قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْءُومًا مَدْحُورًا ۖ لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ

گفت: از آن بیرون رو، در حالی که نکوهیده و رانده‌شده‌ای. هر کس از آنها تو را پیروی کند، حتماً جهنم را از همه شما پر خواهم کرد.

درنگ: اقدام مورد نظر به دلیل ارتباط با گمراهی و انحراف، به ناکامی فاجعه‌بار منجر خواهد شد و باید به‌طور کامل از آن پرهیز شود.

وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ

ای آدم، تو و همسرت در بهشت ساکن شوید و از هر جا که خواستید بخورید، ولی به این درخت نزدیک نشوید که از ستمگران خواهید شد.

درنگ: اقدام مورد نظر عالی است، اما نیازمند احتیاط کامل، برنامه‌ریزی دقیق و مشاوره است تا از فتنه و مشکلات در امان ماند.

فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْءَاتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ

پس شیطان به آن دو وسوسه کرد تا آنچه از عوراتشان پوشیده شده بود، برایشان آشکار کند و گفت: پروردگارتان شما را از این درخت نهی نکرد جز برای آنکه مبادا فرشته شوید یا از جاودانان گردید.

درنگ: اقدام مورد نظر با وسوسه شیطانی و مشکلات همراه است و باید از آن اجتناب کرد.

وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ

و برایشان سوگند خورد که من برای شما از خیرخواهانم.

درنگ: اقدام مورد نظر با فریب و حیله در لباس خیرخواهی همراه است و باید از آن پرهیز شود.

فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ ۚ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْءَاتِهِمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ۖ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ

پس آنها را با فریب فرو کشید. چون از آن درخت چشیدند، عوراتشان برایشان آشکار شد و شروع کردند به چسباندن برگ‌های بهشت بر خود. و پروردگارشان به آنها ندا داد: آیا شما را از آن درخت نهی نکردم و به شما نگفتم که شیطان برای شما دشمنی آشکار است؟

درنگ: اقدام مورد نظر ظاهری پرمنفعت دارد، اما در نهایت به سقوط و ناکامی می‌انجامد.

قَالَا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ

گفتند: پروردگارا، ما به خود ستم کردیم و اگر ما را نبخشی و به ما رحم نکنی، حتماً از زیان‌کاران خواهیم بود.

درنگ: اگر اقدام پیشینه خسارت‌بار دارد، جبران می‌شود؛ اما اقدام جدید به ناکامی منجر خواهد شد. استعلام پیشینه ضروری است.

قَالَ اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَىٰ حِينٍ

گفت: فرو شوید، در حالی که برخی از شما دشمن برخی دیگرند. و برای شما در زمین قرارگاه و بهره‌ای تا زمانی است.

درنگ: اقدام مورد نظر با چالش‌هایی همراه است، اما در نهایت به سرنوشتی نیک منجر می‌شود.

قَالَ فِيهَا تَحْيَوْنَ وَفِيهَا تَمُوتُونَ وَمِنْهَا تُخْرَجُونَ

گفت: در آن زندگی می‌کنید و در آن می‌میرید و از آن بیرون آورده می‌شوید.

درنگ: اقدام مورد نظر با پویایی و خیر همراه است و به نتایج مثبت منجر می‌شود.

يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْءَاتِكُمْ وَرِيشًا ۖ وَلِبَاسُ التَّقْوَىٰ ذَٰلِكَ خَيْرٌ ۚ ذَٰلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ

ای فرزندان آدم، به راستی برای شما لباسی فرو فرستادیم که عورات شما را می‌پوشاند و زینتی است. و لباس تقوا، آن بهتر است. این از آیات خداست، باشد که پند گیرند.

درنگ: اقدام مورد نظر با تقویت، قدرت و سلامت مادی و معنوی همراه است.

يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْءَاتِهِمَا ۗ إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ۗ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ

ای فرزندان آدم، مبادا شیطان شما را فتنه کند، چنان‌که پدر و مادرتان را از بهشت بیرون کرد و لباسشان را از آنها برکند تا عوراتشان را به آنها نشان دهد. او و قبیله‌اش شما را از جایی می‌بینند که شما آنها را نمی‌بینید. ما شیاطین را اولیای کسانی قرار دادیم که ایمان نمی‌آورند.

درنگ: اقدام مورد نظر با فتنه و گمراهی همراه است و باید ترک شود.

وَإِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً قَالُوا وَجَدْنَا عَلَيْهَا آبَاءَنَا وَاللَّهُ أَمَرَنَا بِهَا ۗ قُلْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ ۗ أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ

و چون کار زشتی انجام دهند، گویند: پدرانمان را بر آن یافتیم و خدا ما را به آن امر کرده است. بگو: خدا به کار زشت امر نمی‌کند. آیا بر خدا چیزی می‌گویید که نمی‌دانید؟

درنگ: اقدام مورد نظر با فحشا و آلودگی سیستماتیک همراه است و باید ترک شود.

قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ ۚ وَأَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ ۚ كَمَا بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ

بگو: پروردگارم به قسط امر کرده است. و چهره‌هایتان را نزد هر مسجدی برپا دارید و او را در حالی که دین را برای او خالص کرده‌اید بخوانید. همان‌گونه که شما را آغاز کرد، بازمی‌گردید.

درنگ: اقدام مورد نظر بسیار عالی است و با عدالت و خلوص همراه است.

فَرِيقًا هَدَىٰ ۖ وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلَالَةُ ۗ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ

گروهی را هدایت کرد و گروهی گمراهی بر آنها سزاوار شد. زیرا آنها شیاطین را به جای خدا اولیا گرفتند و می‌پندارند که هدایت‌یافتگانند.

درنگ: اقدام مورد نظر با گمراهی و شکست همراه است و باید ترک شود.

يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ

ای فرزندان آدم، زینت خود را نزد هر مسجدی برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید، زیرا او اسراف‌کاران را دوست ندارد.

درنگ: اقدام مورد نظر با صفا و خوشی همراه است، مشروط بر پرهیز از اسراف.

قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ ۗ قُلْ هِيَ لِلَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ

بگو: چه کسی زینت خدا را که برای بندگانش پدید آورده و روزی‌های پاکیزه را حرام کرده است؟ بگو: آن در زندگی دنیا برای کسانی است که ایمان آورده‌اند و در روز قیامت خاص است. این‌گونه آیات را برای قومی که می‌دانند تفصیل می‌دهیم.

درنگ: اقدام مورد نظر با زینت، پاکی و رزق همراه است و به موفقیت منجر می‌شود.

قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ

بگو: پروردگارم جز فواحش، چه آشکار و چه پنهان، و گناه و ستم به ناحق و اینکه به خدا چیزی را شریک کنید که برای آن دلیلی نفرستاده، و اینکه بر خدا چیزی بگویید که نمی‌دانید، حرام نکرده است.

درنگ: اقدام مورد نظر با ناآگاهی و انحراف همراه است و باید ترک شود.

وَلِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ ۖ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً ۖ وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ

و برای هر امتی اجلی است. چون اجلشان فرا رسد، نه ساعتی به تأخیر می‌افتد و نه ساعتی پیش می‌افتد.

درنگ: اقدام مورد نظر عادی است و روند طبیعی خود را طی می‌کند.

با نظارت صادق خادمی