آیه:

إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا ۖ وَلَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ

ترجمه: همانا کسانی از شما که در روز برخورد دو گروه [در جنگ احد] پشت کردند، جز این نبود که شیطان به سبب برخی از آنچه مرتکب شدند، آنان را به لغزش واداشت، و به یقین خداوند از آنان درگذشت، زیرا خداوند آمرزنده و بردبار است.

درنگ:

این عمل به دلیل واپس‌گرایی، درگیری و تخلف، نامطلوب است و باید ترک شود، زیرا خیر آن ناچیز و مشکلاتش غالب است.

آیه:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللَّهُ ذَٰلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ ۗ وَاللَّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، مانند کسانی نباشید که کفر ورزیدند و به برادران خود، هنگامی که به سفر رفتند یا جنگجو شدند، گفتند: اگر نزد ما بودند، نه می‌مردند و نه کشته می‌شدند، تا خداوند این اندوه را در دل‌هایشان حسرتی گرداند. و خداوند است که زنده می‌کند و می‌میراند، و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست.

درنگ:

این عمل به دلیل ایجاد بدبینی و گرفتاری، نامطلوب است و هرچه از آن دوری شود، بهتر است.

آیه:

وَلَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَحْمَةٌ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ

ترجمه: و اگر در راه خداوند کشته شوید یا بمیرید، قطعاً آمرزش و رحمتی از جانب خداوند بهتر است از آنچه [آنان] گرد می‌آورند.

درنگ:

باطن این عمل خیر است، اما ظاهر آن دشوار است. با نیت خالص و توکل، ارزش پیگیری دارد.

آیه:

وَلَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ

ترجمه: و اگر بمیرید یا کشته شوید، قطعاً به سوی خداوند بازگردانده می‌شوید.

درنگ:

این عمل دشوار اما خیر است. با صبر و توکل، می‌توان به خیر باطنی آن دست یافت.

آیه:

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ

ترجمه: پس به [برکت] رحمت الهی با آنان نرم‌خو شدی، و اگر تندخو و سخت‌دل بودی، قطعاً از پیرامون تو پراکنده می‌شدند. پس از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه و در کارها با آنان مشورت کن، و چون تصمیم گرفتی، بر خداوند توکل کن، زیرا خداوند توکل‌کنندگان را دوست می‌دارد.

درنگ:

این عمل خیر است، اما نیازمند توکل، مشورت و نرم‌خویی است تا به موفقیت منجر شود.

آیه:

إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمْ ۖ وَإِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ ۗ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ

ترجمه: اگر خداوند شما را یاری کند، کسی بر شما چیره نخواهد شد، و اگر شما را واگذارد، کیست که پس از او شما را یاری کند؟ و مؤمنان باید بر خداوند توکل کنند.

درنگ:

این عمل با توکل به خداوند، خیر و بی‌نقص است و موفقیت آن تضمین‌شده است.

آیه:

وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ ۚ وَمَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۚ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ

ترجمه: و هیچ پیامبری را نسزد که خیانت کند، و هر کس خیانت کند، روز قیامت آنچه را خیانت کرده با خود خواهد آورد، آنگاه به هر کس آنچه کسب کرده، به تمامی داده می‌شود و بر آنان ستم نمی‌شود.

درنگ:

این عمل به دلیل خطر خیانت و عواقب غیرقابل جبران، باید ترک شود.