متن درس
پدیدههای پنهانی: کاوشی در رموز و طلسمات قرآنی
برگرفته از درسگفتارهای آیتالله محمدرضا نکونام قدسسره (جلسه ۱۸۱)
دیباچه
قرآن کریم، کتابی است که نهتنها راهنمای شریعت و اخلاق، بلکه دریچهای به سوی اسرار هستی و قدرتهای نهان عالم به شمار میرود. این کتاب آسمانی، با آیاتی سرشار از حکمت و رمز، انسان را به سوی فهم عمیقتر از نظام خلقت و ارتباط با موجودات ماورایی، از جمله ملائکه، جنیان و شیاطین، دعوت میکند. در این اثر، با تکیه بر آیات نورانی قرآن کریم و تأمل در معانی ژرف آنها، به بررسی پدیدههای ماورایی و نقش آنها در ایجاد قدرت معنوی و متافیزیکی پرداختهایم. این نوشتار، با نگاهی عمیق به آیاتی چون آیه ۲۴۸ تا ۲۵۳ سوره بقره، تلاش دارد تا حقایق نهفته در این آیات را در قالبی منسجم و روشن برای طالبان حقیقت ارائه نماید. هدف آن است که با کاوش در این رموز، راهی به سوی فهم و بهرهمندی از قدرتهای الهی گشوده شود، قدرتی که در ایمان ریشه دارد و در عمل به ظهور میرسد.
بخش نخست: تابوت و سکینه، نشانههای الهی قدرتآفرین
تابوت: نماد قدرت و مشروعیت الهی
قرآن کریم در آیه ۲۴۸ سوره بقره به تابوتی اشاره دارد که نشانهای از مشروعیت الهی و قدرت معنوی است. این آیه چنین میفرماید: وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَن يَأْتِيَكُمُ ٱلتَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ ءَالُ مُوسَىٰ وَءَالُ هَٰرُونَ تَحْمِلُهُ ٱلْمَلَٰٓئِكَةُ ۚ إِنَّ فِى ذَٰلِكَ لَءَايَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (ترجمه: و پیامبرشان به آنها گفت: نشانه پادشاهی او این است که تابوتی برایتان میآید که در آن آرامشی از پروردگارتان و بازماندهای از آنچه خاندان موسی و هارون بهجا گذاشتهاند، درحالیکه فرشتگان آن را حمل میکنند. اگر ایمان داشته باشید، در این [امر] نشانهای برای شماست).
تابوت، بهمثابه گنجینهای مقدس، حامل سکینه و بقیه است که هر یک نمادی از ارتباط میان عالم ماده و عالم معنا به شمار میروند. این تابوت، که توسط ملائکه حمل میشود، نشانهای از مشروعیت الهی و قدرت معنوی است که تنها در پرتو ایمان قابل درک و بهرهمندی است.
| درنگ: تابوت در قرآن کریم، فراتر از یک شیء مادی، نمادی از قدرت الهی است که با ایمان و اتصال به خداوند، مؤمنان را به سوی آرامش و اقتدار معنوی رهنمون میسازد. |
سکینه: آرامش الهی و کلید تحول معنوی
سکینه، که در این آیه بهعنوان آرامشی از جانب پروردگار توصیف شده، حالتی معنوی است که قلب مؤمن را برای پذیرش نشانههای الهی آماده میسازد. این آرامش، همچون نسیمی که پس از طوفانی سهمگین بر دلها میوزد، مؤمن را از اضطراب و تردید رهایی میبخشد و او را برای دریافت معجزات الهی مهیا میکند. سکینه، پلی است میان قلب انسان و عالم غیب، که تنها در سایه ایمان استوار میگردد.
مفهوم «بقیه» نیز، که به بازماندههای مقدس از خاندان موسی و هارون اشاره دارد، به اشیاء یا معجزاتی دلالت میکند که حامل قدرت ماوراییاند. این بازماندهها، که توسط ملائکه حمل میشوند، نشانهای از استمرار قدرت الهی در طول تاریخ هستند و مؤمنان را به سوی فهم عمیقتر از این رموز دعوت میکنند.
نقش ایمان در بهرهمندی از نشانههای الهی
آیه ۲۴۸ سوره بقره، با تأکید بر عبارت «إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ»، ایمان را شرط اساسی برای درک و بهرهمندی از نشانههای الهی میداند. ایمان، همچون کلیدی است که قفلهای رموز قرآنی را میگشاید و انسان را قادر میسازد تا از قدرتهای نهفته در این آیات بهرهمند شود. بدون ایمان، این نشانهها، همچون گنجی پنهان در دل کوه، برای انسان غیرقابل دسترس باقی میمانند.
بخش دوم: طلسمات قرآنی و قانونمندی پدیدههای ماورایی
طلسمات قرآنی: رموز قدرتآفرین
آیات قرآن کریم، سرشار از رموز و طلسماتی هستند که برای مؤمنان آگاه، ابزارهایی برای دستیابی به قدرتهای معنوی و متافیزیکی فراهم میکنند. آیه ۲۴۸ سوره بقره، با اشاره به تابوت، سکینه و بقیه، به قانونمندی این پدیدههای ماورایی تأکید دارد. این طلسمات، که در دل آیات نهفتهاند، همچون نقشهای هستند که راه گنجهای معنوی و مادی را به مؤمن نشان میدهند. اما دسترسی به این گنجها، نیازمند ایمان و علم است، علمی که فراتر از دانش نظری، به عمل و قدرت منتهی میشود.
| درنگ: طلسمات قرآنی، رموزی هستند که با ایمان و علم، مؤمن را به سوی قدرتهای معنوی و متافیزیکی رهنمون میسازند، مشروط بر آنکه قلب او از نور ایمان روشن باشد. |
دو مرحلهای بودن فرآیند دسترسی به قدرت
آیه ۲۴۸ سوره بقره، با اشاره به دو عنصر سکینه و بقیه، فرآیند دستیابی به قدرتهای ماورایی را در دو مرحله ترسیم میکند. مرحله نخست، دریافت سکینه است که قلب مؤمن را برای پذیرش نشانههای الهی آماده میسازد. مرحله دوم، بهرهمندی از بقیه، یعنی اشیاء یا معجزات مقدس، است که ابزارهای عملی برای تحقق این قدرتها هستند. این فرآیند، همچون سفری است که از آرامش درونی آغاز میشود و به فتح قلههای قدرت الهی میانجامد.
این دو مرحله، نشاندهنده سیر تکاملی در مسیر ایمان است. سکینه، قلب را از تردید و اضطراب پاک میکند و بقیه، ابزارهایی را فراهم میآورد که مؤمن با آنها میتواند بر محدودیتهای مادی و معنوی غلبه کند.
علم حقیقی: پلی به سوی قدرت
در نگاه قرآنی، علم حقیقی، علمی است که به قدرت منتهی شود. آیه ۳۱ سوره بقره، وَعَلَّمَ ءَادَمَ ٱلْأَسْمَآءَ كُلَّهَا (ترجمه: و به آدم همه نامها را آموخت)، نشان میدهد که علم الهی، انسان را قادر به تسخیر عالم میسازد. علمی که صرفاً نظری باشد و به عمل و قدرت منجر نشود، همچون درختی بیثمر است که سایهای دارد، اما میوهای به بار نمیآورد.
این دیدگاه، با آیه ۳۳ سوره الرحمن همخوانی دارد: يَٰمَعْشَرَ ٱلْجِنِّ وَٱلْإِنسِ إِنِ ٱسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ فَٱنفُذُوا ۚ لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَٰنٍ (ترجمه: ای گروه جنیان و انسیان، اگر میتوانید از کرانههای آسمانها و زمین بگذرید، پس بگذرید. جز با قدرتی [الهی] نخواهید گذشت). این آیه، بر ضرورت دستیابی به قدرت الهی برای عبور از محدودیتهای مادی تأکید میکند و علم را کلید این قدرت میداند.
بخش سوم: آیهالکرسی، طلسم قدرتآفرین
آیهالکرسی: سپری در برابر شیاطین
آیات ۲۵۵ تا ۲۵۷ سوره بقره، معروف به آیهالکرسی، بهعنوان یکی از قویترین آیات قرآن کریم شناخته میشوند: ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلْحَىُّ ٱلْقَيُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُۥ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَهُۥ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِى ٱلْأَرْضِ ۗ مَن ذَا ٱلَّذِى يَشْفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذْنِهِۦ ۚ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَىْءٍ مِّنْ عِلْمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَ ۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ ۖ وَلَا يَـُٔودُهُۥ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ ٱلْعَلِىُّ ٱلْعَظِيمُ (ترجمه: خدا، هیچ معبودی جز او نیست، زنده و پاینده است. نه چُرتی او را فرا میگیرد و نه خوابی. آنچه در آسمانها و زمین است از آن اوست. کیست که جز به اذن او نزدش شفاعت کند؟ آنچه پیش رویشان و پشت سرشان است میداند، و به چیزی از علم او احاطه ندارند مگر به آنچه او بخواهد. کرسی او آسمانها و زمین را در بر گرفته و نگهداری آنها بر او دشوار نیست، و او والا و بزرگ است).
این آیات، که در روایات بهعنوان حرز و محافظ معرفی شدهاند، همچون سپری پولادین، مؤمن را از گزند شیاطین جنی و انسی محافظت میکنند. گستردگی کرسی الهی، که آسمانها و زمین را در بر میگیرد، نشاندهنده قدرت بیانتهای خداوند است که میتواند هر شر و آسیبی را دفع کند.
| درنگ: آیهالکرسی، با تأکید بر صفات الهی و گستردگی کرسی خداوند، طلسمی است که مؤمن را از شر شیاطین محافظت کرده و به او قدرت معنوی عطا میکند. |
نقش آیهالکرسی در فرهنگ اسلامی
آیهالکرسی، در فرهنگ اسلامی، بهعنوان ابزاری برای دفع شر و جلب خیر شناخته میشود. روایات، خواندن این آیه را در موقعیتهای گوناگون، مانند جنگ، سفر یا هنگام خواب، توصیه کردهاند. این آیه، با تأکید بر «وَلَا يَـُٔودُهُۥ حِفْظُهُمَا» (نگهداری آسمانها و زمین بر او دشوار نیست)، نشاندهنده قدرت بیانتهای الهی است که مؤمن را از هرگونه آسیب در امان میدارد.
اختلاف میان مفسران در مورد گستره آیهالکرسی (یک آیه یا سه آیه) نشاندهنده عمق و پیچیدگی این آیات است. اما در هر صورت، قدرت آنها در تأثیرگذاری معنوی و متافیزیکی غیرقابلانکار است.
بخش چهارم: شیاطین و تأثیرات آنها بر انسان
تخبط شیطان: ریشه بیماریهای روحی و روانی
قرآن کریم در آیه ۲۷۵ سوره بقره به تأثیر شیطان در ایجاد اختلالات روحی و روانی اشاره دارد: ٱلَّذِينَ يَأْكُلُونَ ٱلرِّبَوٰا۟ لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ ٱلَّذِى يَتَخَبَّطُهُ ٱلشَّيْطَٰنُ مِنَ ٱلْمَسِّ (ترجمه: کسانی که ربا میخورند، برنمیخیزند مگر مانند کسی که شیطان از لمس او دیوانهاش کرده است). واژه «تخبط» به تأثیر منفی شیطان بر ذهن و روان انسان اشاره دارد که میتواند به بیماریهای روانی، فراموشی یا اختلالات رفتاری منجر شود.
تخبط، همچون سایهای شوم است که بر جان انسان میافتد و او را از مسیر ایمان و تقوا منحرف میکند. این تأثیر، میتواند بهصورت اضطراب، شک در ایمان یا حتی بیماریهای جسمی ظاهر شود. شیاطین، چه جنی و چه انسی، با نفوذ در ذهن و روان انسان، او را به سوی گمراهی میکشانند.
| درنگ: تخبط شیطان، ریشه بسیاری از بیماریهای روحی و روانی است که با هوشیاری و استفاده از ابزارهای معنوی، مانند آیهالکرسی، میتوان آن را دفع کرد. |
تفاوت شیطان و ابلیس
در قرآن کریم، ابلیس بهعنوان موجودی خاص معرفی میشود که در برابر آدم سجده نکرد: وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَٰٓئِكَةِ ٱسْجُدُوا لِءَادَمَ فَسَجَدُوآ إِلَّآ إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَٱسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ ٱلْكَٰفِرِينَ (ترجمه: و هنگامی که به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید، همه سجده کردند جز ابلیس که سر باز زد و تکبر ورزید و از کافران بود). اما شیطان، مفهومی عامتر دارد که شامل جنیان و انسیانی میشود که در مسیر گمراهی عمل میکنند: وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِىٍّ عَدُوًّا شَيَٰطِينَ ٱلْإِنسِ وَٱلْجِنِّ (ترجمه: و اینگونه برای هر پیامبری دشمنی از شیاطین انس و جن قرار دادیم).
ابلیس، سرسلسله شیاطین است، اما شیطان شامل همه موجوداتی میشود که در مسیر فساد و گمراهی گام برمیدارند. این تمایز، در فهم تأثیرات شیاطین بر انسان اهمیت دارد، زیرا دشمنان انسان تنها به موجودات ماورایی محدود نمیشوند، بلکه انسانهای گمراه نیز میتوانند نقش شیطان را ایفا کنند.
نقش نان حرام و ربا در تخبط
آیه ۲۷۵ سوره بقره، نان حرام و ربا را از عوامل اصلی تخبط و بیماریهای روحی و روانی میداند. این عوامل، همچون زهری هستند که به جان انسان نفوذ میکنند و او را از مسیر ایمان و تقوا دور میسازند. نان حرام و ربا، نهتنها به جسم، بلکه به روح و روان انسان آسیب میرسانند و میتوانند به اضطراب، اختلالات خانوادگی و حتی بیماریهای جسمی منجر شوند.
بخش پنجم: قدرت انبیا و اولیا در برابر دشمنان
انبیا و اولیا: حاملان قدرت الهی
انبیا و اولیای الهی، با اتصال به خداوند و بهرهمندی از علوم لدنی، قادر بودند از رموز و طلسمات قرآنی برای تحقق اهداف الهی استفاده کنند. آیه ۱۱۰ سوره آلعمران، وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ ٱللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَآئِ حِجَابٍ (ترجمه: و هیچ بشری را نسزد که خدا با او سخن گوید مگر از راه وحی یا از پشت پرده)، نشاندهنده ارتباط مستقیم انبیا با خداوند است. این ارتباط، آنها را قادر میساخت تا بدون نیاز به لشکر و امکانات مادی، بر دشمنان غلبه کنند.
انبیا، همچون موسی و هارون، با استفاده از نشانههای الهی، مانند عصا یا تابوت، معجزاتی را به ظهور میرساندند که قدرت الهی را متجلی میساخت. این قدرت، که از طریق ایمان و علم لدنی به دست میآمد، ابزار اصلی آنها برای مدیریت امور عالم بود.
| درنگ: انبیا و اولیا، با بهرهمندی از علوم لدنی و رموز قرآنی، قادر به غلبه بر دشمنان و تحقق اهداف الهی بدون نیاز به ابزارهای مادی بودند. |
آزمون نهری طالوت: سنجش ایمان و اراده
آیه ۲۴۹ سوره بقره به آزمونی اشاره دارد که طالوت برای سپاهیانش قرار داد: فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِٱلْجُنُودِ قَالَ إِنَّ ٱللَّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ ۖ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّى وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُۥ مِنِّىٓ إِلَّا مَنِ ٱغْتَرَفَ غُرْفَةًۢ بِيَدِهِۦ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ (ترجمه: هنگامی که طالوت با سپاهیانش جدا شد، گفت: خدا شما را با نهری میآزماید. هر کس از آن بنوشد از من نیست، و هر کس از آن نچشد از من است، مگر کسی که با دستش مشتی برگیرد. اما جز اندکی از آنها [بیشترشان] از آن نوشیدند).
این آزمون، که آب نهری را بهعنوان نمادی از وسوسههای مادی معرفی میکند، ایمان و اراده سپاهیان را میسنجد. کسانی که از آب نوشیدند، از طالوت جدا شدند، اما اندکی که مقاومت کردند، به قدرت و پیروزی دست یافتند. این آیه، ایمان و اراده را کلید دستیابی به قدرت معنوی میداند.
پیروزی گروه اندک بر گروه کثیر
آیه ۲۴۹ سوره بقره، با تأکید بر پیروزی گروه اندک بر گروه کثیر، نشاندهنده نقش ایمان و صبر در دستیابی به قدرت است: فَلَمَّا جَاوَزَهُۥ هُوَ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوا مَعَهُۥ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا ٱلْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِۦ ۚ قَالَ ٱلَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلَٰقُوا ٱللَّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةًۢ بِإِذْنِ ٱللَّهِ ۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ (ترجمه: هنگامی که او و کسانی که با او ایمان آورده بودند از آن گذشتند، گفتند: امروز ما را توان رویارویی با جالوت و سپاهیانش نیست. اما کسانی که یقین داشتند که خدا را ملاقات خواهند کرد، گفتند: چه بسیار گروه اندکی که به اذن خدا بر گروهی بسیار پیروز شدند، و خدا با شکیبایان است).
این آیه، همچون مشعلی فروزان، نشان میدهد که قدرت واقعی در اتصال به خداوند و مقاومت در برابر وسوسههاست. داستان داوود و جالوت در آیه ۲۵۱ سوره بقره، این مفهوم را تکمیل میکند: فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ ٱللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُۥدُ جَالُوتَ وَءَاتَىٰهُ ٱللَّهُ ٱلْمُلْكَ وَٱلْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُۥ مِمَّا يَشَآءُ (ترجمه: پس به اذن خدا آنها را شکست دادند، و داوود جالوت را کشت، و خدا به او پادشاهی و حکمت عطا کرد و از آنچه خواست به او آموخت).
بخش ششم: روحالقدس و مراتب انبیا
روحالقدس: منشأ قدرت معنوی
آیه ۲۵۳ سوره بقره، با اشاره به تأیید عیسی بن مریم با روحالقدس، نقش این نیروی الهی را در ایجاد قدرتهای معنوی و متافیزیکی نشان میدهد: تِلْكَ ٱلرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۘ مِّنْهُم مَّن كَلَّمَ ٱللَّهُ ۖ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَٰتٍ ۚ وَءَاتَيْنَا عِيسَى ٱبْنَ مَرْيَمَ ٱلْبَيِّنَٰتِ وَأَيَّدْنَٰهُ بِرُوحِ ٱلْقُدُسِ (ترجمه: این پیامبراناند که برخی را بر برخی برتری دادیم. از آنها کسی بود که خدا با او سخن گفت، و برخی را درجات بلند داد، و به عیسی بن مریم دلایل روشن عطا کردیم و او را به روحالقدس تأیید کردیم).
روحالقدس، که در روایات بهعنوان جبرئیل یا نیروی الهی توصیف شده، ابزار اصلی انبیا و اولیا برای تحقق معجزات و کرامات بود. این نیرو، که در زمان غیبت نیز فعال است، میتواند از طریق ایمان و تقوا در دسترس مؤمنان قرار گیرد و آنها را به مراتب بالاتر وجودی برساند.
| درنگ: روحالقدس، بهعنوان منشأ قدرت معنوی، در همه اعصار فعال است و میتواند مؤمنان را به سوی مراتب والای وجودی رهنمون سازد. |
فضیلت انبیا: تفاوت در مراتب قدرت
آیه ۲۵۳ سوره بقره، با اشاره به تفاوت مراتب انبیا، نشاندهنده تنوع در نقشها و مأموریتهای الهی است. این فضیلت، که در قدرت، حکمت و علوم لدنی آنها تجلی مییابد، نه به معنای برتری ذاتی، بلکه به معنای تنوع در کارکردهای الهی است. برخی انبیا، همچون موسی، با خداوند سخن گفتند، و برخی، مانند عیسی، با روحالقدس تأیید شدند.
بخش هفتم: ضعف کنونی مسلمین و راهکارهای رهایی
علل ضعف جوامع اسلامی
ضعف کنونی جوامع اسلامی، نتیجه دوری از حقایق و طلسمات قرآنی و تمرکز بر شریعت خشک و بیاثر است. این انقطاع، همچون قطع شدن ریشههای درختی تنومند، مسلمین را از قدرتهای معنوی و متافیزیکی محروم کرده است. آیه ۳۳ سوره الرحمن، با تأکید بر ضرورت دستیابی به قدرت الهی، راهکار رهایی از این ضعف را نشان میدهد.
علم دینی، که باید به قدرت منجر شود، در بسیاری از موارد به دانشی نظری و بیثمر تبدیل شده است. این ضعف، نتیجه غفلت از علوم لدنی و رموز قرآنی است که میتوانند مسلمین را به عزت و اقتدار بازگردانند.
نقش علوم لدنی در احیای قدرت
علوم لدنی، که در آیه ۸۴ سوره کهف به آن اشاره شده، فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَآ ءَاتَيْنَٰهُ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنَا وَعَلَّمْنَٰهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا (ترجمه: پس بندهای از بندگان ما را یافتند که از جانب خود به او رحمت عطا کرده و از نزد خود به او علم آموخته بودیم)، کلید احیای قدرت در جوامع اسلامی است. این علوم، که فراتر از دانشهای مادی هستند، میتوانند انسان را به سوی فهم عمیقتر از رموز قرآنی و بهرهمندی از قدرتهای الهی رهنمون سازد.
جمعبندی
قرآن کریم، با آیاتی سرشار از رمز و راز، انسان را به سوی فهم عمیقتر از نظام هستی و بهرهمندی از قدرتهای الهی دعوت میکند. آیات ۲۴۸ تا ۲۵۳ سوره بقره، با اشاره به تابوت، سکینه، آیهالکرسی و داستان طالوت و داوود، نشاندهنده قانونمندی پدیدههای ماورایی و نقش ایمان در دستیابی به این قدرتهاست. شیاطین، چه جنی و چه انسی، با نفوذ در ذهن و روان انسان، او را از مسیر ایمان و تقوا منحرف میکنند، اما ابزارهایی چون آیهالکرسی و علوم لدنی، میتوانند مؤمن را از این گزند محافظت کنند. ضعف کنونی جوامع اسلامی، نتیجه دوری از این حقایق است، اما با بازگشت به علوم لدنی و رموز قرآنی، میتوان به عزت و اقتدار دست یافت. این نوشتار، تلاشی است برای گشودن دریچهای به سوی این حقایق و دعوتی برای بازنگری در رویکردهای علمی و معنوی در راستای احیای قدرت اسلامی.
| با نظارت صادق خادمی |