مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ ۖ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ ۖ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا

ترجمه: از میان مؤمنان، مردانی هستند که به پیمانی که با خداوند بسته بودند، وفا کردند؛ برخی از آن‌ها به عهد خود وفا نمودند و جان باختند و برخی در انتظارند و هیچ‌گاه پیمان خود را تغییر ندادند.

درنگ: این آیه بر لزوم اخلاص و پایداری در مسیر الهی تأکید دارد. خیر آن، هرچند عظیم، ممکن است در دنیا به ثمر ننشیند، اما ارزش معنوی آن شایسته پیگیری است.

لِيَجْزِيَ اللَّهُ الصَّادِقِينَ بِصِدْقِهِمْ وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ إِنْ شَاءَ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا

ترجمه: تا خداوند صادقان را به سبب صداقتشان پاداش دهد و منافقان را اگر بخواهد عذاب کند یا بر آن‌ها توبه فرماید. همانا خداوند آمرزنده و مهربان است.

درنگ: این آیه هشداری است به پرهیز از مسیرهای فریبنده که به نفاق شباهت دارند. ترک این مسیر به دلیل فقدان خیر واقعی ضروری است.

وَرَدَّ اللَّهُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنَالُوا خَيْرًا ۚ وَكَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتَالَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزًا

ترجمه: و خداوند کافران را با خشمشان بازگرداند که هیچ خیری به دست نیاوردند و خداوند مؤمنان را از جنگ کفایت کرد و خداوند نیرومند و شکست‌ناپذیر است.

درنگ: این آیه از مسیرهایی هشدار می‌دهد که با وجود زحمت بسیار، نتیجه‌ای ناچیز دارند. ترک این مسیر به دلیل عدم تناسب میان تلاش و ثمر ضروری است.

وَأَنْزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ صَيَاصِيهِمْ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا

ترجمه: و کسانی از اهل کتاب که از آن‌ها پشتیبانی کردند، از دژهایشان فرو آورد و در دل‌هایشان هراس افکند؛ گروهی را می‌کشید و گروهی را اسیر می‌کردید.

درنگ: این آیه هشداری است به پرهیز از مسیرهای پرچالش و ناکام که با درگیری و مشکلات همراه‌اند. ترک این مسیر ضروری است.

وَأَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَدِيَارَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ وَأَرْضًا لَمْ تَطَئُوهَا ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا

ترجمه: و زمین و خانه‌ها و اموالشان و سرزمینی که بر آن گام ننهاده بودید به شما به ارث داد و خداوند بر هر چیز تواناست.

درنگ: این آیه از خیری سخن می‌گوید که بدون زحمت به دست می‌آید و به دلیل سهولت و گشایش، شایسته پیگیری است.

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ إِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيْنَ أُمَتِّعْكُنَّ وَأُسَرِّحْكُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا

ترجمه: ای پیامبر، به همسرانت بگو: اگر زندگی دنیا و زینت آن را می‌خواهید، بیایید تا شما را بهره‌مند کنم و به نیکی رها سازم.

درنگ: این آیه از مسیری هشدار می‌دهد که به دلیل ناتمام ماندن و فقدان نتیجه، ارزش پیگیری ندارد.

وَإِنْ كُنْتُنَّ تُرِدْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالدَّارَ الْآخِرَةَ فَإِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْمُحْسِنَاتِ مِنْكُنَّ أَجْرًا عَظِيمًا

ترجمه: و اگر خدا و رسولش و سرای آخرت را می‌خواهید، خداوند برای نیکوکاران از شما پاداشی بزرگ آماده کرده است.

درنگ: این آیه از خیر پرزحمتی سخن می‌گوید که برای آخرت مفید است و به دلیل ارزش معنوی، شایسته پیگیری است.

يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَيْنِ ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا

ترجمه: ای همسران پیامبر، هر کدام از شما که مرتکب گناه آشکاری شود، عذابش دو برابر خواهد شد و این بر خداوند آسان است.

درنگ: این آیه از مسیری پرخطر و آبروریز هشدار می‌دهد که باید ترک شود.

وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا

ترجمه: و هر کدام از شما که برای خدا و رسولش فرمانبرداری کند و عمل صالح انجام دهد، پاداشش را دو برابر می‌دهیم و برایش رزقی کریم آماده کرده‌ایم.

درنگ: این آیه از خیر سنگین و پرزحمتی سخن می‌گوید که با پاداش دوچندان و رزق کریم همراه است.

يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا

ترجمه: ای همسران پیامبر، شما مانند هیچ‌یک از زنان دیگر نیستید؛ اگر تقوا پیشه کنید، در گفتار نرمش نشان ندهید تا کسی که در دلش بیماری است، طمع نکند و سخن شایسته بگویید.

درنگ: این آیه از مسیری هشدار می‌دهد که به دلیل احتمال فریب و طمع، باید ترک شود.

وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَىٰ وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا

ترجمه: و در خانه‌هایتان بمانید و مانند جاهلیت پیشین خودنمایی نکنید و نماز را برپا دارید و زکات دهید و از خدا و رسولش اطاعت کنید. همانا خداوند می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاکیزه گرداند.

درنگ: این آیه دو نشانه دارد: هشداری از جاهلیت و خودنمایی، و نویدی از تطهیر و نورانیت. انتخاب مسیر به نیت صاحب استخاره وابسته است.

وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا

ترجمه: و آنچه از آیات خدا و حکمت در خانه‌هایتان تلاوت می‌شود، به یاد آورید. همانا خداوند لطیف و آگاه است.

درنگ: این آیه از خیر معنوی و حکیمانه‌ای سخن می‌گوید که به دلیل لطافت و ارزش، شایسته پیگیری است.

إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا

ترجمه: همانا مردان و زنان مسلمان، مردان و زنان مؤمن، مردان و زنان فرمانبردار، مردان و زنان راستگو، مردان و زنان شکیبا، مردان و زنان فروتن، مردان و زنان صدقه‌دهنده، مردان و زنان روزه‌دار، مردان و زنان پاکدامن و مردان و زنان بسیار یادکننده خدا، خداوند برایشان آمرزش و پاداشی بزرگ آماده کرده است.

درنگ: این آیه از خیر متنوع و قانون‌مندی سخن می‌گوید که با تلاش و پاداش عظیم همراه است.

وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۖ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا

ترجمه: و هیچ مرد و زن مؤمنی را نرسد که چون خدا و رسولش امری را حکم کنند، در کارشان اختیاری داشته باشند و هر که خدا و رسولش را نافرمانی کند، به گمراهی آشکار افتاده است.

درنگ: این آیه از مسیری پرمانع و همراه با گمراهی هشدار می‌دهد که باید ترک شود.

وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ ۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا

ترجمه: و هنگامی که به کسی که خدا بر او نعمت داده بود و تو نیز بر او نعمت داده بودی، گفتی: همسرت را نگه دار و از خدا بترس، و آنچه خدا آشکارکننده آن بود در دل خود پنهان می‌کردی و از مردم می‌ترسیدی، حال آنکه خدا سزاوارتر است که از او بترسی. پس چون زید از او کام گرفت، او را به همسری تو درآوردیم تا برای مؤمنان در همسران پسرخواندگانشان حرجی نباشد، هنگامی که از آن‌ها کام گرفتند. و امر خدا انجام‌شدنی است.

درنگ: این آیه از خیر پیچیده اما نافعی سخن می‌گوید که به دلیل قطعیت امر الهی، شایسته پیگیری است.

مَا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ ۖ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا

ترجمه: بر پیامبر در آنچه خدا برایش مقرر کرده، هیچ حرجی نیست. این سنت خدا در میان کسانی است که پیشتر گذشته‌اند و امر خدا حکمی قطعی است.

درنگ: این آیه از خیر با گشایش و موفقیت سخن می‌گوید که به دلیل قطعیت امر الهی، شایسته پیگیری است.

الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ ۗ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا

ترجمه: کسانی که پیام‌های خدا را می‌رسانند و از او می‌ترسند و از هیچ‌کس جز خدا نمی‌ترسند. و خدا برای حسابرسی بس است.

درنگ: این آیه از خیر عالی و بدون مشکلی سخن می‌گوید که با اخلاص و تقوا تضمین شده است.

مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَٰكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا

ترجمه: محمد پدر هیچ‌یک از مردان شما نیست، بلکه فرستاده خدا و خاتم پیامبران است و خدا به هر چیز داناست.

درنگ: این آیه از خیر مهم و عظیمی سخن می‌گوید که به دلیل ارزش ذاتی، شایسته پیگیری است.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خدا را بسیار یاد کنید.

درنگ: این آیه از خیر معنوی و شفافی سخن می‌گوید که به دلیل ارزش والا، شایسته پیگیری است.

با نظارت صادق خادمی