متن درس
استخاره قرآنی: تأملاتی در هدایت الهی
برگرفته از درسگفتارهای آیتالله محمدرضا نکونام قدسسره، جلسه 290
مقدمه: استخاره قرآنی، دریچهای به سوی هدایت الهی
استخاره قرآنی، بهعنوان یکی از روشهای معنوی و عمیق برای رجوع به کلام الهی در جهت کشف خیر و صلاح در امور زندگی، جایگاهی والا در سنت اسلامی دارد. این روش نهتنها ابزاری برای تصمیمگیری، بلکه مسیری برای تعمیق ارتباط معنوی انسان با هدایت الهی است. تأمل در آیات قرآن کریم، با نیت خالص و توکل بر خداوند، انسان را به سوی انتخابهایی رهنمون میسازد که با حکمت و خیر الهی همراستا باشد. این نوشتار، با بهرهگیری از آیات منتخب سورههای شعراء و قصص، به بررسی معانی و پیامهای این آیات در چارچوب استخاره قرآنی میپردازد. هدف آن است که با رویکردی علمی و نظاممند، راهنماییهایی دقیق و معنوی برای مخاطبان تحصیلکرده و پژوهشگران حوزه علوم قرآنی ارائه شود.
بخش نخست: آیات سوره شعراء و پیامهای هدایتی
آیه 138: تلاوت قرآن و مسئولیت هدایت
وَأَنْ أَتْلُوَ الْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَقُلْ إِنَّمَا أَنَا مِنَ الْمُنْذِرِينَ
و اینکه قرآن را تلاوت کنم. پس هر کس هدایت یابد، به سود خویش هدایت یافته، و هر کس گمراه شود، بگو: من جز از هشداردهندگان نیستم.
این آیه به وظیفه پیامبر اکرم (ص) در تلاوت قرآن کریم و ابلاغ پیام الهی اشاره دارد. در چارچوب استخاره، این آیه کار مورد نظر را خیر اما همراه با دشواری و خطر توصیف میکند. همانگونه که تلاوت قرآن وظیفهای سنگین و پرمسئولیت است، انجام کار مورد نظر نیز نیازمند احتیاط، تعهد و تحمل چالشهاست. نتیجه این کار به نیت و تلاش خواستار بستگی دارد، و او باید با آگاهی از دشواریهای مسیر، به سوی خیر گام بردارد.
درنگ: کار خیر اما سخت و سنگین است. خواستار باید با احتیاط و تعهد به انجام آن بپردازد، زیرا نتیجه به نیت و تلاش او وابسته است.
آیه 139: ستایش الهی و آشکار شدن آیات
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ فَتَعْرِفُونَهَا وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
و بگو: سپاس خدای را. بهزودی آیاتش را به شما نشان خواهد داد و آنها را خواهید شناخت، و پروردگارتان از آنچه میکنید غافل نیست.
این آیه به ستایش خداوند و وعده الهی برای آشکار ساختن آیاتش اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر و ارزشمند توصیف میشود، اما نیازمند پشتکار و نهراسیدن از مشکلات است. عبارت «سَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ» نشاندهنده دشواری و سنگینی کار است، زیرا هدایت و تماشای آیات الهی نیازمند صبر و استقامت است. خواستار باید با توکل بر خداوند و پیگیری مداوم، به سوی نتایجی روشن و معنوی حرکت کند.
درنگ: کار خیر و ارزشمند است، اما نیازمند پشتکار و تحمل مشکلات است. خداوند آیات خود را به خواستار نشان خواهد داد، مشروط بر آنکه او در مسیر استقامت ورزد.
نتیجهگیری بخش نخست
آیات 138 و 139 سوره شعراء، پیامهایی از خیر، دشواری و هدایت الهی را در بر دارند. این آیات خواستار را به سوی انجام کارهای خیر اما چالشبرانگیز هدایت میکنند، با تأکید بر اینکه نتیجه نهایی به نیت، تلاش و توکل او بستگی دارد. همانگونه که خورشید پس از تاریکی شب طلوع میکند، استقامت در مسیر خیر به آشکار شدن آیات الهی منجر خواهد شد.
بخش دوم: آیات سوره قصص و درسهای استخاره
آیه 1: حروف مقطعه و رمزهای الهی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ طسم
به نام خدا که رحمان و رحیم است. طسم.
حروف مقطعه «طسم» بهعنوان رمزهای الهی، نشاندهنده عمق و پیچیدگی آیات قرآن کریم هستند. در استخاره، این آیه کار مورد نظر را کشیده، بلند و پیچیده توصیف میکند. اگر خواستار با روش و شیوهای ویژه و دقیق به انجام این کار بپردازد، نتایج آن عالی خواهد بود. این آیه به مثابه کلیدی است که درهای معرفت را میگشاید، مشروط بر آنکه با دقت و حکمت به کار گرفته شود.
درنگ: کار مورد نظر پیچیده و طولانی است، اما با رعایت روشهای دقیق و ویژه، به نتایج عالی منجر خواهد شد.
آیه 2: روشنی و استحکام آیات الهی
تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ
این است آیات کتاب روشنگر.
این آیه به روشنی و استحکام آیات قرآن کریم اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر مشخص، معلوم، روشن و محکم توصیف میشود. خواستار باید با اطمینان به انجام این کار بپردازد، زیرا نتایج آن به دلیل وضوح و استحکام، ارزشمند و پایدار خواهد بود.
درنگ: کار مشخص، روشن و محکم است و نتایج ارزشمندی به همراه دارد.
آیه 3: تقابل موسی و فرعون
نَتْلُو عَلَيْكَ مِنْ نَبَإِ مُوسَى وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
از خبر موسی و فرعون بهراستی بر تو میخوانیم برای قومی که ایمان میآورند.
این آیه به داستان موسی و فرعون و تقابل آنها اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر به دلیل وجود درگیری و اختلاف خیر نیست. گرچه ممکن است در ابتدا با نیت خیر یا عشق همراه باشد، اما این عشق میتواند به عناد و دشمنی تبدیل شود. برخلاف داستان یوسف و زلیخا که مظهر عشق و جمال است، تقابل موسی و فرعون جلالی و پرتنش است. خواستار باید از اقدامی که به درگیری منجر میشود پرهیز کند.
درنگ: کار مورد نظر به درگیری و اختلاف منجر میشود و خیر نیست. خواستار باید از آن پرهیز کند.
آیه 4: فساد و ظلم فرعون
إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ
بهراستی فرعون در زمین سرکشی کرد و اهل آن را به دستهها تقسیم نمود و گروهی از آنها را ناتوان میساخت، پسرانشان را میکشت و زنانشان را زنده میگذاشت. او از مفسدان بود.
این آیه به فساد و ظلم فرعون اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خطرناک و وحشتناک توصیف میشود. این کار به درازا میکشد و با تجاوز و تعدی همراه است. خواستار با فردی فاسد، حیلهگر و دیکتاتور مواجه خواهد شد که با ایجاد اختلاف میان مردم، به دنبال بهرهبرداری است. این آیه هشداری جدی است که خواستار باید از چنین اقدامی بهطور کامل اجتناب ورزد.
درنگ: کار خطرناک و طولانی است و با ظلم و فساد همراه خواهد بود. خواستار باید بهطور کامل از آن پرهیز کند.
آیه 5: توانمندسازی مظلومان
وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ
و خواستیم بر کسانی که در زمین ناتوان شده بودند منت نهیم و آنها را پیشوایان قرار دهیم و وارثان سازیم.
این آیه به اراده الهی برای توانمندسازی مظلومان اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر اما بسیار سخت و مبهم توصیف میشود. انجام این کار به طول میانجامد و با مشکلات متعددی همراه است. خواستار باید با صبر و استقامت به انجام این کار بپردازد تا به نتایج ارزشمند آن دست یابد.
درنگ: کار خیر اما سخت و مبهم است. خواستار باید با تحمل مشکلات به انجام آن بپردازد.
آیه 6: پیروزی بر ستمگران
وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِيَ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ مَا كَانُوا يَحْذَرُونَ
و آنها را در زمین قدرت دهیم و به فرعون و هامان و لشکریانشان از آنها چیزی را نشان دهیم که از آن میترسیدند.
این آیه به پیروزی مظلومان بر ستمگران اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر اما همراه با اضطراب و دلهره توصیف میشود. خواستار باید با تحمل سختیها به انجام این کار بپردازد، زیرا به پیروزی و نتایج ارزشمند منجر خواهد شد.
درنگ: کار خیر اما همراه با اضطراب است. با استقامت، به پیروزی منجر خواهد شد.
آیه 7: وحی به مادر موسی
وَأَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى أَنْ أَرْضِعِيهِ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ
و به مادر موسی وحی کردیم که او را شیر ده، و اگر بر او ترسیدی، او را در دریا بیفکن و نترس و اندوهگین مباش، که ما او را به تو بازمیگردانیم و او را از پیامبران قرار میدهیم.
این آیه به وحی الهی به مادر موسی و اطمینانبخشی خداوند اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر بسیار عالی اما همراه با مشکلات توصیف میشود. خواستار باید با توکل بر خداوند و تحمل دشواریها به انجام این کار بپردازد.
درنگ: کار عالی اما همراه با مشکلات است. با توکل و صبر، به نتایج ارزشمند منجر خواهد شد.
آیه 8: گرفتاری در دام فرعون
فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ
پس خاندان فرعون او را برگرفتند تا برایشان دشمن و اندوهی باشد. بهراستی فرعون و هامان و لشکریانشان خطاکار بودند.
این آیه به گرفتاری موسی در دام فرعون اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و بدفرجام توصیف میشود. خواستار باید از اقدامی که به ظاهر خیر اما در نهایت زیانبار است، پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و بدفرجام است. خواستار باید از آن پرهیز کند.
آیه 9: خیرخواهی همسر فرعون
وَقَالَتِ امْرَأَةُ فِرْعَوْنَ قُرَّةُ عَيْنٍ لِي وَلَكَ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَى أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ
و همسر فرعون گفت: او نور چشم من و توست. او را نکشید، شاید برای ما سودمند باشد یا او را به فرزندی بگیریم، و آنها نمیدانستند.
این آیه به خیرخواهی همسر فرعون اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و به خطرات پنهانی منجر میشود که خواستار از آنها آگاه نیست. او باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و به خطرات پنهان منجر میشود. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 10: اضطراب مادر موسی
وَأَصْبَحَ فُؤَادُ أُمِّ مُوسَى فَارِغًا إِنْ كَادَتْ لَتُبْدِي بِهِ لَوْلَا أَنْ رَبَطْنَا عَلَى قَلْبِهَا لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
و دل مادر موسی تهی شد، نزدیک بود او را فاش کند، اگر ما دلش را استوار نکرده بودیم تا از مؤمنان باشد.
این آیه به اضطراب و ایمان مادر موسی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر سنگین، سخت، پرخطر و پراسترس توصیف میشود، اما بد نیست. خواستار باید با صبر و توکل به انجام آن بپردازد.
درنگ: کار سنگین و پراسترس است، اما با صبر و توکل، نتایج مثبتی خواهد داشت.
آیه 11: پنهانکاری و دلهره
وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّيهِ فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ جُنُبٍ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ
و به خواهرش گفت: او را دنبال کن. پس او را از دور نظاره کرد، در حالی که آنها نمیدانستند.
این آیه به پنهانکاری و دلهره در داستان موسی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر با اضطراب، دلهره و پنهانکاری همراه است و خیر نیست. خواستار باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار با اضطراب و پنهانکاری همراه است و خیر نیست. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 12: خیرخواهی و نتیجه مثبت
وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِنْ قَبْلُ فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَهُمْ لَهُ نَاصِحُونَ
و ما پیش از این دایهها را بر او حرام کردیم. پس [خواهرش] گفت: آیا شما را به خاندانی راهنمایی کنم که او را برای شما کفالت کنند و خیرخواه او باشند؟
این آیه به خیرخواهی و نتیجه مثبت در داستان موسی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر و پرخطر توصیف میشود، اما به نتیجه مثبت منجر خواهد شد. خواستار باید با احتیاط به انجام آن بپردازد.
درنگ: کار خیر و پرخطر است، اما با احتیاط به نتیجه مثبت منجر خواهد شد.
آیه 13: بازگشت به خیر
فَرَدَدْنَاهُ إِلَى أُمِّهِ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ وَلِتَعْلَمَ أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ
پس او را به مادرش بازگرداندیم تا چشمش روشن شود و اندوهگین نباشد و بداند که وعده خدا حق است، ولی بیشترشان نمیدانند.
این آیه به بازگشت موسی به مادرش و تحقق وعده الهی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر بسیار خیر است، اما با اضطراب و استرس همراه است. خواستار باید این دشواریها را تحمل کند تا به نتایج ارزشمند دست یابد.
درنگ: کار بسیار خیر است، اما با اضطراب همراه است. با تحمل دشواریها، به نتایج ارزشمند منجر خواهد شد.
آیه 14: حکمت و علم الهی
وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
و چون به کمال رشد و استواری رسید، به او حکمت و دانش دادیم، و اینگونه نیکوکاران را پاداش میدهیم.
این آیه به اعطای حکمت و علم به موسی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر عالی و با احسان همراه است. خواستار باید با نیت خیر و نیکوکاری به انجام آن بپردازد.
درنگ: کار عالی و با احسان همراه است. با نیت خیر، به نتایج ارزشمند منجر خواهد شد.
آیه 15: درگیری و تأثیر شیطان
وَدَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلَى حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَذَا مِنْ عَدُوِّهِ فَاسْتَنْصَرَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَى فَقَضَى عَلَيْهِ قَالَ هَذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ
و در زمانی که مردمش غافل بودند وارد شهر شد و در آن دو مرد را یافت که با هم میجنگیدند، این از پیروانش بود و آن از دشمنانش. پس آنکه از پیروانش بود از او بر ضد آنکه از دشمنانش بود یاری خواست. موسی او را با مشت زد و کارش را ساخت. گفت: این از کار شیطان است. او دشمن گمراهکننده آشکاری است.
این آیه به درگیری موسی و تأثیر شیطان اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و به دعوا، درگیری و مشکلات طولانی منجر میشود. خواستار باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و به درگیری و مشکلات طولانی منجر میشود. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 16: توبه و بخشش الهی
قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
گفت: پروردگارا، من به خود ستم کردم، مرا ببخش. پس او را بخشید. بهراستی او آمرزنده مهربان است.
این آیه به توبه موسی و بخشش الهی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر با ظلم به نفس و گرفتاری همراه است، اما پایان آن با ارفاق الهی همراه خواهد بود. با این وجود، خیر نیست و خواستار باید از آن پرهیز کند.
درنگ: کار با ظلم و گرفتاری همراه است، اما پایان آن با ارفاق است. با این وجود، خیر نیست و باید از آن پرهیز کرد.
آیه 17: دوری از مجرمان
قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ
گفت: پروردگارا، به خاطر نعمتی که بر من ارزانی داشتی، هرگز پشتیبان مجرمان نخواهم بود.
این آیه به تصمیم موسی برای دوری از مجرمان اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و به همکاری با افراد ناصالح منجر میشود. خواستار باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و به همکاری با ناصالحان منجر میشود. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 18: ترس و گمراهی
فَأَصْبَحَ فِي الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُ قَالَ لَهُ مُوسَى إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ
پس در شهر ترسان و نگران صبح کرد. ناگاه همان کسی که دیروز از او یاری خواسته بود، از او کمک خواست. موسی به او گفت: تو آشکارا گمراهی.
این آیه به ترس و گمراهی در جریان داستان موسی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و به گمراهی و مشکلات منجر میشود. خواستار باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و به گمراهی و مشکلات منجر میشود. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 19: اتهام و گرفتاری
فَلَمَّا أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَى أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ
پس چون خواست به آن که دشمن هر دو بود حمله برد، گفت: ای موسی، آیا میخواهی مرا بکشی، چنانکه دیروز کسی را کشتی؟ تو جز این نمیخواهی که در زمین ستمگر باشی و نمیخواهی از مصلحان باشی.
این آیه به اتهامات علیه موسی و درگیری او اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و به گرفتاری و اتهام منجر میشود. خواستار باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و به گرفتاری و اتهام منجر میشود. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 20: هشدار و فرار
وَجَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَى قَالَ يَا مُوسَى إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ
و مردی شتابان از دورترین نقطه شهر آمد و گفت: ای موسی، اشراف درباره تو مشورت میکنند تا تو را بکشند. پس بیرون رو، من برایت از خیرخواهانم.
این آیه به هشدار به موسی و لزوم فرار او اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و به فرار و ناامنی منجر میشود. خواستار باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و به فرار و ناامنی منجر میشود. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 21: فرار از ظالمان
فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
پس ترسان و نگران از آنجا بیرون رفت و گفت: پروردگارا، مرا از قوم ستمگر نجات ده.
این آیه به فرار موسی از ظالمان اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر نیست و به درگیری و اختلاف منجر میشود. خواستار باید از این اقدام پرهیز کند.
درنگ: کار خیر نیست و به درگیری و اختلاف منجر میشود. خواستار باید از آن اجتناب ورزد.
آیه 22: امید به هدایت الهی
وَلَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَى رَبِّي أَنْ يَهْدِيَنِي سَوَاءَ السَّبِيلِ
و چون به سوی مدین رو کرد، گفت: امید است پروردگارم مرا به راه راست هدایت کند.
این آیه به امید موسی به هدایت الهی اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر دارای مشکلات است، اما خیر است و به هدایت و موفقیت منجر خواهد شد. خواستار باید با تحمل مشکلات به انجام آن بپردازد.
درنگ: کار دارای مشکلات است، اما خیر است و با تحمل مشکلات به هدایت و موفقیت منجر خواهد شد.
آیه 23: نجابت و گشایش
وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَوَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَيْنِ تَذُودَانِ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا قَالَتَا لَا نَسْقِي حَتَّى يُصْدِرَ الْرِّعَاءُ وَأَبُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ
و چون به آب مدین رسید، گروهی از مردم را بر آن یافت که [دامهایشان را] آب میدادند، و جز آنها دو زن را یافت که [دامهایشان را] بازمیداشتند. گفت: کار شما چیست؟ گفتند: تا چوپانان [دامهایشان را] بازنگردانند، آب نمیدهیم و پدرمان پیری سالخورده است.
این آیه به کمک موسی به دو زن و نجابت او اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر است و به فراخی و گشایش منجر میشود. گرچه قدرت مادی زیادی در آن نیست، اما دارای نجابت و ارزش معنوی است.
درنگ: کار خیر است و به گشایش منجر میشود. گرچه قدرت مادی زیادی ندارد، اما نجابت و ارزش معنوی آن برجسته است.
آیه 24: خیر و برکت در ازدواج
فَسَقَى لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّى إِلَى الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ
پس برای آن دو [دامهایشان را] آب داد، سپس به سوی سایه بازگشت و گفت: پروردگارا، من به هر خیری که بر من نازل کنی نیازمندم.
این آیه به کمک موسی و دعای او برای خیر اشاره دارد. در استخاره، کار مورد نظر خیر است، بهویژه اگر در زمینه ازدواج باشد. این آیه از آیات ذکر است که میتواند در رفع مشکلات مؤثر باشد. خواستار باید با نیت خیر و توکل به انجام این کار بپردازد.
درنگ: کار خیر است، بهویژه در زمینه ازدواج. از آیات ذکر است و میتواند در رفع مشکلات مؤثر باشد.
نتیجهگیری بخش دوم
آیات سوره قصص، طیف گستردهای از پیامها را در بر دارند، از خیر و برکت گرفته تا هشدار در برابر درگیری و ظلم. این آیات خواستار را به سوی انتخابهایی هدایت میکنند که با نجابت، صبر و توکل همراه باشد، و از اقداماتی که به اختلاف، گرفتاری یا فساد منجر میشود، برحذر میدارند. همانگونه که رودخانهای پرتلاطم سرانجام به دریای آرام میرسد، استقامت در مسیر خیر به نتایج ارزشمند و پایدار منتهی خواهد شد.
جمعبندی نهایی
استخاره قرآنی، به مثابه چراغی است که مسیر انسان را در تاریکی تردیدها روشن میسازد. تحلیل آیات سورههای شعراء و قصص در این نوشتار، نشاندهنده عمق و غنای هدایت الهی در تصمیمگیریهاست. آیات خیر، مانند آیات 138 و 139 سوره شعراء و آیات 1، 2، 5، 6، 7، 12، 13، 14، 22، 23 و 24 سوره قصص، خواستار را به سوی کارهای خیر، نجیب و ارزشمند هدایت میکنند که با صبر، توکل و پشتکار به نتایج درخشان منجر میشوند. در مقابل، آیات هشداردهنده، مانند آیات 3، 4، 8، 9، 10، 11، 15، 16، 17، 18، 19، 20 و 21 سوره قصص، از اقداماتی که به درگیری، ظلم، گرفتاری یا ناامنی منجر میشود، برحذر میدارند. این تحلیل، با نگاهی علمی و فاخر، راهنماییهایی دقیق برای پژوهشگران و مخاطبان تحصیلکرده ارائه میدهد تا با نیت خالص و تأمل در آیات قرآن کریم، بهترین مسیر را در زندگی برگزینند. همانگونه که ستارگان در آسمان شب راهنمای مسافرانند، آیات الهی نیز در مسیر زندگی هدایتگر انسان به سوی خیر و سعادتاند.
با نظارت صادق خادمی