وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۚ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا (سوره نساء، آیه ۲۲)

ترجمه: و با زنانی که پدرانتان با آنان ازدواج کرده‌اند، ازدواج نکنید، مگر آنچه پیش از این رخ داده باشد، زیرا این کار زشتی ناپسند و نفرت‌انگیز است و راهی نادرست.

درنگ: انجام عملی که این آیه به آن اشاره دارد، به دلیل ویژگی‌های غیرعادی، پیچیده و ماجراجویانه‌اش، به انتخابی نامناسب تبدیل می‌شود. استخاره برای چنین عملی جایز نیست.

حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا (سوره نساء، آیه ۲۳)

ترجمه: بر شما حرام شده است ازدواج با مادرانتان، دخترانتان، خواهرانتان، عمه‌هایتان، خاله‌هایتان، دختران برادر، دختران خواهر، مادرانی که به شما شیر داده‌اند، خواهران رضاعی، مادران همسرانتان، دختران همسرتان که در دامن شما پرورش یافته‌اند از همسرانی که با آنها آمیزش کرده‌اید (و اگر آمیزش نکرده‌اید، گناهی بر شما نیست)، همسران پسرانتان که از نسل شما هستند، و جمع کردن میان دو خواهر، مگر آنچه پیش از این بوده است. همانا خداوند آمرزنده و مهربان است.

درنگ: عمل موردنظر با محدودیت، گرفتاری و پریشانی همراه است و ممکن است به درگیری با خویشاوندان منجر شود. با وجود برخی جنبه‌های مثبت، ترک آن توصیه می‌شود.

وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۖ كِتَابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ۚ وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ ۚ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا (سوره نساء، آیه ۲۴)

ترجمه: و زنان شوهردار بر شما حرام‌اند، مگر کنیزانی که به ملکیت شما درآمده‌اند. این نوشته خداوند بر شماست. و جز اینها، برای شما حلال است که با اموال خود همسری برگزینید، در حالی که پاکدامن باشید و نه زناکار. و هرگاه از آنان بهره‌مند شدید، مهرشان را که واجب است به آنها بدهید، و گناهی بر شما نیست در آنچه پس از واجب با یکدیگر توافق کردید. همانا خداوند دانا و حکیم است.

درنگ: عمل موردنظر مقدس، متشخص و دلپذیر است و بهره‌مندی و ارزش معنوی بالایی دارد. انجام آن به دلیل ویژگی‌های مثبتش بسیار توصیه می‌شود.

وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلًا أَنْ يَنْكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِنْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ مِنْ فَتَيَاتِكُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ۚ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِكُمْ ۚ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ ۚ فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ ۚ فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ ۚ ذَٰلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ ۚ وَأَنْ تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (سوره نساء، آیه ۲۵)

ترجمه: و هر کس از شما توانایی مالی برای ازدواج با زنان آزاد مؤمن نداشته باشد، از کنیزان مؤمنی که مالک آنهایید انتخاب کند. و خداوند به ایمان شما داناتر است. شما از یکدیگرید. پس با اجازه خانواده‌شان با آنها ازدواج کنید و مهرشان را به‌صورت شایسته بپردازید، در حالی که پاکدامن باشند، نه زناکار و نه کسانی که دوست پنهانی برگیرند. و چون پاکدامن شدند، اگر مرتکب کار زشتی شدند، کیفرشان نصف کیفر زنان آزاد است. این برای کسی از شماست که از گناه بترسد، و اگر صبر کنید برای شما بهتر است. و خداوند آمرزنده و مهربان است.

درنگ: تصمیم موردنظر خوب است، اما فرسایشی و دشوار است. صاحب استخاره باید با آگاهی و آمادگی کامل وارد این مسیر شود.

يُرِيدُ اللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَيَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَيَتُوبَ عَلَيْكُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (سوره نساء، آیه ۲۶)

ترجمه: خداوند می‌خواهد احکام را برای شما روشن کند و شما را به سنت‌های کسانی که پیش از شما بودند هدایت نماید و توبه شما را بپذیرد. و خداوند دانا و حکیم است.

درنگ: هرگاه سخن از اراده الهی باشد، عمل موردنظر شایسته، آبرومند و ارزشمند است.

وَاللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَيُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلًا عَظِيمًا (سوره نساء، آیه ۲۷)

ترجمه: و خداوند می‌خواهد توبه شما را بپذیرد، و کسانی که از شهوات پیروی می‌کنند، می‌خواهند شما به‌کلی منحرف شوید.

درنگ: تصمیم موردنظر بسیار خوب است، اما نیازمند تلاش برای اجتناب از خلاف و خدعه است.

يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ ۚ وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِيفًا (سوره نساء، آیه ۲۸)

ترجمه: خداوند می‌خواهد بار شما را سبک کند، و انسان ناتوان آفریده شده است.

درنگ: عمل موردنظر خوب است، اما به دلیل ضعف انسانی، ممکن است استحکام کامل نداشته باشد.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ ۚ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا (سوره نساء، آیه ۲۹)

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اموال یکدیگر را به ناحق مخورید، مگر آنکه تجارتی با رضایت یکدیگر باشد، و خود را مکشید. همانا خداوند به شما مهربان است.

درنگ: عمل موردنظر بسیار عالی است، اما باید از آلودگی به حرام پرهیز شود. به دلیل پیچیدگی و سنگینی، نیازمند احتیاط است.

وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ عُدْوَانًا وَظُلْمًا فَسَوْفَ نُصْلِيهِ نَارًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا (سوره نساء، آیه ۳۰)

ترجمه: و هر کس از روی تجاوز و ستم چنین کند، او را به آتشی درآوریم، و این بر خداوند آسان است.

درنگ: عمل موردنظر بسیار بد است و باید ترک شود.

إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرِيمًا (سوره نساء، آیه ۳۱)

ترجمه: اگر از گناهان کبیره‌ای که از آن نهی شده‌اید اجتناب کنید، بدی‌های شما را می‌زداییم و شما را به جایگاهی ارجمند درمی‌آوریم.

درنگ: عمل موردنظر پاک، مقدس و دارای خیر و آرامش است، مشروط بر نیت پاک و سالم.

وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا ۖ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ ۚ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا (سوره نساء، آیه ۳۲)

ترجمه: و به آنچه خداوند برخی از شما را بر برخی دیگر برتری داده آرزو نکنید. برای مردان از آنچه کسب کرده‌اند بهره‌ای است، و برای زنان از آنچه کسب کرده‌اند بهره‌ای است. و از فضل خدا بخواهید، که خداوند به هر چیزی داناست.

درنگ: عمل موردنظر بسیار خوب است، مشروط بر آزاداندیشی و عدم تعصب.

وَلِكُلٍّ جَعَلْنَا مَوَالِيَ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ ۚ وَالَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمَانُكُمْ فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا (سوره نساء، آیه ۳۳)

ترجمه: و برای هر یک از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان به جا گذاشته‌اند، وارثانی قرار دادیم، و کسانی که با آنها پیمان بسته‌اید، نصیبشان را به آنان بدهید. همانا خداوند بر هر چیزی گواه است.

درنگ: صاحب استخاره بر کار مسلط است و تصمیم موردنظر خیر است.

الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ ۚ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ ۚ وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ ۚ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا (سوره نساء، آیه ۳۴)

ترجمه: مردان سرپرست زنانند، به دلیل آنکه خداوند برخی از ایشان را بر برخی دیگر برتری داده و به دلیل آنکه از اموالشان خرج می‌کنند. پس زنان شایسته، فرمانبردارند و اسرار شوهرانشان را حفظ می‌کنند. و زنانی که از نافرمانی آنان بیم دارید، پندشان دهید و در بسترها از آنها دوری کنید و آنها را به نرمی بزنید. پس اگر شما را اطاعت کردند، بر آنها راهی برای سرزنش نجویید. همانا خداوند بلندمرتبه و بزرگ است.

درنگ: عمل موردنظر بسیار خوب، شیرین و دلپذیر است، اما درگیری‌هایی نیز دارد.

وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا ۚ إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا (سوره نساء، آیه ۳۵)

ترجمه: و اگر از جدایی میان آن دو بیم دارید، داوری از خانواده او و داوری از خانواده او برای رفع اختلاف برانگیزید. اگر قصد اصلاح داشته باشند، خداوند میانشان توافق پدید می‌آورد. همانا خداوند دانا و آگاه است.

درنگ: شروع عمل موردنظر دشوار، اما پایان آن خیر است.

با نظارت صادق خادمی