متن درس
روانشناسی منطقی: تأملی در مدیریت، رهبری و ارزش‌های اسلامی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره جلسه 88
مقدمه
روانشناسی منطقی، به‌عنوان شاخه‌ای از معرفت بشری، در پیوند با ارزش‌های دینی و اسلامی، چارچوبی جامع برای فهم رفتار انسان، مدیریت جامعه و پرورش ارزش‌های معنوی ارائه می‌دهد. این کتاب، با الهام از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، به بررسی مفاهیمی چون مدیریت، رهبری، اقتصاد، ظلم، صبر و روانشناسی نظامی می‌پردازد.
بخش اول: انقلاب و فرهنگ‌سازی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۵)
انقلاب‌ها، چونان عمل جراحی بر پیکره جامعه‌اند؛ عملی که اگر با دقت و مراقبت انجام شود، می‌تواند به بهبودی و رشد منجر گردد، اما اگر بی‌مهار و بی‌برنامه رها شود، به آشوب و ناکامی می‌انجامد. استاد فرزانه تأکید دارند که انقلاب، نتیجه جبر تاریخی و معلول جرم‌ها و کاستی‌های پیشین است. این حرکت، اگرچه گاه ناگزیر، اما ذاتاً خیر نیست، مگر آنکه به فرهنگی پایدار بدل شود. انقلاب، همچون نهالی است که در بهار جوانی جامعه ریشه می‌دواند، اما نیازمند هدایت و مراقبت است تا به درختی تنومند تبدیل شود.
در این راستا، استاد به نقد ساختارهای سیاسی و اجتماعی برخی جوامع غربی می‌پردازند و آنها را به مثابه بناهایی فانتزی و پرهزینه توصیف می‌کنند که از دور زیبا به نظر می‌رسند، اما در نزدیکی، کاستی‌هایشان آشکار می‌شود. این نقد، نه از سر تعصب، بلکه از منظر تحلیل جامعه‌شناختی ارائه می‌شود که نشان‌دهنده تفاوت میان ظاهر و باطن نظام‌های اجتماعی است.
| درنگ: انقلاب، چونان جراحی است که اگر به فرهنگ پایدار بدل نشود، به آشوب می‌انجامد. مدیریت این تحول نیازمند هدایت و برنامه‌ریزی است. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی اجتماعی، انقلاب‌ها به‌عنوان پدیده‌هایی پویا، نیازمند تبدیل به ساختارهای فرهنگی هستند تا پایداری یابند. استاد با اشاره به آیات قرآن کریم، مانند إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلْإِسْلَٰمُ (آل عمران: ۱۹) به معنای «همانا دین نزد خدا اسلام است»، بر وحدت دینی و ضرورت هدایت الهی تأکید دارند. این وحدت، نه‌تنها در حوزه دین، بلکه در مدیریت تحولات اجتماعی نیز نقش‌آفرین است.
جمع‌بندی
انقلاب، اگرچه جرقه‌ای برای تغییر است، اما بدون تبدیل به فرهنگ پایدار، به ناکامی می‌انجامد. این بخش، بر ضرورت هدایت و مدیریت تحولات اجتماعی تأکید دارد و نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند به‌عنوان چارچوبی برای این فرآیند عمل کنند.
بخش دوم: سیاست و مسئولیت دینی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۶)
سیاست در چارچوب ارزش‌های اسلامی، نه‌تنها یک وظیفه، بلکه تکلیفی الهی است که باید با نیت خیر و خدمت به خلق همراه باشد. استاد تأکید دارند که مسئولیت‌پذیری در برابر دین، فراتر از زندگی شخصی و خانوادگی است. این تکلیف، مانند چراغی است که راه را در تاریکی‌های اجتماعی روشن می‌کند، اما اگر به جای خیرخواهی، خودخواهی و هوس غالب شود، به تاریکی و گمراهی می‌انجامد.
استاد با تمثیلی طنزآمیز، به تفاوت میان مرگ با عزت و زندگی با ذلت اشاره می‌کنند و می‌فرمایند که خدمت به مردم، حتی اگر به بهای جان باشد، ارزشمندتر از زیستنی بی‌ثمر است. این دیدگاه، ریشه در فرهنگ دینی دارد که زندگی را در خدمت به دیگران معنا می‌کند.
| درنگ: سیاست اسلامی، تکلیفی است که با نیت خیر و خدمت به مردم معنا می‌یابد. بدون این نیت، هر تلاشی به بی‌ثمری می‌انجامد. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی سیاسی، نیت خیرخواهانه در مدیریت جامعه، اعتماد عمومی را تقویت می‌کند. استاد با استناد به فرهنگ دینی، بر لزوم مسئولیت‌پذیری تأکید دارند و هشدار می‌دهند که فقدان این نیت، به انحطاط اجتماعی منجر می‌شود. این دیدگاه، با اصول روانشناسی سازمانی هم‌راستاست که بر اهمیت انگیزه‌های معنوی در مدیریت تأکید دارد.
جمع‌بندی
سیاست در چارچوب اسلامی، فراتر از قدرت‌طلبی، به خدمت و خیرخواهی گره خورده است. این بخش، بر اهمیت نیت خیر در مدیریت جامعه تأکید دارد و نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند به‌عنوان راهنمایی برای سیاست‌گذاری عمل کنند.
بخش سوم: رهبری و جوانی جامعه
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۷)
رهبری، چونان رانندگی در جاده‌ای پرپیچ‌وخم است که نیازمند تجربه و حکمت است. استاد تأکید دارند که جامعه جوان، مانند سبزه‌ای است که از دل آسفالت می‌روید؛ پرشور، اما نیازمند هدایت. رهبری موفق، نه در جوانی خام و نه در پیری فرتوت، بلکه در میانه‌سالی معتدل به بار می‌نشیند. جامعه‌ای که به جوانی خود بالیده، اگر مهار نشود، به لجبازی و آشوب می‌افتد.
استاد با تمثیلی از رانندگی، بر اهمیت تجربه در رهبری تأکید می‌کنند و می‌فرمایند که یک راننده جوان، هرچند ماهر، بدون تجربه، در مواجهه با بحران ناتوان است. این دیدگاه، به اهمیت تعادل در رهبری اشاره دارد.
| درنگ: رهبری موفق، نیازمند تعادل میان جوانی و تجربه است. جامعه جوان، اگر هدایت نشود، به لجبازی و آشوب می‌انجامد. |
تحلیل و گسترش
از منظر جامعه‌شناسی، رهبری در جوامع جوان نیازمند ترکیبی از شور و حکمت است. استاد با اشاره به آیات قرآن کریم، مانند وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ ٱلْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (آل عمران: ۱۳۹) به معنای «و سست نشوید و غمگین نباشید که اگر مؤمن باشید، شما برترید»، بر نقش ایمان در رهبری تأکید دارند. این دیدگاه، با اصول روانشناسی رهبری هم‌راستاست که بر اهمیت تجربه و تعادل عاطفی تأکید دارد.
جمع‌بندی
رهبری در جامعه جوان، نیازمند تجربه و حکمت است. این بخش، بر لزوم هدایت شور جوانی و ترکیب آن با تجربه تأکید دارد و نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند به‌عنوان راهنمایی برای رهبری عمل کنند.
بخش چهارم: مدیریت اقتصاد و سرمایه زنده
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسات ۸ و ۹)
اقتصاد، چونان رودی جاری است که باید در حرکت باشد تا زنده بماند. استاد تأکید دارند که سرمایه، تنها زمانی ارزشمند است که متحرک و آگاه باشد. مدیریت اقتصاد، نیازمند آموزش از کودکی است تا افراد بتوانند از منابع خود به‌درستی بهره گیرند. فقدان این آموزش، به ناتوانی اقتصادی و وابستگی منجر می‌شود.
استاد با تمثیلی از کودکی که با صد تک‌تومانی می‌تواند اقتصادی پویا ایجاد کند، بر اهمیت آموزش اقتصادی تأکید می‌کنند. این دیدگاه، به نقد نظام آموزشی کنونی می‌پردازد که از پرورش مهارت‌های اقتصادی غافل مانده است.
| درنگ: سرمایه، تنها زمانی ارزشمند است که متحرک و آگاه باشد. مدیریت اقتصاد، نیازمند آموزش از کودکی است تا جامعه از وابستگی رهایی یابد. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی اقتصادی، آموزش مهارت‌های مدیریت مالی از کودکی، به خودکفایی و استقلال اقتصادی منجر می‌شود. استاد با تأکید بر لزوم آموزش اقتصاد در کنار معارف دینی، به نقد نظام آموزشی می‌پردازند و بر ضرورت پرورش سرمایه انسانی تأکید دارند.
جمع‌بندی
مدیریت اقتصاد، نیازمند آموزش و پویایی سرمایه است. این بخش، بر اهمیت پرورش مهارت‌های اقتصادی از کودکی تأکید دارد و نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند به‌عنوان چارچوبی برای مدیریت اقتصادی عمل کنند.
بخش پنجم: ظلم و روانشناسی اخلاقی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۰)
ظلم، چونان سمی است که نظام مدیریت را از درون متلاشی می‌کند. استاد تأکید دارند که بسیاری از ظلم‌ها، تبدیلی‌اند؛ یعنی با ظاهری زیبا و خیرخواهانه انجام می‌شوند، اما در باطن، ظلم‌اند. این نوع ظلم، نتیجه نفس مزین است که اعمال نادرست را توجیه می‌کند.
استاد با تمثیلی از علمایی که ابتدا فردی را فاسق می‌خوانند و سپس غیبت او را جایز می‌دانند، به نقد این نوع توجیهات می‌پردازند. این دیدگاه، به اهمیت خودآگاهی در اخلاق اشاره دارد.
| درنگ: ظلم تبدیلی، با ظاهری خیرخواهانه، نظام مدیریت را مختل می‌کند. خودآگاهی و پرهیز از توجیهات نفسانی، راه رهایی از این ظلم است. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی اخلاقی، تو:H3>تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی اخلاقی، توجیهات نفسانی به‌عنوان مانعی برای رفتار اخلاقی شناخته می‌شوند. استاد با استناد به آیات قرآن کریم، مانند وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِنْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُو نَ (نحل: ۳۳) به معنای «و خدا به آنها ستم نکرد، بلکه خودشان به خود ستم کردند»، بر نقش نفس در ظلم تأکید دارند. این دیدگاه، با اصول روانشناسی اخلاقی هم‌راستاست که بر اهمیت خودآگاهی تأکید دارد.
جمع‌بندی
ظلم تبدیلی، با توجیهات نفسانی، نظام مدیریت را مختل می‌کند. این بخش، بر ضرورت خودآگاهی و پرهیز از توجیهات نادرست تأکید دارد و نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند به‌عنوان راهنمایی برای اخلاق عمل کنند.
بخش ششم: مدیریت اسلامی و خیرخواهی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۱)
مدیریت اسلامی، چونان چراغی است که با نیت خیرخواهانه برای مؤمنان و دفع شر از آنها روشن می‌شود. استاد تأکید دارند که نیت غیرالهی، مدیریت را به فساد می‌کشاند. این دیدگاه، با آیه مَن يَشْفَعْ شَفَٰعَةً حَسَنَةً يَكُن لَّهُ نَصِيبٌ مِّنْهَا (نساء: ۸۵) به معنای «هر که شفاعت نیکو کند، بهره‌ای از آن خواهد داشت»، هم‌راستاست.
استاد با تمثیلی از نماز بی‌وضو، به نیت نادرست در مدیریت اشاره می‌کنند و می‌فرمایند که چنین مدیریتی، مانند نمازی است که باطل است و جز بار ظلم بر دوش مدیر نمی‌نهد.
| درنگ: مدیریت اسلامی، با نیت خیرخواهانه و دفع شر از مؤمنان معنا می‌یابد. نیت غیرالهی، مدیریت را به فساد می‌کشاند. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی سازمانی، نیت خیرخواهانه به‌عنوان عاملی برای افزایش اعتماد و کارایی شناخته می‌شود. استاد با تأکید بر خیرخواهی، این دیدگاه را تأیید می‌کنند و بر نقش ایمان در مدیریت اسلامی تأکید دارند.
جمع‌بندی
مدیریت اسلامی، با نیت خیرخواهانه و دفع شر از مؤمنان، به‌عنوان الگویی متمایز معرفی می‌شود. این بخش، بر اهمیت نیت الهی در مدیریت تأکید دارد و نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند به‌عنوان راهنمایی برای مدیریت عمل کنند.
بخش هفتم: روانشناسی خانواده و الگوسازی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۲)
خانواده، چونان آیینه‌ای است که فرزندان در آن تصویر والدین خود را می‌بینند. استاد تأکید دارند که الگوسازی والدین، نقش کلیدی در شکل‌گیری رفتار فرزندان دارد. مدیریت اسلامی، با تأکید بر توحید و زندگی سالم، الگویی متمایز ارائه می‌دهد. این دیدگاه، با آیه يَرْجُونَ ٱللَّهَ وَٱلْيَوْمَ ٱلْءَاخِرَ وَذَكَرُوا ٱللَّهَ كَثِيرًا (احزاب: ۲۱) به معنای «امید به خدا و روز آخرت دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند»، هم‌راستاست.
استاد با تمثیلی از فرزندی که به والدین موحد خود عشق می‌ورزد، بر اهمیت الگوسازی دینی تأکید می‌کنند و می‌فرمایند که مدیریت اسلامی، با زندگی سالم و توحیدی، الگویی برای جامعه ارائه می‌دهد.
| درنگ: الگوسازی والدین در خانواده و مدیریت اسلامی در جامعه، با توحید و زندگی healthy، به تربیت نسل‌های مؤمن منجر می‌شود. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی تربیتی، الگوسازی به‌عنوان روشی برای انتقال ارزش‌ها شناخته می‌شود. استاد با تأکید بر مدیریت اسلامی، این دیدگاه را تقویت می‌کنند و Aeronautical بر نقش توحید و یاد خدا در الگوسازی تأکید دارند.
جمع‌بندی
الگوسازی در خانواده و جامعه، با تکیه بر ارزش‌های توحیدی، به تربیت نسلی مؤمن منجر می‌شود. این بخش، بر اهمیت زندگی سالم و توحیدی در مدیریت اسلامی تأکید دارد.
بخش هشتم: روانشناسی نظامی و اقتدار ایمانی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۳)
روانشناسی نظامی در چارچوب مدیریت اسلامی، چونان سپری است که با اقتدار ایمانی و فرهنگ استشهادی تقویت می‌شود. استاد تأکید دارند که این اقتدار، نتیجه توحید و یاد خداست. این دیدگاه، با آیه وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ ٱلْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (آل عمران: ۱۳۹) به معنای «و سست نشوید و غمگین نباشید که اگر مؤمن باشید، شما برترید»، هم‌راستاست.
استاد با تمثیلی از فرمانده‌ای که با زیردستان خود همدل است، بر اهمیت مدیریت معنوی در نیروهای نظامی تأکید می‌کنند و می‌فرمایند که چنین مدیریتی، به اقتدار و تاب‌آوری منجر می‌شود.
| درنگ: روانشناسی نظامی در مدیریت اسلامی، با اقتدار ایمانی و فرهنگ استشهادی، به تاب‌آوری و پیروزی منجر می‌شود. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی نظامی، انگیزه‌های معنوی به‌عنوان عاملی برای افزایش تاب‌آوری شناخته
می‌شوند. استاد با تأکید بر اقتدار ایمانی، این دیدگاه را تأیید می‌کنند و بر نقش توحید در مدیریت نظامی تأکید دارند.
جمع‌بندی
روانشناسی نظامی در چارچوب اسلامی، با تکیه بر ایمان و فرهنگ استشهادی، به اقتدار و پیروزی منجر می‌شود. این بخش، بر اهمیت انگیزه‌های معنوی در مدیریت نظامی تأکید دارد.
بخش نهم: منفعت‌طلبی و روانشناسی اجتماعی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۴)
منفعت‌طلبی، چونان بادی است که کشتی جامعه را از مسیر توحید دور می‌کند. استاد تأکید دارند که عامه مردم، به دنبال منافع مادی خود هستند و این ویژگی، رفتارهای اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این دیدگاه، با آیه وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ ٱبْتِغَاءَ مَرْضَاتِ ٱللَّهِ (بقره: ۲۰۷) به معنای «و از مردم کسی است که جان خود را برای کسب رضایت خدا می‌فروشد»، هم‌راستاست.
استاد با تمثیلی از مردمی که حتی در برابر ارزش‌های والا، به دنبال منافع مادی‌اند، به نقد این ویژگی می‌پردازند و بر لزوم پرورش انگیزه‌های الهی تأکید می‌کنند.
| درنگ: منفعت‌طلبی، رفتارهای اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پرورش انگیزه‌های الهی، راه رهایی از این گرایش است. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی اجتماعی، منفعت‌طلبی به‌عنوان انگیزه اصلی رفتارهای جمعی شناخته می‌شود. استاد با نقد این ویژگی، بر اهمیت انگیزه‌های الهی تأکید دارند و نشان می‌دهند که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند رفتارهای اجتماعی را هدایت کنند.
جمع‌بندی
منفعت‌طلبی، مانعی برای رفتارهای توحیدی است. این بخش، بر لزوم پرورش انگیزه‌های الهی در جامعه تأکید دارد و نشان می‌دهد که چگونه ارزش‌های دینی می‌توانند رفتارهای اجتماعی را بهبود بخشند.
بخش دهم: دنیا‌طلبی و موهومات نفسانی
برگرفته از課گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۵)
دنیا‌طلبی، چونان سرابی است که انسان را از حقیقت دور می‌کند. استاد تأکید دارند که موهومات نفسانی، انسان را به حسرت و ناکامی می‌کشانند. این دیدگاه، با آیه يَوْمَ ٱلتَّغَابُنِ (تغابن: ۹) به معنای «روز حسرت»، هم‌راستاست.
استاد با تمثیلی از انسانی که در تابوت، به بیهودگی دنیا‌طلبی پی می‌برد، به نقد این گرایش می‌پردازند و بر لزوم خودآگاهی و رهایی از موهومات نفسانی تأکید می‌کنند.
| درنگ: دنیا‌طلبی، نتیجه موهومات نفسانی است که انسان را از حقیقت دور می‌کند. خودآگاهی، راه رهایی از این سراب است. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی وجودی، موهومات نفسانی به‌عنوان مانعی برای خودشناسی شناخته می‌شوند. استاد با تأکید بر خطای دل، این دیدگاه را تقویت می‌کنند و بر نقش خودآگاهی در رهایی از دنیا‌طلبی تأکید دارند.
جمع‌بندی
دنیا‌طلبی، با موهومات نفسانی، انسان را از حقیقت دور می‌کند. این بخش، بر ضرورت خودآگاهی و رهایی از این گرایش تأکید دارد.
بخش یازدهم: صبر و روانشناسی بلا
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۶)
صبر، چونان عصای محکمی است که انسان را در مسیر سلوک یاری می‌دهد. استاد تأکید دارند که صبر، قوه‌ای درونی است که نیازمند تربیت است و در صورت پرورش، به تعادل روانی و رشد معنوی منجر می‌شود. این دیدگاه، با آیه وَٱصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِ (نحل: ۱۲۷) به معنای «و صبر کن و صبرت جز با خدا نیست»، هم‌راستاست.
استاد با تمثیلی از انسانی که در برابر خطر، صبر پیشه می‌کند، بر نقش تربیت در پرورش صبر تأکید می‌کنند و می‌فرمایند که بی‌صبری، ریشه بسیاری از مشکلات روانی است.
| درنگ: صبر، قوه‌ای درونی است که با تربیت، به تعادل روانی و رشد معنوی منجر می‌شود. بی‌صبری، ریشه بسیاری از مشکلات روانی است. |
تحلیل و گسترش
از منظر روانشناسی مثبت، صبر به‌عنوان عاملی برای کاهش اضطراب و افزایش تاب‌آوری شناخته می‌شود. استاد با تأکید بر تربیت صبر، این دیدگاه را تأیید می‌کنند و بر نقش ایمان در پرورش این قوه تأکید دارند.
جمع‌بندی
صبر، با تربیت و تکیه بر ایمان، به تعادل روانی و رشد معنوی منجر می‌شود. این بخش، بر اهمیت پرورش صبر در مواجهه با مشکلات تأکید دارد.
بخش دوازدهم: بلا و فرا‌روان‌شناسی
برگرفته از درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره (جلسه ۱۷)
بلا، چونان آزمونی الهی است که ادراک آن، نیازمند مدیریت عاطفی و معنوی است. استاد تأکید دارند که ادراک بلا، تجربه‌ای فرا‌روان‌شناختی است که با شهود و ایمان همراه است. این دیدگاه، با آیه وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ ٱلْخَوْفِ وَٱلْجُوعِ (بقره: ۱۵۵) به معنای «و قطعاً شما را با چیزی از ترس و گرسنگی می‌آزماییم»، هم‌راستاست.
استاد با تمثیلی از مواجهه با بلا در زندگی روزمره، بر اهمیت مدیریت عاطفی و معنوی تأکید می‌کنند و می‌فرمایند که این ادراک، نیازمند شهود و ایمان است.
| درنگ: ادراک بلا، تجربه‌ای فرا‌روان‌شناختی است که با مدیریت عاطفی و معنوی، به رشد معنوی منجر می‌شود. |
تحلیل و گسترش
از منظر فرا‌روان‌شناسی، ادراکات شهودی به‌عنوان بخشی از تجربه انسانی شناخته می‌شوند. استاد با توصیف ادراک بلا، این دیدگاه را تقویت می‌کنند و بر نقش ایمان در مدیریت این تجربه تأکید دارند.
جمع‌بندی
ادراک بلا، با تکیه بر ایمان و مدیریت عاطفی، به رشد معنوی منجر می‌شود. این بخش، بر اهمیت شهود و ایمان در مواجهه با آزمون‌های الهی تأکید دارد.
نتیجه‌گیری کلی
روانشناسی منطقی، با تلفیق معارف دینی و اصول روانشناسی و جامعه‌شناسی، چارچوبی جامع برای تحلیل مفاهیمی چون مدیریت، رهبری، اقتصاد، ظلم، صبر و روانشناسی نظامی ارائه می‌دهد. این کتاب، با تکیه بر درس‌گفتارهای استاد فرزانه آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، نشان می‌دهد که انقلاب‌ها نیازمند تبدیل به فرهنگ پایدار هستند، مدیریت اسلامی بر خیرخواهی و توحید استوار است، صبر به‌عنوان قوه‌ای درونی نیازمند تربیت است و ادراک بلا به مدیریت عاطفی و معنوی نیاز دارد. آیات قرآن کریم، مانند إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلْإِسْلَٰمُ (آل عمران: ۱۹)، بر وحدت دینی و هدایت الهی تأکید دارند. این اثر، به‌عنوان منبعی ارزشمند برای پژوهشگران در حوزه روانشناسی، جامعه‌شناسی و مطالعات دینی، راهنمایی برای فهم عمیق‌تر ارزش‌های اسلامی در مدیریت و زندگی ارائه می‌دهد.
| با نظارت صادق خادمی |