﴿الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْبًا كَأَنْ لَمْ يَغْنَوْا فِيهَا ۚ الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْبًا كَانُوا هُمُ الْخَاسِرِينَ﴾

ترجمه: کسانی که شعیب را تکذیب کردند، گویی هرگز در آن [دیار] نبوده‌اند؛ کسانی که شعیب را تکذیب کردند، خود زیان‌کاران بودند.

درنگ: واژگان آیه، جز نام شعیب، همگی بار منفی دارند و او را در محاصره کلمات منفی قرار می‌دهند، که نشان از بن‌بست دارد. خواهان یا خود کار را انجام می‌دهد و به آسیب‌های آن گرفتار می‌شود، یا در تلاش برای رهایی از این مهلکه، ناچار به پذیرش دشواری‌ها می‌گردد. توصیه می‌شود این وضعیت به خواهان اطلاع داده نشود تا دخالتی در امور شخصی او صورت نپذیرد.

﴿فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَقَالَ يَا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ رِسَالَاتِ رَبِّي وَنَصَحْتُ لَكُمْ ۖ فَكَيْفَ آسَى عَلَى قَوْمٍ كَافِرِينَ﴾

ترجمه: پس از آنان روی گرداند و گفت: ای قوم من، من پیام‌های پروردگارم را به شما رساندم و برایتان خیرخواهی کردم؛ پس چگونه بر قومی کافر افسوس بخورم؟

درنگ: این آیه نشان می‌دهد که کار مورد نظر، هرچند ممکن است از منظر معنوی پاداش اخروی داشته باشد، اما در بعد دنیوی بی‌ثمر است. خواهان باید از انگیزه‌های مادی دست کشیده و کار را ترک کند.

﴿وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا أَخَذْنَا أَهْلَهَا بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَضَّرَّعُونَ﴾

ترجمه: و ما در هیچ شهری پیامبری نفرستادیم مگر آنکه اهل آن را به سختی و زیان گرفتار کردیم، باشد که به تضرع درآیند.

درنگ: کار مورد نظر با آشوب، اضطراب و پریشانی همراه است. استخاره برای ترک آن توصیه می‌شود، مگر آنکه ترک کار زیان بیشتری داشته باشد.

﴿ثُمَّ بَدَّلْنَا مَكَانَ السَّيِّئَةِ الْحَسَنَةَ حَتَّى عَفَوْا وَقَالُوا قَدْ مَسَّ آبَاءَنَا الضَّرَّاءُ وَالسَّرَّاءُ فَأَخَذْنَاهُمْ بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ﴾

ترجمه: سپس به جای بدی، نیکی نهادیم تا فزونی یافتند و گفتند: پدران ما را نیز سختی و گشایش رسیده بود. پس ناگهان آن‌ها را گرفتار کردیم، درحالی‌که غافل بودند.

درنگ: کار مورد نظر به ناگاه مشکلات بزرگی به همراه دارد و خواهان به‌صورت ناخودآگاه گرفتار می‌شود. ترک آن ضروری است و نیازی به استخاره برای ترک نیست.

﴿وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۖ وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ﴾

ترجمه: و اگر اهل شهرها ایمان آورده و پرهیزگاری کرده بودند، برکت‌هایی از آسمان و زمین بر آن‌ها می‌گشودیم، اما تکذیب کردند، پس به سبب آنچه انجام می‌دادند، گرفتارشان کردیم.

درنگ: کار مورد نظر در آغاز خیر و خوشایند به نظر می‌رسد، اما پایان آن بسیار نامطلوب است. خواهان باید از اقدام به آن پرهیز کند.

﴿أَفَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَىٰ أَنْ يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا بَيَاتًا وَهُمْ نَائِمُونَ﴾

ترجمه: آیا اهل شهرها ایمن شدند که عذاب ما شبانگاه به سراغشان آید، درحالی‌که در خواب‌اند؟

درنگ: کار مورد نظر به ناگاه بلا و گرفتاری به همراه دارد و خواهان از پیشامد آن غافل است. انجام آن به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

﴿أَوَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَىٰ أَنْ يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا ضُحًى وَهُمْ يَلْعَبُونَ﴾

ترجمه: یا آیا اهل شهرها ایمن شدند که عذاب ما در روز روشن به سراغشان آید، درحالی‌که سرگرم بازی‌اند؟

درنگ: کار مورد نظر با آشوب و هبوط ناگهانی همراه است. خواهان توان مقاومت در برابر مشکلات را نخواهد داشت و انجام آن به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

﴿أَفَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ ۖ فَلَا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ﴾

ترجمه: آیا از مکر خدا ایمن شدند؟ تنها قوم زیان‌کار از مکر خدا ایمن می‌شوند.

درنگ: کار مورد نظر مشکلات پنهانی دارد که به‌تدریج خواهان را از پای درمی‌آورد. انجام آن توصیه نمی‌شود.

﴿أَوَلَمْ يَهْدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ أَهْلِهَا أَنْ لَوْ نَشَاءُ أَصَبْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ ۚ وَنَطْبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ﴾

ترجمه: آیا برای کسانی که زمین را پس از اهلش به ارث می‌برند، روشن نشده که اگر بخواهیم به سبب گناهانشان گرفتارشان می‌کنیم و بر دل‌هایشان مهر می‌نهیم، پس نمی‌شنوند؟

درنگ: کار مورد نظر، هرچند ممکن است در ظاهر خیر باشد، اما پایان آن غفلت و گمراهی است. انجام آن توصیه نمی‌شود.

﴿تِلْكَ الْقُرَىٰ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْبَائِهَا ۚ وَلَقَدْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانُوا لِيُؤْمِنُوا بِمَا كَذَّبُوا مِنْ قَبْلُ ۚ كَذَٰلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ الْكَافِرِينَ﴾

ترجمه: این‌هاست اخبار آن شهرها که بر تو بازگو می‌کنیم. پیامبرانشان با دلایل روشن به سویشان آمدند، اما به آنچه پیش‌تر تکذیب کرده بودند ایمان نیاوردند. این‌گونه خدا بر دل‌های کافران مهر می‌نهد.

درنگ: کار ممکن است خیر به نظر آید، اما به دلیل پایان نامطلوب، ترک آن بهتر است.

﴿وَمَا وَجَدْنَا لِأَكْثَرِهِمْ مِنْ عَهْدٍ ۖ وَإِنْ وَجَدْنَا أَكْثَرَهُمْ لَفَاسِقِينَ﴾

ترجمه: و برای بیشترشان پیمانی نیافتیم و بیشترشان را نافرمان یافتیم.

درنگ: افراد مرتبط با کار به تعهدات خود عمل نمی‌کنند و ظاهر خیر آن فریبنده است. انجام کار توصیه نمی‌شود.

﴿ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا إِلَىٰ فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَظَلَمُوا بِهَا ۖ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ﴾

ترجمه: سپس پس از آنان موسی را با آیاتمان به سوی فرعون و سرانش فرستادیم، اما به آن‌ها ستم کردند. پس بنگر که سرانجام مفسدان چگونه بود.

درنگ: کار مورد نظر با ظلم و فساد همراه است و خواهان پس از مدتی به نادرستی آن پی می‌برد. انجام آن به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

﴿وَقَالَ مُوسَىٰ يَا فِرْعَوْنُ إِنِّي رَسُولٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ﴾

ترجمه: و موسی گفت: ای فرعون، من پیامبری از سوی پروردگار جهانیانم.

درنگ: کار خیر است، اما به دلیل وجود مشکلات و چالش‌ها، با احتیاط انجام شود.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ ۖ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، برای خدا به عدالت قیام کنید و گواهان عدالت باشید، و کینه‌توزی قومی شما را به بی‌عدالتی واندارد. عدالت کنید که آن به تقوا نزدیک‌تر است، و از خدا بترسید که خدا به آنچه می‌کنید آگاه است.

درنگ: کار خیر اما سنگین است و با چالش‌ها و مخالفت‌هایی همراه خواهد بود. با صبر و نیت خالص انجام شود.

﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۙ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ﴾

ترجمه: خدا به کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند، وعده آمرزش و پاداشی بزرگ داده است.

درنگ: کار خیر و مقدس است و با پاداش عظیم همراه است. با اطمینان اقدام شود، اما به سنگینی آن توجه گردد.

﴿وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ﴾

ترجمه: و کسانی که کفر ورزیدند و آیات ما را تکذیب کردند، آنان اهل دوزخ‌اند.

درنگ: کار با کفر و تکذیب همراه است و انجام آن به‌هیچ‌وجه مناسب نیست.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ﴾

ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، نعمت خدا را بر خود یاد کنید، آنگاه که قومی قصد کردند دست‌هایشان را به سوی شما دراز کنند، پس خدا دست‌هایشان را از شما بازداشت. و از خدا بترسید و مؤمنان باید بر خدا توکل کنند.

درنگ: کار خیر و هماهنگ است و با توکل و تقوا همراه خواهد بود. با اطمینان اقدام شود.

﴿وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا ۖ وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَآمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ﴾

ترجمه: و خدا از بنی‌اسرائیل پیمان گرفت و از میان آن‌ها دوازده نقیب برانگیختیم. و خدا گفت: من با شما هستم، اگر نماز برپا دارید و زکات دهید و به پیامبرانم ایمان آورید و آن‌ها را یاری کنید و به خدا قرض نیکو دهید، بدی‌هایتان را از شما می‌زدایم و شما را به باغ‌هایی که از زیر آن‌ها جوی‌ها روان است وارد می‌کنم. پس هر کس از شما پس از این کفر ورزد، از راه راست گمراه شده است.

درنگ: کار خیر اما سنگین است و با احتیاط و نیت خالص باید انجام شود.

﴿فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً ۖ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ ۙ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ ۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ﴾

ترجمه: پس به سبب پیمان‌شکنی‌شان لعنتشان کردیم و دل‌هایشان را سخت گردانیدیم. سخنان را از جای خود تحریف می‌کنند و بخشی از آنچه به آن‌ها تذکر داده شده بود فراموش کردند. و پیوسته از خیانت آن‌ها جز اندکی از ایشان آگاه می‌شوی. پس از آن‌ها درگذر و چشم‌پوشی کن که خدا نیکوکاران را دوست دارد.

درنگ: کار با خیانت و پیمان‌شکنی همراه است و انجام آن توصیه نمی‌شود.

﴿وَمِنَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ أَخَذْنَا مِيثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۚ وَسَوْفَ يُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ﴾

ترجمه: و از کسانی که گفتند ما نصرانی هستیم، پیمان گرفتیم، پس بخشی از آنچه به آن‌ها تذکر داده شده بود فراموش کردند. پس تا روز قیامت میانشان دشمنی و کینه افکندیم، و خدا به‌زودی آن‌ها را از آنچه می‌کردند آگاه خواهد کرد.

درنگ: کار با دشمنی و کینه همراه است و انجام آن توصیه نمی‌شود.

﴿يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ ۚ قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ﴾

ترجمه: ای اهل کتاب، پیامبر ما به سوی شما آمده که بسیاری از آنچه را از کتاب پنهان می‌کردید برایتان روشن می‌کند و از بسیاری درمی‌گذرد. از سوی خدا نوری و کتابی روشنگر برایتان آمده است.

درنگ: کار با پنهان‌کاری همراه است، اما با احتیاط و نیت خیر ممکن است خیر باشد. ترک آن توصیه می‌شود.

﴿يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَيُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَيَهْدِيهِمْ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ﴾

ترجمه: خدا با آن، کسانی را که در پی خشنودی او هستند به راه‌های سلامت هدایت می‌کند و به اذن خود از تاریکی‌ها به سوی نورشان می‌برد و به راه راست هدایتشان می‌کند.

درنگ: کار بسیار خیر و هماهنگ است و مشکلات آن برطرف می‌شود. با اطمینان اقدام شود.

﴿لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ ۚ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ أَنْ يُهْلِكَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ۗ وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۚ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ﴾

ترجمه: کسانی که گفتند خدا همان مسیح پسر مریم است، کفر ورزیدند. بگو: اگر خدا بخواهد مسیح پسر مریم و مادرش و همه کسانی که در زمین‌اند را هلاک کند، چه کسی می‌تواند در برابر خدا چیزی را حفظ کند؟ فرمانروایی آسمان‌ها و زمین و آنچه میان آن‌هاست از آن خداست. آنچه بخواهد می‌آفریند و خدا بر هر چیز تواناست.

درنگ: کار خطرناک و با درگیری همراه است. انجام آن توصیه نمی‌شود.

﴿وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَىٰ نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ ۚ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُمْ بِذُنُوبِكُمْ ۖ بَلْ أَنْتُمْ بَشَرٌ مِمَّنْ خَلَقَ ۚ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ﴾

ترجمه: و یهود و نصارا گفتند: ما پسران خدا و دوستان اوییم. بگو: پس چرا شما را به سبب گناهانتان عذاب می‌کند؟ بلکه شما بشری از مخلوقات او هستید. هر که را بخواهد می‌آمرزد و هر که را بخواهد عذاب می‌کند. فرمانروایی آسمان‌ها و زمین و آنچه میان آن‌هاست از آن خداست و بازگشت به سوی اوست.

درنگ: کار با گناه و عدم نتیجه همراه است. انجام آن توصیه نمی‌شود.

با نظارت صادق خادمی