درنگ: «بَیَانٌ» به مثابه خورشیدی است که با نور خود، مسیر عمل را روشن می‌سازد و با استقامت و پویایی، تحقق هدف را تضمین می‌کند.

آیه: «قَالَ لَا تَخَفْ إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَأَرَىٰ ۚ فَأْتِيَاهُ فَقُولَا إِنَّا رَسُولَا رَبِّكَ فَأَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَا تُعَذِّبْهُمْ ۖ قَدْ جِئْنَاكَ بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكَ ۖ وَالسَّلَامُ عَلَىٰ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَىٰ» (طه: ۶۸)

ترجمه: گفت: نترسید، من با شما هستم، می‌شنوم و می‌بینم. پس نزد او بروید و بگویید: ما فرستادگان پروردگار توایم، بنی‌اسرائیل را با ما بفرست و آزارشان مده. ما برای تو از جانب پروردگارت نشانه‌ای آورده‌ایم و درود بر کسی که از هدایت پیروی کند.

درنگ: «بَیْتٍ» مانند بنیانی استوار است که بر سنگ‌های محکم بنا شده و در برابر طوفان‌های زمان پایدار می‌ماند.

آیه: «وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَائِ حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ ۚ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ» (آل‌عمران: ۲۹)

ترجمه: و هیچ بشری را نرسد که خدا با او سخن گوید، مگر از راه وحی یا از پشت پرده یا فرستاده‌ای بفرستد و به اذن او آنچه بخواهد وحی کند. او بلندمرتبه و حکیم است.

درنگ: «بَیْنَ یَدَیْهِ» مانند کلیدی است که درهای موفقیت را به روی عامل می‌گشاید و نتایج را در دسترس او قرار می‌دهد.

آیه: «وَمَلَائِكَتُهَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَخَلْفَهَا يَحْفَظُونَهُ بِأَمْرِ اللَّهِ» (حاقه: ۱۷)

ترجمه: و فرشتگانش پیشاپیش او و پشت سرش به فرمان خدا نگهبان او هستند.

آیه: «كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ» (آل‌عمران: ۱۱۰)

ترجمه: شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده‌اید، به نیکی فرمان می‌دهید و از ناپسند بازمی‌دارید و به خدا ایمان دارید.

درنگ: رعایت شرایط و مقررات، مانند نقشه‌ای است که مسیر موفقیت را هموار می‌سازد و از انحراف در راه بازمی‌دارد.

درنگ: «تَبَرَّءَ» مانند طوفانی است که در مسیر عمل می‌وزد و نیازمند صبر و تدبیر برای عبور از آن است.

آیه: «قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَءَاءُ مِنكُمْ» (ممتحنه: ۴)

ترجمه: برای شما در ابراهیم و کسانی که با او بودند سرمشق نیکویی بود، آن‌گاه که به قوم خود گفتند: ما از شما بیزاریم.

آیه: «قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ» (آل‌عمران: ۳۱)

ترجمه: بگو: اگر خدا را دوست دارید، از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد.

درنگ: «تُحِبُّونَ اللَّهَ» مانند نسیمی است که روح را نوازش می‌دهد و با شادمانی، مسیر عمل را گشوده می‌سازد.

آیه: «وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتُخْفُوا الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ» (بقره: ۴۲)

ترجمه: حق را با باطل درنیامیزید و حقیقت را با اینکه می‌دانید کتمان نکنید.

درنگ: پنهان‌کاری مانند سایه‌ای است که نور حقیقت را تیره می‌کند و مسیر موفقیت را به مخاطره می‌اندازد.

آیه: «وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا» (بقره: ۲۳۴)

ترجمه: و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی بر جای می‌گذارند، باید چهار ماه و ده روز انتظار بکشند.

درنگ: «تَرَبُّص» مانند کاشت بذری است که نیازمند زمان برای به بار نشستن است.

آیه: «لَيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ ۗ مَن يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ» (نساء: ۱۲۳)

ترجمه: نه به آرزوهای شما و نه به آرزوهای اهل کتاب است، هر کس کار بدی کند، جزای آن را می‌بیند.

درنگ: موفقیت مانند میوه‌ای است که با تلاش و پایبندی به اصول به دست می‌آید.

آیه: «تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ» (مطففین: ۲۴)

ترجمه: در چهره‌هایشان طراوت نعمت را می‌شناسی.

درنگ: نتیجه شیرین مانند شهدی است که پس از تحمل سختی‌های مسیر به دست می‌آید.

آیه: «يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ» (آل‌عمران: ۱۰۶)

ترجمه: روزی که چهره‌هایی سفید و چهره‌هایی سیاه می‌شود.

درنگ: گرفتاری مانند سایه‌ای است که در کمین ناآگاهان نشسته است.

آیه: «ثُمَّ عَفَوْنَا عَنكُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» (بقره: ۵۲)

ترجمه: سپس از شما درگذشتیم تا شاید سپاس گزاردید.

درنگ: موفقیت مانند گوهری است که با زحمت و تلاش از دل سنگ استخراج می‌شود.

آیه: «لَا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ» (نساء: ۱۱۴)

ترجمه: در بسیاری از نجواهای آنها خیری نیست، مگر کسی که به صدقه یا نیکی یا اصلاح میان مردم فرمان دهد.

درنگ: تقیه مانند سپری است که در برابر مشکلات از عامل حفاظت می‌کند.

آیه: «ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً» (اعراف: ۵۵)

ترجمه: پروردگارتان را با تضرع و در نهان بخوانید.

درنگ: ریاضت مانند کوره‌ای است که روح را صیقل می‌دهد و به موفقیت می‌رساند.

آیه: «إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا وَرَأَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ» (بقره: ۱۶۶)

ترجمه: هنگامی که پیشوایان از پیروان خود بیزاری جویند و عذاب را ببینند و اسبابشان گسسته شود.

درنگ: بی‌نتیجه بودن مانند پلی است که در میانه راه فرو می‌ریزد.

آیه: «سَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَمْ آتَيْنَاهُم مِّنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ» (بقره: ۲۱۱)

ترجمه: از بنی‌اسرائیل بپرس که چه بسیار آیات روشن به آنها دادیم.

درنگ: قانون‌مندی مانند ستون‌هایی است که بنای عمل را استوار می‌سازد.

آیه: «إِن يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهُ ۚ وَتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ» (آل‌عمران: ۱۴۰)

ترجمه: اگر به شما آسیبی رسیده، به آن قوم نیز آسیبی همانند آن رسیده است و این روزها را میان مردم به نوبت می‌گردانیم.

درنگ: آزادی عمل مانند بالی است که به عامل امکان پرواز در مسیرهای گوناگون می‌دهد.

آیه: «وَقَالُوا لَن يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَن كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ ۗ تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ» (بقره: ۱۱۱)

ترجمه: و گفتند: جز یهود یا نصارا کسی وارد بهشت نمی‌شود، این آرزوهای آنهاست.

درنگ: خیال‌پردازی مانند سرابی است که تشنه را به سوی خود می‌کشاند اما آبی به او نمی‌رساند.

آیه: «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ» (آل‌عمران: ۱۵۹)

ترجمه: به سبب رحمت الهی با آنها نرم‌خو شدی و اگر تندخو و سخت‌دل بودی، از دورت پراکنده می‌شدند. پس از آنها درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در کارها با آنها مشورت کن و چون تصمیم گرفتی، بر خدا توکل کن.

درنگ: همکاری مانند رشته‌هایی است که با اتحاد، طناب محکمی برای صعود به قله موفقیت می‌سازد.

آیه: «أُولَٰئِكَ عَلَىٰ هُدًى مِّن رَّبِّهِمْ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» (بقره: ۵)

ترجمه: آنها بر هدایتی از پروردگارشان هستند و آنها رستگارانند.

درنگ: رستگاری مانند بندری آرام است که پس از سفری پرتلاطم به آن می‌رسیم.

آیه: «ثُمَّ عَفَوْنَا عَنكُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» (بقره: ۵۲)

ترجمه: سپس از شما درگذشتیم تا شاید سپاس گزاردید.

درنگ: صبر مانند رودی است که به‌آرامی سنگ‌ها را می‌ساید و مسیر خود را می‌گشاید.

آیه: «وَإِذَا جَاءَتْهُمْ آيَةٌ قَالُوا لَن نُّؤْمِنَ حَتَّىٰ نُؤْتَىٰ مِثْلَ مَا أُوتِيَ رُسُلُ اللَّهِ» (انعام: ۱۲۴)

ترجمه: و چون آیتی برایشان آمد، گفتند: ایمان نمی‌آریم تا همانند آنچه به رسولان خدا داده شده به ما نیز داده شود.

درنگ: پویایی مانند جریانی است که حیات را به عمل می‌بخشد.

آیه: «وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ» (بقره: ۲۵)

ترجمه: و به کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، بشارت ده که برایشان باغ‌هایی است که از زیر آنها جوی‌ها روان است.

درنگ: خیرات گوارا مانند چشمه‌ای است که به‌آرامی زمین را سیراب می‌کند.

آیه: «وَسَارِعُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ» (آل‌عمران: ۱۳۳)

ترجمه: و به سوی آمرزشی از پروردگارتان و بهشتی که پهنای آن آسمان‌ها و زمین است و برای پرهیزگاران آماده شده، بشتابید.

درنگ: گشایش مانند آسمانی است که بی‌کران نعمت را بر زمین می‌ریزد.

با نظارت صادق خادمی