در حال بارگذاری ...
صادق خادمی
صادق خادمی

جستجوی زنده در تمام درس‌ها

یافتن درس بر اساس شماره (در این دسته)

روانشناسی منطقی 186

متن درس

html

روان‌شناسی راستین در پرتو قرآن کریم

برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه 186)

مقدمه

قرآن کریم، به‌سان نوری درخشان در آسمان معرفت، راهنمای بشر به سوی حقیقت و کمال است. این کتاب آسمانی، نه‌تنها منبعی برای هدایت معنوی، بلکه گنجینه‌ای بی‌بدیل برای فهم روان‌شناختی انسان و جامعه به شمار می‌رود. استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، در درس‌گفتارهای عمیق و روشنگرانه خویش، با تکیه بر آیات نورانی قرآن کریم و بهره‌گیری از اصول روان‌شناسی، به تبیین جایگاه این کتاب الهی در ابعاد گوناگون حیات بشری پرداخته‌اند.

بخش اول: استخاره و روان‌شناسی دینی

استخاره در پرتو قرآن کریم

استخاره، به‌سان کلیدی برای گشودن درهای تصمیم‌گیری در لحظات تردید، از دیرباز در فرهنگ دینی جایگاه ویژه‌ای داشته است. استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با تکیه بر آیات قرآن کریم، استخاره را نه‌صرفاً عملی تشریفاتی، بلکه رویکردی معنوی و عمیق برای اتصال به حقیقت الهی می‌دانند. ایشان تأکید دارند که استخاره، هنگامی که با شناخت عمیق روح و نور قرآن کریم انجام شود، می‌تواند به هدایت انسان منجر گردد. با این حال، هشدار می‌دهند که سوءاستفاده از این عمل، به‌ویژه توسط افرادی که فاقد معرفت لازم‌اند، می‌تواند به انحراف و گمراهی بینجامد.

به‌عنوان نمونه، ایشان به داستان فردی اشاره می‌کنند که با استناد به استخاره‌ای نادرست، به خودکشی اقدام کرد و این عمل را به اشتباه به قرآن کریم نسبت داد. این واقعه نشان‌دهنده خطر فقدان معرفت در بهره‌گیری از قرآن کریم است. استاد فرزانه تأکید می‌کنند که استخاره‌کننده باید به بلوغ قرآنی دست یافته باشد و روح و حقیقت این کتاب آسمانی را درک کند. در غیر این صورت، استخاره به عملی کاغذی و مشابه شیر یا خط تبدیل می‌شود که فاقد ارزش معنوی است.

درنگ: استخاره، هنگامی ارزشمند است که با شناخت عمیق روح و نور قرآن کریم انجام شود. فقدان این معرفت، استخاره را به عملی سطحی و گاه خطرناک بدل می‌کند.

نقش معرفت در استخاره

استاد فرزانه، با استناد به آیه وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ (سوره نحل، آیه ۴۴؛ ترجمه: و ما این ذکر را بر تو نازل کردیم تا برای مردم آنچه را به سویشان نازل شده است تبیین کنی)، بر ضرورت معرفت و آگاهی در تعامل با قرآن کریم تأکید می‌ورزند. ایشان استخاره را عملی می‌دانند که باید از سوی فردی انجام شود که به حقیقت قرآنی و بلوغ معنوی دست یافته باشد. این معرفت، به‌سان پلی است که انسان را از تاریکی تردید به روشنایی هدایت رهنمون می‌سازد.

جمع‌بندی بخش اول

استخاره، به‌عنوان یکی از ابزارهای معنوی در روان‌شناسی دینی، هنگامی به بار می‌نشیند که با شناخت عمیق و معرفت به روح قرآن کریم همراه باشد. استاد فرزانه، با تکیه بر آیات الهی و تجربه‌های تاریخی، بر لزوم پرهیز از سوءاستفاده از این عمل تأکید دارند و هشدار می‌دهند که فقدان معرفت، می‌تواند این عمل را به ابزاری برای گمراهی بدل کند. این بخش، با تبیین جایگاه استخاره در روان‌شناسی دینی، راه را برای فهم عمیق‌تر نقش قرآن کریم در هدایت انسان هموار می‌سازد.

بخش دوم: قرآن کریم و روان‌شناسی اجتماعی

چالش‌های اجتماعی و سوءاستفاده از قرآن

در روان‌شناسی اجتماعی، تعاملات انسانی و تأثیرات محیط بر رفتار، از اهمیت بسزایی برخوردار است. استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با اشاره به افزایش پدیده‌هایی چون فال‌گیری و استخاره‌های غیرعلمی در جامعه، به نقد ساده‌لوحی برخی افراد در بهره‌گیری از قرآن کریم می‌پردازند. ایشان این پدیده‌ها را نتیجه فقدان معرفت عمیق به قرآن کریم می‌دانند که به‌سان چشمه‌ای زلال، می‌تواند جامعه را از آلودگی‌های فکری و معنوی پاکیزه سازد.

استاد با اشاره به آیه إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ (سوره اسراء، آیه ۹؛ ترجمه: به‌راستی این قرآن به راهی که استوارتر است هدایت می‌کند)، تأکید می‌کنند که قرآن کریم، راهنمای راستین برای اصلاح رفتارهای اجتماعی است. با این حال، سوءاستفاده از این کتاب الهی، به‌ویژه در قالب فال‌گیری و استخاره‌های غیرعلمی، به تضعیف جایگاه آن در جامعه منجر شده است.

درنگ: سوءاستفاده از قرآن کریم در قالب فال‌گیری و استخاره‌های غیرعلمی، نتیجه فقدان معرفت عمیق به این کتاب آسمانی است که می‌تواند به گمراهی اجتماعی منجر شود.

نقش قرآن در اصلاح رفتارهای اجتماعی

استاد فرزانه، با بهره‌گیری از تمثیلی زیبا، قرآن کریم را به درختی تنومند تشبیه می‌کنند که شاخ و برگ آن، تمامی جنبه‌های حیات اجتماعی را در بر می‌گیرد. ایشان معتقدند که اگر جامعه به‌درستی با این کتاب آسمانی انس گیرد، می‌تواند از گرایش‌های ناسالم و انحرافات اجتماعی در امان بماند. این انس، به‌سان نسیمی خنک، روح جامعه را تازه می‌سازد و از گرایش به مادیات و جاذبه‌های کاذب جلوگیری می‌کند.

جمع‌بندی بخش دوم

قرآن کریم، به‌عنوان منبعی بی‌بدیل برای هدایت اجتماعی، می‌تواند رفتارهای ناسالم و انحرافات را اصلاح کند. استاد فرزانه، با تأکید بر ضرورت معرفت عمیق به این کتاب آسمانی، راهکارهایی برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های اجتماعی ارائه می‌دهند. این بخش، با تبیین نقش قرآن در روان‌شناسی اجتماعی، بر اهمیت انس با این کتاب در ایجاد جامعه‌ای سالم و پویا تأکید دارد.

بخش سوم: قرآن کریم و روان‌شناسی شخصیت

اسامی و اوصاف قرآن کریم

قرآن کریم، با اسامی و اوصافی چون کریم، نور، شفا، عزيز و منادی، به‌سان گوهری درخشان در روان‌شناسی شخصیت می‌درخشد. استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با استناد به آیاتی چون اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ (سوره نور، آیه ۳۵؛ ترجمه: خدا نور آسمان‌ها و زمین است) و وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ (سوره یونس، آیه ۵۷؛ ترجمه: و شفایی است برای آنچه در سینه‌هاست)، بر چندوجهی بودن این کتاب الهی تأکید می‌ورزند. این اوصاف، قرآن کریم را به منبعی برای رشد متعادل شخصیت و خودشناسی تبدیل می‌کنند.

استاد، قرآن کریم را به آینه‌ای تشبیه می‌کنند که انسان در آن، حقیقت وجود خویش را می‌بیند. این آینه، با انعکاس نور الهی، به فرد کمک می‌کند تا از تاریکی‌های نفس به سوی روشنایی کمال حرکت کند. اوصاف قرآنی، مانند کریم و عزيز، انسان را به سوی کرامت و عزت نفس هدایت می‌کنند.

درنگ: اوصاف قرآن کریم، مانند کریم، نور و شفا، آن را به منبعی بی‌بدیل برای رشد متعادل شخصیت و خودشناسی تبدیل می‌کند.

نقش قرآن در خودسازی

استاد فرزانه، با اشاره به آیه فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى (سوره بقره، آیه ۲۵۶؛ ترجمه: پس هر کس به طاغوت کفر ورزد و به خدا ایمان آورد، به دستاویزی استوار چنگ زده است)، تأکید می‌کنند که انس با قرآن کریم، انسان را از گمراهی به سوی کمال هدایت می‌کند. این انس، به‌سان ریسمانی محکم، انسان را در مسیر خودسازی و رشد معنوی یاری می‌رساند.

جمع‌بندی بخش سوم

قرآن کریم، با اوصاف بی‌نظیر خود، به‌عنوان منبعی برای خودسازی و رشد شخصیت عمل می‌کند. استاد فرزانه، با تبیین این اوصاف، راهکارهایی برای بهره‌گیری از این کتاب الهی در مسیر کمال ارائه می‌دهند. این بخش، با تأکید بر نقش قرآن در روان‌شناسی شخصیت، انسان را به سوی خودشناسی و عزت نفس دعوت می‌کند.

بخش چهارم: ساختار سوره‌های قرآن و روان‌شناسی تربیتی

نظم الهی سوره‌های قرآن

ساختار سوره‌های قرآن کریم، به‌سان باغی پر از گل‌های متنوع، با نظمی الهی و نه بشری، طراحی شده است. استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، سوره‌ها را به چهار دسته تقسیم می‌کنند: طوال (سوره‌های طولانی مانند بقره تا توبه)، مئون (سوره‌های با بیش از صد آیه)، مثانی (سوره‌های با کمتر از صد آیه) و مفصل (سوره‌های کوتاه با بسم‌الله‌های متعدد). این نظم، که از چیدمان انسانی متمایز است، به یادگیری عمیق و تدبر در قرآن کریم دعوت می‌کند.

استاد، با استناد به آیه أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ (سوره محمد، آیه ۲۴؛ ترجمه: آیا در قرآن تدبر نمی‌کنند؟)، تأکید می‌کنند که این ساختار، به‌سان نقشه‌ای آسمانی، انسان را به سوی فهم عمیق هدایت می‌کند. سوره‌های مفصل، مانند کوثر و توحید، با وجود حجم کم، از نظر معنا و کیفیت، وزنی عظیم دارند و به‌سان جواهراتی درخشان در تاج قرآن کریم می‌درخشند.

درنگ: ساختار سوره‌های قرآن کریم، با نظمی الهی، به یادگیری عمیق و رشد شناختی دعوت می‌کند. سوره‌های کوتاه، مانند توحید و کوثر، از نظر معنا، وزنی عظیم دارند.

نقش ساختار قرآنی در یادگیری

استاد فرزانه، ساختار قرآنی را به کارگاهی تشبیه می‌کنند که هر بخش آن، ابزاری برای تربیت و رشد شناختی انسان فراهم می‌آورد. این ساختار، با تنوع در حجم و محتوا، افراد را به مطالعه و تدبر عمیق دعوت می‌کند و به‌سان معلمی حکیم، راه‌های فهم و یادگیری را هموار می‌سازد.

جمع‌بندی بخش چهارم

ساختار سوره‌های قرآن کریم، با نظمی الهی، به‌عنوان منبعی برای رشد تربیتی و شناختی عمل می‌کند. استاد فرزانه، با تبیین این نظم، راهکارهایی برای بهره‌گیری از قرآن در آموزش و تربیت ارائه می‌دهند. این بخش، با تأکید بر نقش ساختار قرآنی در روان‌شناسی تربیتی، به اهمیت تدبر در این کتاب آسمانی اشاره دارد.

بخش پنجم: روان‌شناسی تاریخی و تصورات نادرست از اعراب صدر اسلام

بازسازی هویت تاریخی اعراب

استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با نقد تصورات نادرست از اعراب صدر اسلام به‌عنوان مردمی بی‌سواد و عقب‌مانده، به بازسازی هویت تاریخی این قوم می‌پردازند. ایشان، با استناد به آیه فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ (سوره بقره، آیه ۲۳؛ ترجمه: پس سوره‌ای مانند آن بیاورید)، تأکید می‌کنند که قرآن کریم، در برابر قومی متکبر و دارای ظرفیت‌های فکری و فرهنگی بالا، رجزخوانی کرده است. این قوم، نه به دلیل بی‌سوادی، بلکه به دلیل استکبار و عدم پذیرش انبیا، از هدایت محروم بودند.

استاد، این تصورات نادرست را به تلاش دشمنان برای تحقیر اسلام تشبیه می‌کنند که به‌سان سایه‌ای تاریک، بر حقیقت تاریخی افکنده شده است. ایشان، با استناد به روایتی از امام باقر علیه‌السلام، که در پاسخ به ادعای بی‌سوادی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «دروغ می‌گویند، خدا لعنتشان کند»، بر اعتبار فرهنگی و فکری اعراب صدر اسلام تأکید می‌ورزند.

درنگ: اعراب صدر اسلام، قومی متکبر با ظرفیت‌های فرهنگی و فکری بالا بودند که قرآن کریم با رجزخوانی در برابر آنها، عظمت خود را به نمایش گذاشت.

امی بودن پیامبر اکرم

استاد فرزانه، با استناد به آیه لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا (سوره انعام، آیه ۹۲؛ ترجمه: تا مکه و اطراف آن را هشدار دهی)، امی بودن پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله را به معنای تعلق به مکه و نه بی‌سوادی تفسیر می‌کنند. این ویژگی، به‌سان نشانه‌ای از اصالت وحیانی قرآن کریم، بر نقش پیامبر به‌عنوان مبعوثی از میان قوم خویش تأکید دارد.

جمع‌بندی بخش پنجم

روان‌شناسی تاریخی، با بازسازی هویت اعراب صدر اسلام، به اصلاح تصورات نادرست کمک می‌کند. استاد فرزانه، با تکیه بر آیات قرآن کریم و روایات، بر ظرفیت‌های فرهنگی و فکری این قوم تأکید دارند و امی بودن پیامبر را نشانه‌ای از اصالت وحیانی می‌دانند. این بخش، با تبیین جایگاه قرآن در روان‌شناسی تاریخی، به فهم عمیق‌تر هویت اسلامی کمک می‌کند.

بخش ششم: تحریف‌ناپذیری قرآن و روان‌شناسی دینی

اعتبار قرآن کریم

استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با استناد به آیه إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ (سوره حجر، آیه ۹؛ ترجمه: ما ذکر را نازل کردیم و ما نگهبان آن هستیم)، بر تحریف‌ناپذیری قرآن کریم تأکید می‌ورزند. ایشان، عمل سیزده معصوم به این کتاب آسمانی را دلیل روشنی بر اعتبار آن می‌دانند. این عمل، به‌سان مهر تأییدی الهی، اطمینان به صحت و تمامیت قرآن کریم را در دل مؤمنان جای می‌دهد.

استاد، قرآن کریم را به قلعه‌ای مستحکم تشبیه می‌کنند که هیچ دشمن یا شبهه‌ای نمی‌تواند به آن نفوذ کند. این اطمینان، در روان‌شناسی دینی، به تقویت ایمان و اعتماد به نفس معنوی منجر می‌شود.

درنگ: عمل سیزده معصوم به قرآن کریم و نظارت الهی بر آن، دلیل روشنی بر تحریف‌ناپذیری این کتاب آسمانی است.

پاسخ به شبهه تحریف

استاد فرزانه، شبهه تحریف را با استدلال‌های عقلانی و قرآنی رد می‌کنند. ایشان، با اشاره به آیه لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ (سوره فصلت، آیه ۴۲؛ ترجمه: باطل از پیش‌رو و پشت‌سر به آن راه ندارد)، تأکید دارند که قرآن کریم، به‌عنوان کتابی خودکفا، از عهده پاسخ به شبهات برمی‌آید. این خودکفایی، به‌سان مشعلی فروزان، تاریکی تردیدها را از میان می‌برد.

جمع‌بندی بخش ششم

تحریف‌ناپذیری قرآن کریم، به‌عنوان یکی از ارکان روان‌شناسی دینی، به تقویت ایمان و اطمینان معنوی کمک می‌کند. استاد فرزانه، با استناد به آیات و عملکرد معصومین، بر اعتبار این کتاب آسمانی تأکید دارند و شبهات را با استدلال‌های عقلانی رد می‌کنند. این بخش، با تبیین جایگاه قرآن در روان‌شناسی دینی، راه را برای اعتماد به این منبع الهی هموار می‌سازد.

بخش هفتم: نظم بسم‌الله و روان‌شناسی زبان

انسجام کلامی بسم‌الله

استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با بررسی شبهه جابه‌جایی در ترتیب بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، بر انسجام کلامی این عبارت تأکید می‌ورزند. ایشان، با اشاره به عظمت اسم «اللَّه» و مراتب رحمن و رحیم، این ترتیب را منطقی و هماهنگ با عظمت الهی می‌دانند. این نظم، به‌سان شانه‌ای منظم، اسامی الهی را به ترتیب عظمت و جامعیت مرتب می‌سازد.

استاد، این عبارت را به رودی جاری تشبیه می‌کنند که از سرچشمه عظمت الهی (اللَّه) آغاز شده و با رحمن و رحیم، به سوی بندگان جاری می‌شود. این نظم، در روان‌شناسی زبان، به فهم و تأثیرگذاری پیام الهی کمک می‌کند.

درنگ: ترتیب بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، با عظمت اسم اللَّه و مراتب رحمن و رحیم، انسجام کلامی بی‌نظیری را به نمایش می‌گذارد.

نقش نظم کلامی در فهم قرآنی

استاد فرزانه، با استناد به آیه أَحْسَنَ الْحَدِيثِ (سوره زمر، آیه ۲۳؛ ترجمه: بهترین سخن)، تأکید دارند که نظم کلامی قرآن کریم، به فهم عمیق و تأثیرگذاری آن کمک می‌کند. این نظم، به‌سان نقشه‌ای دقیق، راه‌های فهم معانی قرآنی را برای انسان هموار می‌سازد.

جمع‌بندی بخش هفتم

نظم بسم‌الله، به‌عنوان بخشی از ساختار کلامی قرآن کریم، انسجام و زیبایی این کتاب آسمانی را به نمایش می‌گذارد. استاد فرزانه، با رد شبهه جابه‌جایی، بر منطقی بودن این ترتیب تأکید دارند و نقش آن را در روان‌شناسی زبان تبیین می‌کنند. این بخش، با تأکید بر انسجام کلامی قرآن، به فهم عمیق‌تر این کتاب دعوت می‌کند.

بخش هشتم: جاذبه‌های مادی و دوری از قرآن در روان‌شناسی محیطی

تأثیر محیط مادی بر رفتار

استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با اشاره به گرایش روزافزون به مادیات در دنیای مدرن، این پدیده را نتیجه فقدان جذابیت‌های معنوی در بازار دین می‌دانند. ایشان، قرآن کریم را به بوستانی سرسبز تشبیه می‌کنند که با تنوع و غنای خود، می‌تواند جایگزین جاذبه‌های کاذب مادی شود. با استناد به آیه وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ (سوره انعام، آیه ۳۲؛ ترجمه: و زندگی دنیا جز بازی و سرگرمی نیست)، استاد بر ضرورت بازگشت به قرآن کریم تأکید می‌ورزند.

ایشان، گرایش به مادیات را به پروانه‌ای تشبیه می‌کنند که به سوی نور کاذب شمع جذب می‌شود و در نهایت، در آتش آن می‌سوزد. قرآن کریم، با ارائه محتوای غنی و متنوع، می‌تواند این پروانه را به سوی نور حقیقی هدایت کند.

درنگ: قرآن کریم، با تنوع و غنای خود، می‌تواند جایگزین جاذبه‌های کاذب مادی شده و انسان را به سوی نور حقیقی هدایت کند.

نقش قرآن در تعادل محیطی

استاد فرزانه، با تأکید بر نقش محیط‌های معنوی در روان‌شناسی محیطی، معتقدند که انس با قرآن کریم می‌تواند تعادل را به زندگی انسان بازگرداند. این انس، به‌سان آبی زلال، روح انسان را از آلودگی‌های مادی پاکیزه می‌سازد و او را به سوی کمال هدایت می‌کند.

جمع‌بندی بخش هشتم

قرآن کریم، به‌عنوان منبعی غنی و متنوع، می‌تواند جایگزین جاذبه‌های کاذب مادی شود و تعادل را به زندگی انسان بازگرداند. استاد فرزانه، با تبیین نقش این کتاب آسمانی در روان‌شناسی محیطی، راهکارهایی برای بازگشت به معارف الهی ارائه می‌دهند. این بخش، با تأکید بر اهمیت انس با قرآن، به ایجاد محیطی سالم و معنوی دعوت می‌کند.

بخش نهم: نقش مساجد در روان‌شناسی فرهنگی و محیطی

احیای نقش مساجد

استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با اشاره به نقش تاریخی مساجد به‌عنوان دانشگاه‌های علمی و فرهنگی، بر ضرورت احیای این نقش تأکید می‌ورزند. ایشان، مساجد را به مدارسی تشبیه می‌کنند که در صدر اسلام، محور تربیت و آموزش بودند، اما امروزه از این جایگاه فاصله گرفته‌اند. با استناد به آیه فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ (سوره نور، آیه ۳۶؛ ترجمه: در خانه‌هایی که خدا رخصت داده که [قدرشان] رفعت یابد و نامش در آنها یاد شود)، استاد بر نقش مساجد در ارتقای فرهنگ و معرفت تأکید دارند.

استاد، مساجد را به قلب تپنده جامعه تشبیه می‌کنند که با احیای نقش فرهنگی و علمی خود، می‌توانند روح تازه‌ای به کالبد جامعه بدمند. این احیا، با تکیه بر قرآن کریم، به رشد فکری و معنوی جامعه کمک می‌کند.

درنگ: مساجد، با احیای نقش تاریخی خود به‌عنوان مراکز علمی و فرهنگی، می‌توانند با تکیه بر قرآن کریم، به رشد فکری و معنوی جامعه کمک کنند.

نقش قرآن در احیای مساجد

استاد فرزانه، با تأکید بر محوریت قرآن کریم در احیای مساجد، معتقدند که این کتاب آسمانی می‌تواند مساجد را به مراکز رشد فرهنگی و معنوی تبدیل کند. این نقش، به‌سان نوری است که تاریکی‌های فرهنگی را از میان می‌برد و جامعه را به سوی کمال هدایت می‌کند.

جمع‌بندی بخش نهم

مساجد، به‌عنوان مراکز فرهنگی و علمی، با تکیه بر قرآن کریم می‌توانند نقش تاریخی خود را احیا کنند. استاد فرزانه، با تبیین این نقش، راهکارهایی برای تقویت هویت فرهنگی و دینی جامعه ارائه می‌دهند. این بخش، با تأکید بر اهمیت مساجد در روان‌شناسی فرهنگی، به احیای این مراکز دعوت می‌کند.

نتیجه‌گیری کلی

قرآن کریم، به‌سان گوهری بی‌همتا، در تمامی ابعاد روان‌شناسی راستین جایگاه محوری دارد. این کتاب آسمانی، با اسامی و اوصافی چون کریم، نور، شفا و منادی، نه‌تنها راهنمای معنوی، بلکه منبعی برای رشد روان‌شناختی، تربیتی، اجتماعی و فرهنگی است. استاد فرزانه، آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، با تکیه بر آیات نورانی و روایات معتبر، نقش بی‌بدیل این کتاب را در اصلاح رفتارهای اجتماعی، خودسازی، یادگیری، بازسازی هویت تاریخی و تقویت ایمان تبیین کرده‌اند. از استخاره و ضرورت معرفت در آن گرفته تا تحریف‌ناپذیری و نظم کلامی قرآن، این اثر به تمامی جنبه‌های روان‌شناختی این کتاب آسمانی پرداخته است. با انس به قرآن کریم، انسان می‌تواند به‌سان پرنده‌ای که بال‌هایش به سوی آسمان گشوده شده، از تاریکی‌های مادی و فکری به سوی نور الهی پرواز کند. این نوشتار، با ارائه محتوایی جامع و علمی، در صدد است تا راه را برای فهم عمیق‌تر و بهره‌گیری مؤثر از قرآن کریم در زندگی فردی و اجتماعی هموار سازد.

با نظارت صادق خادمی