متن درس
استخاره قرآنی: تحلیل آیات سوره انعام
برگرفته از درس‌گفتارهای آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، جلسه 156
مقدمه
استخاره قرآنی، به‌عنوان یکی از روش‌های معنوی و عمیق برای هدایت در تصمیم‌گیری‌های زندگی، از دیرباز مورد توجه عالمان دینی و جویندگان حقیقت بوده است. این روش، با تکیه بر آیات نورانی قرآن کریم، راهنمایی‌هایی الهی را در اختیار انسان قرار می‌دهد تا در مسیرهای پیچیده زندگی، با اطمینان و آرامش گام بردارد. در این اثر، آیات منتخب از سوره انعام با رویکردی علمی و تخصصی تحلیل شده‌اند تا راهنمایی جامعی برای استخاره‌کنندگان و پژوهشگران علوم قرآنی فراهم آید.
بخش اول: هدایت و صراط مستقیم در سوره انعام
آیه 126: صراط مستقیم الهی
وَهَذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيمًا قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ
و این است راه پروردگارت، راهی راست. به‌راستی آیات را برای قومی که پند می‌گیرند، تفصیل داده‌ایم.
این آیه، به‌سان مشعلی فروزان، صراط مستقیم الهی را نمایان می‌سازد و بر تبیین آیات برای افرادی که اهل تذکر و پندپذیری‌اند تأکید دارد. در چارچوب استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بس والا و موفق است که در مسیر هدایت الهی قرار گرفته و نویدبخش توفیق و سعادت است.
درنگ: این آیه پیام‌آور اطمینان از قرار گرفتن در مسیر حق و موفقیت قطعی است. هوشیاری و پایبندی به اصول الهی، کلید دستیابی به توفیق در این مسیر است.
تأکید بر «لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ» نشان‌دهنده لزوم آگاهی و توجه به نشانه‌های الهی است که در استخاره، به معنای ضرورت هوشیاری و تعهد به مسیر حق تلقی می‌شود. این آیه، هم‌چون نسیمی روح‌بخش، استخاره‌کننده را به سوی انتخابی مطمئن و موفق هدایت می‌کند.
آیه 127: خیرات و برکات در دارالسلام
لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
برای آنان نزد پروردگارشان سرای سلامت است و او به سبب آنچه می‌کردند، دوستدارشان است.
این آیه، به‌سان دری گشوده به سوی بهشت آرامش، از پاداش الهی در قالب دارالسلام و ولایت خداوند بر مؤمنان سخن می‌گوید. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار والا، عاری از هرگونه مانع و همراه با خیرات، برکات، سلامت، صفا، صمیمیت و قرب الهی است.
درنگ: این آیه نوید موفقیت و آرامش کامل در مسیر موردنظر را می‌دهد. حمایت الهی و خیرات معنوی و مادی، استخاره‌کننده را به ادامه مسیر با اطمینان فرا می‌خواند.
عبارت «دَارُ السَّلَامِ» و «وَهُوَ وَلِيُّهُمْ» بر حمایت بی‌کران الهی و دستیابی به خیرات مادی و معنوی دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را به ادامه مسیر با اطمینان و آرامش دعوت می‌کند، گویی که در سایه‌سار رحمت الهی گام برمی‌دارد.
جمع‌بندی بخش اول
آیات 126 و 127 سوره انعام، چون دو گوهر درخشان، راه هدایت و آرامش را به استخاره‌کننده نشان می‌دهند. این آیات، با تأکید بر صراط مستقیم و دارالسلام، نوید موفقیت، خیرات و حمایت الهی را در مسیرهای درست و معنوی می‌دهند. استخاره‌کننده با تکیه بر این آیات، می‌تواند با اطمینان و آرامش خاطر، در مسیر انتخاب‌های خود گام بردارد.
بخش دوم: هشدارهای الهی در برابر گمراهی
آیه 128: پنهان‌کاری و گرفتاری
وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ وَقَالَ أَوْلِيَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِي أَجَّلْتَ لَنَا قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِينَ فِيهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٌ
و روزی که همه آنان را گرد می‌آورد [و می‌فرماید]: ای گروه جن، به‌راستی از آدمیان بسیار گرفتید. و دوستانشان از آدمیان می‌گویند: پروردگارا، برخی از ما از برخی دیگر بهره‌مند شدیم و به اجلی که برایمان مقرر کرده بودی، رسیدیم. می‌فرماید: جایگاه شما آتش است، در آن جاودانه‌اید، مگر آنچه خدا بخواهد. به‌راستی پروردگارت حکیم و داناست.
این آیه، به‌سان هشداری تکان‌دهنده، از محشر و گفت‌وگوی جن و انس و عاقبت شوم گمراهان سخن می‌گوید. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری نامناسب، همراه با پنهان‌کاری و گرفتاری بدون نتیجه مثبت است.
درنگ: این آیه هشداری است برای پرهیز از مسیرهای مشکوک و پنهان‌کارانه که به گرفتاری و زیان منجر می‌شوند. اجتناب از اقدامات گمراه‌کننده، ضرورتی انکارناپذیر است.
اشاره به «يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ» بر پیچیدگی و پنهان‌کاری دلالت دارد که در استخاره، ضرورت پرهیز از مسیرهای مشکوک و زیان‌بار را گوشزد می‌کند. این آیه، چون زنگ خطری، استخاره‌کننده را از افتادن در دام فریب و گمراهی برحذر می‌دارد.
آیه 129: تبانی و خیانت
وَكَذَلِكَ نُوَلِّي بَعْضَ الظَّالِمِينَ بَعْضًا بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
و این‌گونه برخی از ستمگران را به سبب آنچه به دست می‌آوردند، به برخی دیگر واگذار می‌کنیم.
این آیه، چون آینه‌ای که حقیقت اعمال ستمگران را بازمی‌تاباند، به مجازات آن‌ها از طریق واگذاری به یکدیگر اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری پرزحمت و بی‌نتیجه، همراه با تبانی، خیانت، کلاهبرداری و فریب است.
درنگ: این آیه هشداری قوی برای پرهیز از همکاری با افراد غیرقابل اعتماد و مسیرهای فریبنده است. نتایج منفی اعمال نادرست، ناگزیر است.
تأکید بر «بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ» نشان‌دهنده ارتباط مستقیم نتایج منفی با اعمال نادرست است. این آیه، استخاره‌کننده را به پرهیز از اقدامات غیراخلاقی و همکاری با افراد ناشایست فرا می‌خواند.
آیه 130: فریب دنیا و زیان
يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ أَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آيَاتِي وَيُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ يَوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا شَهِدْنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَشَهِدُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِينَ
ای گروه جن و انس، آیا پیامبرانی از خودتان به سوی شما نیامدند که آیات مرا بر شما بخوانند و شما را از دیدار این روزتان هشدار دهند؟ گفتند: بر خودمان گواهی می‌دهیم. و زندگی دنیا آنان را فریفت و بر خودشان گواهی دادند که کافر بودند.
این آیه، چون هشداری از عمق تاریخ، به مسئولیت جن و انس در قبال پیام‌های الهی و فریب‌خوردن توسط دنیا اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری سنگین با خیرات اندک و عاقبت زیان‌بار است که ارزش اقدام ندارد.
درنگ: این آیه هشداری است برای پرهیز از مسیرهای فریبنده دنیا که به زیان و ضرر منجر می‌شوند. هوشیاری در برابر وسوسه‌های مادی، ضرورتی است.
تأکید بر «وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا» بر لزوم هوشیاری در برابر وسوسه‌های مادی دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را از افتادن در دام فریب‌های زودگذر دنیا برحذر می‌دارد.
جمع‌بندی بخش دوم
آیات 128 تا 130 سوره انعام، چون آیینه‌هایی که حقیقت گمراهی را بازمی‌تابانند، استخاره‌کننده را از مسیرهای پنهان‌کارانه، فریبنده و زیان‌بار برحذر می‌دارند. این آیات، با تأکید بر پنهان‌کاری، خیانت و فریب دنیا، ضرورت هوشیاری و پرهیز از اقدامات نادرست را گوشزد می‌کنند.
بخش سوم: عدالت الهی و درجات اعمال
آیه 131: بدکاری آگاهانه
ذَلِكَ أَنْ لَمْ يَكُنْ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ
این بدان سبب است که پروردگارت، به ناحق، شهرها را در حالی که مردمش غافل‌اند، هلاک نمی‌کند.
این آیه، چون هشداری از عدالت بی‌کران الهی، به تفاوت میان گناه آگاهانه و ناآگاهانه اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری نامناسب است که با آگاهی و نه از روی غفلت انجام می‌شود و نامشروع است.
درنگ: این آیه هشداری است برای پرهیز از اقدامات آگاهانه و غیرمشروع. ضرورت اجتناب از اعمال نادرست با علم و آگاهی، انکارناپذیر است.
تأکید بر «وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ» بر تفاوت میان گناه ناآگاهانه و آگاهانه دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را از انجام کارهای نادرست با آگاهی کامل برحذر می‌دارد.
آیه 132: درجات اعمال
وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ
و برای هر کس درجاتی است از آنچه کرده‌اند، و پروردگارت از آنچه می‌کنند، غافل نیست.
این آیه، چون گوهر درخشانی در میان آیات، به تناسب درجات با اعمال افراد اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار خوب و موفق است.
درنگ: این آیه نوید موفقیت و پاداش متناسب با تلاش را می‌دهد. اطمینان از توجه الهی به اعمال خیر، انگیزه‌ای برای ادامه مسیر است.
تأکید بر «وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ» بر آگاهی خداوند از اعمال دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را به تلاش در مسیر خیر و اطمینان از پاداش الهی تشویق می‌کند.
آیه 133: رحمت الهی و هشدار به غفلت
وَرَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِكُمْ مَا يَشَاءُ كَمَا أَنْشَأَكُمْ مِنْ ذُرِّيَّةِ قَوْمٍ آخَرِينَ
و پروردگارت بی‌نیاز و صاحب رحمت است. اگر بخواهد، شما را می‌برد و پس از شما هر که را بخواهد، جانشین می‌کند، همان‌گونه که شما را از نسل قوم دیگری پدید آورد.
این آیه، چون نسیمی از رحمت الهی، به بی‌نیازی و رحمت خداوند و قدرت او در جانشینی اقوام اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار خوب، پویا و زنده است که نیازمند مراقبت در برابر غفلت است.
درنگ: این آیه نوید موفقیت و پویایی در مسیر موردنظر را می‌دهد، اما هشدار به غفلت بر لزوم هوشیاری و مراقبت تأکید دارد.
عبارت «ذُو stitches الرَّحْمَةِ» بر حمایت الهی در صورت حفظ توجه دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را به ادامه مسیر با هوشیاری و مراقبت دعوت می‌کند.
جمع‌بندی بخش سوم
آیات 131 تا 133 سوره انعام، چون سه گوهر در یک رشته، عدالت، پاداش و رحمت الهی را به تصویر می‌کشند. این آیات، ضمن هشدار به پرهیز از بدکاری آگاهانه، نوید موفقیت و رحمت الهی را در مسیرهای خیر می‌دهند، مشروط بر هوشیاری و اجتناب از غفلت.
بخش چهارم: موفقیت و احتیاط در مسیر خیر
آیه 134: سرعت و سهولت در انجام کار
إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَآتٍ وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ
به‌راستی آنچه به شما وعده داده شده، آمدنی است و شما عاجزکننده [آن] نیستید.
این آیه، چون نویدی روشن، به قطعیت وعده‌های الهی اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار خوب، سریع و آسان است.
درنگ: این آیه نوید موفقیت سریع و بدون مانع را می‌دهد. کوتاهی آیه و تأکید بر تحقق وعده، بر سرعت و سهولت دلالت دارد.
تأکید بر «لَآتٍ» بر سرعت و سهولت در دستیابی به نتیجه دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را به ادامه مسیر با اطمینان از تحقق سریع نتیجه دعوت می‌کند.
آیه 135: احتیاط و توانمندی
قُلْ يَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ
بگو: ای قوم من، به جایگاه خود عمل کنید، من نیز عمل‌کننده‌ام. پس به‌زودی خواهید دانست که سرانجام [نیکوی] آن سرا از آن کیست. به‌راستی ستمگران رستگار نمی‌شوند.
این آیه، چون راهنمایی حکیمانه، به ضرورت عمل بر اساس توان و جایگاه و هشدار به ستمگران اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری خوب اما نیازمند احتیاط است، زیرا بسیاری از عهده انجام آن برنمی‌آیند.
درنگ: این آیه بر لزوم اقدام متناسب با توانایی‌ها و رعایت احتیاط در برابر خطرات تأکید دارد. خودشناسی و عمل در حد توان، کلید موفقیت است.
تأکید بر «اعْمَلُوا عَلَى مَكَانَتِكُمْ» بر اهمیت خودشناسی و عمل در حد توان دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را به ادامه مسیر با احتیاط و هوشیاری دعوت می‌کند.
جمع‌بندی بخش چهارم
آیات 134 و 135 سوره انعام، چون دو مشعل روشن، راه موفقیت و احتیاط را به استخاره‌کننده نشان می‌دهند. این آیات، با تأکید بر سرعت و سهولت در مسیر خیر و لزوم احتیاط در برابر چالش‌ها، راهنمایی‌های ارزشمندی برای تصمیم‌گیری ارائه می‌دهند.
بخش پنجم: گمراهی و زیان مشرکان
آیه 136: جهالت و زیان
وَجَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْأَنْعَامِ نَصِيبًا فَقَالُوا هَذَا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَذَا لِشُرَكَائِنَا فَمَا كَانَ لِشُرَكَائِهِمْ فَلَا يَصِلُ إِلَى اللَّهِ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَى شُرَكَائِهِمْ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ
و از آنچه از کشت و چهارپایان آفریده، نصیبی برای خدا قرار دادند و به گمان خود گفتند: این برای خداست و این برای شریکان ماست. پس آنچه برای شریکانشان بود، به خدا نمی‌رسد و آنچه برای خدا بود، به شریکانشان می‌رسد. بد است آنچه حکم می‌کنند.
این آیه، چون هشداری از تاریکی جهالت، به نادرستی تقسیم نعمت‌های الهی توسط مشرکان اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار بد، زمان‌بر، فرسایشی و زیان‌بار است که حاصل آن به دیگران می‌رسد.
درنگ: این آیه هشداری است برای پرهیز از مسیرهای مبتنی بر جهالت و تصمیمات نادرست که به زیان منجر می‌شوند. قضاوت‌های غیرالهی، زیان‌بار است.
عبارت «سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ» بر نادرستی قضاوت‌های غیرالهی تأکید دارد. این آیه، استخاره‌کننده را از افتادن در دام جهالت و زیان برحذر می‌دارد.
آیه 137: خطا و ظاهر‌سازی
وَكَذَلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٍ مِنَ الْمُشْرِكِينَ قَتْلَ أَوْلَادِهِمْ شُرَكَاؤُهُمْ لِيُرْدُوهُمْ وَلِيَلْبِسُوا عَلَيْهِمْ دِينَهُمْ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ
و این‌گونه برای بسیاری از مشرکان، شریکانشان کشتن فرزندانشان را آراستند تا هلاکشان کنند و دینشان را بر آنان مشتبه سازند. و اگر خدا می‌خواست، چنین نمی‌کردند. پس آنان را با آنچه به دروغ می‌بافند، واگذار.
این آیه، چون هشداری از فریب شیطان، به گمراهی مشرکان توسط شریکانشان اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار بد، صوری و مبتنی بر خطا و ناآگاهی است.
درنگ: این آیه هشداری است برای پرهیز از اقدامات ظاهری و گمراه‌کننده که به نتایج منفی منجر می‌شوند. اعمال مبتنی بر فریب، زیان‌بار است.
تأکید بر «وَمَا يَفْتَرُونَ» بر نادرستی اعمال مبتنی بر فریب دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را از افتادن در دام ظاهر‌سازی و خطا برحذر می‌دارد.
آیه 138: پلیدی و اضطراب
وَقَالُوا هَذِهِ أَنْعَامٌ وَحَرْثٌ حِجْرٌ لَا يَطْعَمُهَا إِلَّا مَنْ نَشَاءُ بِزَعْمِهِمْ وَأَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا وَأَنْعَامٌ لَا يَذْكُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا افْتِرَاءً عَلَيْهِ سَيَجْزِيهِمْ بِمَا كَانُوا يَفْتَرُونَ
و گفتند: این چهارپایان و کشتزار ممنوع است، جز کسی که ما بخواهیم، به گمانشان، آن را نخورد و چهارپایانی که سواری بر آن‌ها حرام شده و چهارپایانی که نام خدا را بر آن‌ها نبرده‌اند، به دروغ بر خدا افترا می‌بندند. به‌زودی به سزای آنچه افترا می‌بستند، کیفرشان خواهد داد.
این آیه، چون هشداری از آلودگی نعمت‌ها، به ادعاهای نادرست مشرکان درباره نعمت‌های الهی اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری نامناسب با نعمت‌های مادی فراوان اما همراه با پلیدی، حرمان، زیان و اضطراب است.
درنگ: این آیه هشداری است برای پرهیز از مسیرهایی که ظاهراً نعمت‌های مادی دارند اما به دلیل آلودگی و اضطراب، زیان‌بار هستند.
تأکید بر «افْتِرَاءً عَلَيْهِ» بر نادرستی این اعمال دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را از افتادن در دام نعمت‌های آلوده و زیان‌بار برحذر می‌دارد.
آیه 139: حماقت و حرام‌خواری
وَقَالُوا مَا فِي بُطُونِ هَذِهِ الْأَنْعَامِ خَالِصَةٌ لِذُكُورِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلَى أَزْوَاجِنَا وَإِنْ يَكُنْ مَيْتَةً فَهُمْ فِيهِ شُرَكَاءُ سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ
و گفتند: آنچه در شکم این چهارپایان است، خاص مردان ماست و بر زنانمان حرام است و اگر مرده باشد، در آن شریک‌اند. به‌زودی به سزای توصیفشان کیفرشان خواهد داد. به‌راستی او حکیم و داناست.
این آیه، چون هشداری از عمق نادانی، به ادعاهای توخالی و نادرست مشرکان اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری نامناسب همراه با ادعاهای توخالی، گرفتاری، حرام‌خواری و حماقت است.
درنگ: این آیه هشداری است برای پرهیز از مسیرهایی با ادعاهای بی‌اساس و اعمال نادرست. عواقب سنگین این اعمال، ناگزیر است.
تأکید بر «سَيَجْزِيهِمْ وَصْفَهُمْ» بر عواقب سنگین این اعمال دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را از افتادن در دام حماقت و حرام‌خواری برحذر می‌دارد.
آیه 140: خسران و گمراهی
قَدْ خَسِرَ الَّذِينَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ افْتِرَاءً عَلَى اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ
به‌راستی کسانی که فرزندانشان را از نادانی و بی‌دانشی کشتند و آنچه خدا روزیشان کرده بود، از روی افترا بر خدا حرام کردند، زیان کردند و هدایت‌یافته نبودند.
این آیه، چون هشداری از عمق خسران، به گمراهی و زیان مشرکان به دلیل اعمال نادرست اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار بد با مشکلات بسیار است.
درنگ: این آیه هشداری قوی برای پرهیز از مسیرهای گمراه‌کننده و زیان‌بار است. نادانی و بی‌توجهی به هدایت الهی، خسران می‌آورد.
تأکید بر «سَفَهًا بِغَيْرِ عِلْمٍ» بر نادانی و بی‌توجهی به هدایت الهی دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را از افتادن در دام گمراهی و زیان برحذر می‌دارد.
جمع‌بندی بخش پنجم
آیات 136 تا 140 سوره انعام، چون آینه‌هایی که تاریکی گمراهی را بازمی‌تابانند، از جهالت، فریب، پلیدی و خسران مشرکان سخن می‌گویند. این آیات، استخاره‌کننده را از مسیرهای زیان‌بار، مبتنی بر نادانی و فریب برحذر می‌دارند و ضرورت هوشیاری در برابر این خطرات را گوشزد می‌کنند.
بخش ششم: نعمت‌های الهی و لزوم اعتدال
آیه 141: نعمت و تلاش
وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
و اوست که باغ‌هایی با داربست و بی‌داربست و نخل و کشتزار با خوردنی‌های گوناگون و زیتون و انار همانند و غیر همانند پدید آورد. از میوه‌اش چون به بار نشست، بخورید و حقش را روز درو بپردازید و اسراف نکنید، که او اسراف‌کنندگان را دوست ندارد.
این آیه، چون سرودی از نعمت‌های الهی، به تنوع نعمت‌ها و لزوم رعایت حق و پرهیز از اسراف اشاره دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای از کاری بسیار خوب با نعمت‌های فراوان اما نیازمند تلاش و زحمت است.
درنگ: این آیه نوید دستیابی به نعمت‌ها پس از تلاش و رعایت حدود الهی را می‌دهد. اعتدال و پرهیز از زیاده‌روی، کلید موفقیت است.
تأکید بر «وَلَا تُسْرِفُوا» بر اهمیت اعتدال و پرهیز از زیاده‌روی دلالت دارد. این آیه، استخاره‌کننده را به تلاش در مسیر خیر و رعایت حدود الهی دعوت می‌کند.
جمع‌بندی بخش ششم
آیه 141 سوره انعام، چون گوهری درخشان، از نعمت‌های بی‌کران الهی و لزوم تلاش و اعتدال سخن می‌گوید. این آیه، استخاره‌کننده را به ادامه مسیر خیر با تلاش و رعایت حدود الهی تشویق می‌کند، گویی که در باغی پرنعمت و سرسبز گام برمی‌دارد.
جمع‌بندی نهایی
تحلیل آیات سوره انعام در چارچوب استخاره قرآنی، چون نقشه‌ای جامع، طیف گسترده‌ای از راهنمایی‌ها را برای هدایت در مسیرهای زندگی ارائه می‌دهد. این آیات، از تشویق به صراط مستقیم، خیرات، آرامش و موفقیت سریع تا هشدار نسبت به پنهان‌کاری، خیانت، گمراهی و زیان را دربرمی‌گیرند. برخی آیات، چون مشعل‌هایی فروزان، نوید موفقیت، آرامش و نعمت را می‌دهند، در حالی که برخی دیگر، چون زنگ‌های هشدار، از مسیرهای زیان‌بار و غیرمشروع برحذر می‌دارند. این تحلیل، با بیانی فاخر و علمی، منبعی معتبر برای جویندگان حقیقت و پژوهشگران علوم قرآنی فراهم می‌آورد تا با تکیه بر کلام الهی، در مسیر زندگی خود با اطمینان و حکمت گام بردارند.
با نظارت صادق خادمی