درنگ: رعایت اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط، چونان میخی است که بنای کار را استوار می‌سازد.

«وَالَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْهَا صُمًّا وَعُمْيَانًا» (سوره فرقان، آیه ۷۳)

ترجمه: و کسانی که چون به آیات پروردگارشان تذکر داده شوند، بر آن‌ها کر و کور نمی‌افتند.

درنگ: کار نیک، چون درختی است که میوه‌ای در دنیا و سایه‌ای در آخرت می‌افزاید.

«وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ» (سوره یوسف، آیه ۲۲)

ترجمه: و چون به رشد کامل خود رسید، به او حکمت و دانش عطا کردیم و این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.

درنگ: توکل، چون کلیدی است که قفل‌های دشوار را می‌گشاید.

«وَكَذَٰلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ» (سوره یوسف، آیه ۶)

ترجمه: و این‌گونه پروردگارت تو را برمی‌گزیند و از تأویل سخنان به تو می‌آموزد و نعمتش را بر تو کامل می‌کند.

درنگ: صبر، چون بذری است که در خاک زمان به بار می‌نشیند.

«إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ» (سوره اعراف، آیه ۵۴)

ترجمه: همانا پروردگار شما خداست که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید.

درنگ: دقت در محاسبات، چون ترازویی است که عدالت را در کار برقرار می‌کند.

«إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ» (سوره حشر، آیه ۱۸)

ترجمه: همانا خدا به آنچه انجام می‌دهید آگاه است.

درنگ: هوشیاری، چون سپری است که از گزند تهدیدات محافظت می‌کند.

«فَسَلْهُمْ إِنْ كَانُوا يَنْطِقُونَ» (سوره انبیاء، آیه ۶۳)

ترجمه: پس از آن‌ها بپرس اگر سخن می‌گویند.

درنگ: شکوه ظاهری، چون جامه‌ای است که نباید حقیقت معنوی را بپوشاند.

«وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ» (سوره سبا، آیه ۱۲)

ترجمه: و برای سلیمان باد را مسخر کردیم که صبحگاهان راه یک ماهه می‌پیمود و شامگاهان نیز.

درنگ: انحصار، چون نگینی است که ارزش کار را ممتاز می‌سازد.

«وَاللَّهُ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ قَبْلُ» (سوره حج، آیه ۷۸)

ترجمه: و خدا شما را از پیش مسلمان نامید.

درنگ: کار دیربازده، چون نهالی است که با صبر به درختی تنومند بدل می‌شود.

«وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ» (سوره نساء، آیه ۵۷)

ترجمه: و کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته کردند، به‌زودی آنان را به باغ‌هایی درآوریم که از زیر آن‌ها جوی‌ها روان است.

درنگ: اضطراب، چون ابری است که با وزش باد پیروزی کنار می‌رود.

«سُورَةٌ أَنْزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا وَأَنْزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ» (سوره نور، آیه ۱)

ترجمه: سوره‌ای است که آن را نازل کردیم و فرض نمودیم و در آن آیات روشنی فرو فرستادیم.

درنگ: ایمان، چون گوهری است که کار را به نور الهی مزین می‌کند.

«وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا ۗ قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ» (سوره اعراف، آیه ۸۵)

ترجمه: و به سوی مدین، برادرشان شعیب را فرستادیم. گفت: ای قوم من، خدا را بپرستید.

درنگ: ضمانت الهی، چون قلعه‌ای است که کار را از گزند حفظ می‌کند.

«شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ» (سوره آل‌عمران، آیه ۱۸)

ترجمه: خدا گواهی داد که جز او هیچ معبودی نیست.

درنگ: صبر، چون سپری است که در برابر سختی‌ها استواری می‌بخشد.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا» (سوره آل‌عمران، آیه ۲۰۰)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، صبر کنید و پایداری ورزید و آماده باشید.

درنگ: صراط مستقیم، چون راهی است که به مقصد می‌رسد.

«إِنَّا هَدَيْنَاهُ الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» (سوره یس، آیه ۴)

ترجمه: همانا او را به راه راست هدایت کردیم.

درنگ: دشواری، چون کوهی است که با تلاش فتح می‌شود.

«وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ» (سوره نساء، آیه ۱۰۱)

ترجمه: و چون در زمین سفر کنید، بر شما گناهی نیست.

درنگ: کار بسته، چون دری است که کلید آن گم شده است.

«كَذَٰلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ» (سوره روم، آیه ۵۹)

ترجمه: این‌گونه خدا بر دل‌های کسانی که نمی‌دانند مهر می‌نهد.

درنگ: خیررسانی، چون جویباری است که زمین‌های خشک را سیراب می‌کند.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ» (سوره بقره، آیه ۱۷۲)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از پاکیزه‌های آنچه روزیتان کرده‌ایم بخورید.

درنگ: معنویت، چون نوری است که کار را جاودانه می‌سازد.

«إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ» (سوره آل‌عمران، آیه ۴۵)

ترجمه: همانا خدا تو را به کلمه‌ای از خود بشارت می‌دهد که نامش مسیح عیسی بن مریم است.

درنگ: توکل، چون بادبانی است که کشتی کار را به ساحل می‌رساند.

«فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ» (سوره بقره، آیه ۱۹۸)

ترجمه: پس چون از عرفات بازگشتید، خدا را در مشعرالحرام یاد کنید.

درنگ: تلاش، چون کلیدی است که درهای موفقیت را می‌گشاید.

«فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ ۚ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا» (سوره مائده، آیه ۴۸)

ترجمه: پس به سوی خیرات بشتابید، بازگشت همه شما به سوی خداست.

با نظارت صادق خادمی