: این کار لازم است و نباید ترک شود، اما پرخطر و پرمشقت است و راحتی و عافیت ندارد. با این وجود، به سرانجام می‌رسد.

الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمَ اللَّهِ كَثِيرًا وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ

کسانی که به ناحق از خانه‌هایشان رانده شدند، جز اینکه گفتند: پروردگار ما خداست. و اگر خدا برخی از مردم را به‌وسیله برخی دیگر دفع نمی‌کرد، صومعه‌ها و کلیساها و کنیسه‌ها و مساجدی که نام خدا در آنها بسیار برده می‌شود ویران می‌گردید. و خدا به کسی که او را یاری کند یاری می‌دهد. به‌راستی خدا نیرومند و شکست‌ناپذیر است.

درنگ: این آیه خیر است. طولانی بودن آیه نشان‌دهنده مشکلات و درگیری است. کاری درازمدت، پیچیده، سخت و همراه با گرفتاری است، اما خیرات و برکات آن فراوان است.

الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ

کسانی که اگر در زمین به آنها قدرت دهیم، نماز برپا می‌دارند و زکات می‌دهند و به معروف فرمان می‌دهند و از منکر بازمی‌دارند، و سرانجام همه امور از آن خداست.

درنگ: این آیه بسیار خیر و پرزحمت است.

وَإِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَثَمُودُ

و اگر تو را تکذیب کنند، پیش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود [نیز پیامبران را] تکذیب کردند.

درنگ: این آیه بسیار منفی است. تهمت، درگیری و دروغ با آن همراه است.

وَقَوْمُ إِبْرَاهِيمَ وَقَوْمُ لُوطٍ

و قوم ابراهیم و قوم لوط.

درنگ: این آیه منفی است.

وَأَصْحَابُ مَدْيَنَ وَكُذِّبَ مُوسَى فَأَمْلَيْتُ لِلْكَافِرِينَ ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ

و اصحاب مدین، و موسی تکذیب شد. پس به کافران مهلت دادم، سپس آنها را فرو گرفتم. پس چگونه بود کیفر من؟

درنگ: این آیه بسیار منفی است.

فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَشِيدٍ

و چه بسیار قریه‌هایی که آنها را در حالی که ستمگر بودند هلاک کردیم، پس آنها بر سقف‌هایشان فرو ریختند و چاه‌های متروک و کاخ‌های استوار [به جا ماند].

درنگ: این آیه به شکست و نابودی منجر می‌شود و حرمان آن قطعی است.

أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ

آیا در زمین سیر نکردند تا دل‌هایی داشته باشند که با آنها تعقل کنند یا گوش‌هایی که با آنها بشنوند؟ زیرا چشم‌ها کور نمی‌شوند، بلکه دل‌هایی که در سینه‌هاست کور می‌شوند.

درنگ: این آیه بسیار منفی است.

وَيَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذَابِ وَلَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ وَإِنَّ يَوْمًا عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا تَعُدُّونَ

و از تو شتاب در عذاب می‌خواهند، و خدا هرگز وعده‌اش را تخلف نمی‌کند، و به‌راستی یک روز نزد پروردگارت مانند هزار سال از آنچه می‌شمارید است.

درنگ: این آیه بسیار منفی است. خواستار را به عذاب دردناک، گرفتاری‌های سخت، اضطراب، انتظار و تحیر دچار می‌کند.

وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَمْلَيْتُ لَهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ ثُمَّ أَخَذْتُهَا وَإِلَيَّ الْمَصِيرُ

و چه بسیار قریه‌هایی که به آنها مهلت دادم در حالی که ستمگر بودند، سپس آنها را فرو گرفتم، و بازگشت به سوی من است.

درنگ: این آیه خیر نیست. بلا و مکافات با آن همراه است.

قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا أَنَا لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ

بگو: ای مردم، من برای شما فقط هشداردهنده‌ای آشکارم.

درنگ: این آیه خیر است. کار باید با دقت، اختیار و اراده انجام شود، وگرنه سستی و اهمال به از دست رفتن نتیجه منجر می‌شود.

فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ

پس کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته کردند، برایشان آمرزش و روزی کریمانه است.

درنگ: این آیه عالی است و بهترین رزق را نصیب خواستار می‌کند، اما رنج و زحمت باید تحمل شود.

با نظارت صادق خادمی