متن درس
استخاره قرآنی: راهنمایی معنوی برای تصمیم‌گیری
برگرفته از درس‌گفتارهای آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، جلسه ۲۳۵
مقدمه
استخاره قرآنی، به مثابه چراغی فروزان در مسیر تصمیم‌گیری، از آیات نورانی قرآن کریم بهره می‌جوید تا راهنمایی الهی را در پیچ و خم‌های زندگی به انسان عرضه کند. این روش، نه تنها ابزاری معنوی برای هدایت فردی است، بلکه نظامی عمیق و معرفتی برای فهم مقاصد الهی در مواجهه با مسائل پیچیده به شمار می‌رود. ساختار این اثر، با هدف پاسخگویی به نیازهای مخاطبان متخصص و دانشگاهی، به گونه‌ای طراحی شده که ضمن حفظ تمامی جزئیات و معانی، با تمثیلات و اشارات ادبی غنا یافته و در عین حال، از چارچوب علمی و پژوهشی منحرف نگردد.
بخش اول: تحلیل آیات سوره نحل در استخاره قرآنی
در این بخش، آیات منتخب از سوره نحل (آیات ۹۷ تا ۱۲۳) با رویکردی تحلیلی و تفسیری بررسی شده و نتایج استخاره‌ای هر آیه به همراه تبیین‌های معنایی و کاربردی ارائه می‌گردد. هر آیه، به مثابه دریچه‌ای به سوی هدایت الهی، با دقت و عمق مورد کاوش قرار گرفته تا راهنمایی‌های لازم برای تصمیم‌گیری‌های دشوار فراهم آید.
تحلیل آیه ۹۷ سوره نحل
فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
ترجمه: هنگامی که قرآن را خواندی، از شیطان رانده‌شده به خداوند پناه ببر.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر خطرناک و نامطلوب است. تنها فردی با اهتمام و جرأت استثنایی می‌تواند از عهده آن برآید، اما به طور کلی باید از آن اجتناب کرد.
تفسیر: عبارت «فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ» به وجود موانع شیطانی و دشواری‌های عظیم در مسیر اقدام اشاره دارد. این آیه، به مثابه هشداری است که مخاطب را از ورود به مسیری پرخطر بازمی‌دارد، مگر آنکه با شجاعت و توکل بی‌مانند مجهز باشد.
درنگ: این آیه، مخاطب را به احتیاط و دوری از اقدامات پرمخاطره دعوت می‌کند، مگر در صورت برخورداری از عزم و شجاعت استثنایی.
تحلیل آیه ۹۸ سوره نحل
إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ
ترجمه: به راستی شیطان را بر کسانی که ایمان آورده‌اند و بر پروردگارشان توکل می‌کنند، تسلطی نیست.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر، هرچند در آغاز با زحمت همراه است، بسیار نیکوست و با توکل به خداوند به سرانجام می‌رسد.
تفسیر: عبارت «لَيْسَ لَهُ سُلْطَانٌ» بر فقدان نفوذ شیطان بر مؤمنان و «وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» بر نقش توکل در رفع موانع تأکید دارد. این آیه، به سان نوری در تاریکی، نوید موفقیت را در سایه ایمان و توکل می‌دهد.
درنگ: توکل و ایمان، کلید موفقیت در این اقدام است، هرچند آغاز آن با چالش‌هایی همراه باشد.
تحلیل آیه ۹۹ سوره نحل
إِنَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَى الَّذِينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِينَ هُمْ بِهِ مُشْرِكُونَ
ترجمه: تسلط شیطان تنها بر کسانی است که او را به دوستی می‌گیرند و کسانی که به او شرک می‌ورزند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر نامطلوب است، نتیجه‌ای در پی ندارد و با روی‌گردانی برخی یا تحقق نتیجه‌ای معکوس همراه است.
تفسیر: عبارت «يَتَوَلَّوْنَهُ» به انحراف و همراهی با شیطان و «مُشْرِكُونَ» به کفر و انحراف در مسیر اقدام اشاره دارد. این آیه، هشداری است به سان زنگ خطری که از انحراف و ناکامی خبر می‌دهد.
درنگ: انحراف و کفر، این اقدام را به سوی ناکامی و زیان سوق می‌دهد.
تحلیل آیه ۱۰۰ سوره نحل
وَإِذَا بَدَّلْنَا آيَةً مَكَانَ آيَةٍ ۙ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوا إِنَّمَا أَنْتَ مُفْتَرٍ ۚ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ
ترجمه: هنگامی که آیتی را به جای آیتی دیگر آوریم و خداوند به آنچه نازل می‌کند داناتر است، گویند: تو جز افترازننده نیستی، بلکه بیشترشان نمی‌دانند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر نامطلوب، پرزحمت و بی‌نتیجه است.
تفسیر: عبارت «إِنَّمَا أَنْتَ مُفْتَرٍ» به اتهام و ناآگاهی و «بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ» به نادانی و فقدان نتیجه اشاره دارد. این آیه، به سان آیینه‌ای است که پوچی و بی‌ثمری اقدام را نمایان می‌سازد.
درنگ: ناآگاهی و زحمت بی‌ثمر، این اقدام را به بن‌بست می‌کشاند.
تحلیل آیه ۱۰۱ سوره نحل
قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آمَنُوا وَهُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُسْلِمِينَ
ترجمه: بگو: روح‌القدس آن را از سوی پروردگارت به حق نازل کرده تا کسانی را که ایمان آورده‌اند استوار سازد و برای مسلمانان هدایت و بشارت باشد.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نیکوست، خیرات و برکات فراوان دارد، بدون زحمت است و بشارت و هدایت را به همراه می‌آورد.
تفسیر: عبارت «رُوحُ الْقُدُسِ» به هدایت الهی و «وَهُدًى وَبُشْرَىٰ» به بشارت و خیر معنوی اشاره دارد. این آیه، به سان نسیمی خنک، نوید سعادت و موفقیت را به ارمغان می‌آورد.
درنگ: هدایت و بشارت الهی، این اقدام را به سوی خیر و موفقیت رهنمون می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۰۲ سوره نحل
وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ ۗ لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ
ترجمه: و به راستی می‌دانیم که می‌گویند: جز این نیست که بشری او را می‌آموزد. زبان کسی که به او نسبت می‌دهند بیگانه است و این زبانی عربی آشکار است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر نیکوست، اما در آغاز با مشکلات، تعارض و اختلاف همراه است.
تفسیر: عبارت «يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ» به اتهامات و اختلافات اولیه و «لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ» به وضوح و خیر نهایی اشاره دارد. این آیه، به مثابه راهی پرپیچ و خم است که در نهایت به مقصدی روشن می‌رسد.
درنگ: با وجود چالش‌های اولیه، این اقدام با احتیاط به خیر منجر می‌شود.
تحلیل آیه ۱۰۳ سوره نحل
إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ لَا يَهْدِيهِمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ترجمه: به راستی کسانی که به آیات خداوند ایمان نمی‌آورند، خداوند هدایتشان نمی‌کند و برایشان عذابی دردناک است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است، بدون پشتوانه و زیرساخت محکم بوده و با ناکامی و سقوط همراه است.
تفسیر: عبارت «لَا يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ» به فقدان ایمان و «عَذَابٌ أَلِيمٌ» به ناکامی دردناک اشاره دارد. این آیه، به سان هشداری است که از پرتگاه ناکامی خبر می‌دهد.
درنگ: فقدان پشتوانه و عذاب دردناک، این اقدام را به سوی سقوط می‌کشاند.
تحلیل آیه ۱۰۴ سوره نحل
إِنَّمَا يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ
ترجمه: جز این نیست که دروغ را کسانی می‌بافند که به آیات خداوند ایمان نمی‌آورند و اینان همان دروغگویانند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است و با هتک حیثیت، افترا، آبروریزی و تکذیب همراه است، به ویژه در امور مشارکتی مانند ازدواج یا سرمایه‌گذاری.
تفسیر: عبارت «يَفْتَرِي الْكَذِبَ» به افترا و «وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ» به تکذیب و ناکامی اشاره دارد. این آیه، به سان آیینه‌ای است که خطر هتک حیثیت را نمایان می‌سازد.
درنگ: خطر افترا و ناکامی، به ویژه در امور مشارکتی، این اقدام را نامطلوب می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۰۵ سوره نحل
مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ وَلَٰكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
ترجمه: کسی که پس از ایمانش به خداوند کفر ورزد، مگر آنکه مجبور شده و دلش به ایمان آرام باشد، اما کسی که سینه‌اش به کفر گشوده شده، بر او خشم خداوند و عذابی بزرگ است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است و با کفر، خشم الهی و عذاب بزرگ همراه است.
تفسیر: عبارت «مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ» به انحراف و «عَذَابٌ عَظِيمٌ» به ناکامی شدید اشاره دارد. این آیه، هشداری است به سان طوفانی که از خشم و ناکامی خبر می‌دهد.
درنگ: کفر و خشم الهی، این اقدام را به سوی شکست و ناکامی سوق می‌دهد.
تحلیل آیه ۱۰۶ سوره نحل
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا عَلَى الْآخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
ترجمه: این بدان سبب است که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح دادند و خداوند قوم کافر را هدایت نمی‌کند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر ظاهری نیکو دارد، اما باطنی ندارد و فرجام آن بسیار نامطلوب است.
تفسیر: عبارت «اسْتَحَبُّوا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا» به ترجیح دنیا بر آخرت و «لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ» به فقدان هدایت اشاره دارد. این آیه، به سان سرابی است که ظاهری فریبنده و باطنی پوچ دارد.
درنگ: فریب ظاهر نیکو، این اقدام را به سوی ناکامی و فقدان هدایت می‌کشاند.
تحلیل آیه ۱۰۷ سوره نحل
أُولَٰئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ
ترجمه: اینان کسانی‌اند که خداوند بر دل‌ها و گوش‌ها و چشمانشان مهر نهاده و اینان همان غافلانند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است و هرگونه سرمایه‌گذاری در آن به هدر می‌رود.
تفسیر: عبارت «طَبَعَ اللَّهُ» به بن‌بست و «هُمُ الْغَافِلُونَ» به غفلت و ناکامی اشاره دارد. این آیه، به سان قفلی است که راه هرگونه پیشرفت را مسدود می‌سازد.
درنگ: غفلت و بن‌بست، هرگونه سرمایه‌گذاری در این اقدام را بی‌ثمر می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۰۸ سوره نحل
لَا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الْآخِرَةِ هُمُ الْخَاسِرُونَ
ترجمه: بی‌تردید آنان در آخرت زیانکارانند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار بد و خطرناک است.
تفسیر: عبارت «لَا جَرَمَ» و «هُمُ الْخَاسِرُونَ» به قطعیت زیان و ناکامی اشاره دارد. این آیه، به سان هشداری قاطع، از زیان حتمی خبر می‌دهد.
درنگ: زیان حتمی و خطر، این اقدام را به کلی نامطلوب می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۱۰ سوره نحل
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُوا مِنْ بَعْدِ مَا فُتِنُوا ثُمَّ جَاهَدُوا وَصَبَرُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ
ترجمه: سپس پروردگارت برای کسانی که پس از آزمایش، هجرت کردند و جهاد نمودند و صبر ورزیدند، به راستی پس از آن آمرزنده و مهربان است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر پرمشقت است، اما نیکوست و با صبر و جهاد به خیر می‌رسد.
تفسیر: عبارت «هَاجَرُوا» و «جَاهَدُوا وَصَبَرُوا» به تلاش و صبر و «لَغَفُورٌ رَحِيمٌ» به رحمت الهی اشاره دارد. این آیه، به سان راهی دشوار اما پرثمر است.
درنگ: صبر و تلاش، این اقدام دشوار را به سوی خیر و رحمت الهی هدایت می‌کند.
تحلیل آیه ۱۱۱ سوره نحل
يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
ترجمه: روزی که هر نفسی برای دفاع از خود جدل می‌کند و هر نفسی آنچه کرده است به تمامی بازمی‌ستاند و به آنان ستم نمی‌شود.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است و خود به مانعی برای خواهان تبدیل می‌شود.
تفسیر: عبارت «تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا» به درگیری و «تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ» به بازتاب عمل اشاره دارد. این آیه، به سان آیینه‌ای است که نتایج شوم عمل را نشان می‌دهد.
درنگ: اقدام مورد نظر، خود به مانعی برای خواهان تبدیل شده و درگیری ایجاد می‌کند.
تحلیل آیه ۱۱۲ سوره نحل
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ
ترجمه: و خداوند مثلی زد: شهری که امن و آرام بود و رزقش به فراوانی از هر سو می‌رسید، پس به نعمت‌های خداوند کفر ورزید، پس خداوند به سبب آنچه می‌کردند، لباس گرسنگی و ترس را به او چشاند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است، با ظاهری خوشایند اما باطنی بی‌ثمر و همراه با کفران و حرمان.
تفسیر: عبارت «كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً» به ظاهر نیکو و «فَكَفَرَتْ» به کفران و ناکامی اشاره دارد. این آیه، به سان سرابی است که از خیر ظاهری به سوی حرمان می‌کشاند.
درنگ: ظاهر خوشایند این اقدام، به کفران و ناکامی منجر می‌شود.
تحلیل آیه ۱۱۳ سوره نحل
وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ
ترجمه: و به راستی پیامبری از خودشان به سویشان آمد، پس او را تکذیب کردند و عذابشان گرفت در حالی که ستمگر بودند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است و با زیان، حرمان و گرفتاری همراه است.
تفسیر: عبارت «فَكَذَّبُوهُ» به تکذیب و «فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ» به عذاب و ناکامی اشاره دارد. این آیه، هشداری است به سان طوفانی که از زیان حتمی خبر می‌دهد.
درنگ: تکذیب و عذاب، این اقدام را به سوی زیان و ناکامی می‌کشاند.
تحلیل آیه ۱۱۴ سوره نحل
فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا وَاشْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
ترجمه: پس از آنچه خداوند به شما روزی کرده، حلال و پاکیزه بخورید و نعمت خداوند را شکر کنید، اگر تنها او را می‌پرستید.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نیکوست، با رزق حلال و معنویت همراه است.
تفسیر: عبارت «حَلَالًا طَيِّبًا» به خیر مادی و «اشْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ» به معنویت اشاره دارد. این آیه، به سان باغی پرثمر، خیر و برکت را نوید می‌دهد.
درنگ: رزق حلال و شکر نعمت، این اقدام را به سوی خیر و معنویت هدایت می‌کند.
تحلیل آیه ۱۱۵ سوره نحل
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
ترجمه: جز این نیست که خداوند بر شما مردار، خون، گوشت خوک و آنچه برای غیر خدا ذبح شده حرام کرده، اما کسی که ناچار شود، نه ستمگر و نه تجاوزکار، خداوند آمرزنده و مهربان است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است و راه را بر هرگونه اقدام می‌بندد.
تفسیر: عبارت «حَرَّمَ عَلَيْكُمُ» به ممنوعیت شدید و «غَفُورٌ رَحِيمٌ» به رحمت در شرایط استثنایی اشاره دارد. این آیه، به سان دیواری است که مسیر را مسدود می‌سازد.
درنگ: ممنوعیت شدید، این اقدام را به کلی نامطلوب می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۱۶ سوره نحل
وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَٰذَا حَلَالٌ وَهَٰذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لَا يُفْلِحُونَ
ترجمه: و برای آنچه زبان‌هایتان به دروغ توصیف می‌کند نگویید این حلال است و آن حرام، تا بر خداوند دروغ ببندید. به راستی کسانی که بر خداوند دروغ می‌بندند رستگار نمی‌شوند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است، با ظاهرسازی و بی‌محتوایی همراه بوده و فرجامی ندارد.
تفسیر: عبارت «لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ» به دروغ و «لَا يُفْلِحُونَ» به ناکامی اشاره دارد. این آیه، به سان پرده‌ای است که بی‌محتوایی اقدام را برملا می‌سازد.
درنگ: ظاهرسازی و ناکامی، این اقدام را بی‌فرجام می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۱۷ سوره نحل
مَتَاعٌ قَلِيلٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ترجمه: بهره‌ای اندک و برایشان عذابی دردناک است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار بد و خطرناک است.
تفسیر: عبارت «مَتَاعٌ قَلِيلٌ» به بهره ناچیز و «عَذَابٌ أَلِيمٌ» به ناکامی دردناک اشاره دارد. این آیه، هشداری است به سان زنگ خطری که از زیان حتمی خبر می‌دهد.
درنگ: بهره ناچیز و عذاب دردناک، این اقدام را به کلی نامطلوب می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۱۸ سوره نحل
وَعَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ ۖ وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَٰكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
ترجمه: و بر یهودیان آنچه پیش‌تر برایت بازگو کردیم حرام نمودیم و به آنان ستم نکردیم، بلکه خودشان به خود ستم کردند.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نامطلوب است و با ظلم به نفس و زیان همراه است.
تفسیر: عبارت «كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ» به خودآزاری و زیان اشاره دارد. این آیه، به سان آیینه‌ای است که زیان خودخواسته را نشان می‌دهد.
درنگ: ظلم به نفس و زیان، این اقدام را به سوی ناکامی می‌کشاند.
تحلیل آیه ۱۱۹ سوره نحل
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ وَأَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ
ترجمه: سپس پروردگارت برای کسانی که از روی نادانی کار بد کردند، سپس توبه نمودند و اصلاح کردند، به راستی پس از آن آمرزنده و مهربان است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر، هرچند در آغاز با زحمت و مشکلات همراه است، نیکوست و نعمت‌های جبران‌کننده به همراه دارد.
تفسیر: عبارت «عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ» به مشکلات اولیه و «لَغَفُورٌ رَحِيمٌ» به رحمت الهی اشاره دارد. این آیه، به سان پلی است که از دشواری به سوی خیر می‌رسد.
درنگ: توبه و اصلاح، این اقدام را از دشواری به سوی خیر و رحمت هدایت می‌کند.
تحلیل آیه ۱۲۰ سوره نحل
إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُنْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
ترجمه: به راستی ابراهیم امتی بود فرمانبردار خداوند، یکتاپرست و از مشرکان نبود.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نیکو، خاص و مهم است و با استحکام و قدرت انجام می‌شود.
تفسیر: عبارت «إِبْرَاهِيمَ» به عظمت و «قَانِتًا لِلَّهِ» به استحکام اشاره دارد. این آیه، به سان بنایی استوار، از موفقیت و اهمیت اقدام خبر می‌دهد.
درنگ: عظمت و استحکام، این اقدام را به سوی نتیجه‌ای پرتوان هدایت می‌کند.
تحلیل آیه ۱۲۱ سوره نحل
شَاكِرًا لِأَنْعُمِهِ ۚ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ
ترجمه: سپاسگزار نعمت‌های خداوند بود، او را برگزید و به راه راست هدایت کرد.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر عالی است، دارای پیشینه بوده و خیرات آن به دلیل تلاش‌های پیشین به خواهان می‌رسد.
تفسیر: عبارت «شَاكِرًا لِأَنْعُمِهِ» به سپاس و «هَدَاهُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» به هدایت اشاره دارد. این آیه، به سان درختی است که میوه‌های تلاش پیشینیان را به ارمغان می‌آورد.
درنگ: پیشینه و هدایت، این اقدام را به خیرات عالی رهنمون می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۲۲ سوره نحل
وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ
ترجمه: و در دنیا به او نیکی دادیم و به راستی او در آخرت از شایستگان است.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر عالی است، با خیر دنیوی و سعادت اخروی همراه بوده و بسیار پرقدرت است.
تفسیر: عبارت «آتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً» به خیر دنیوی و «لَمِنَ الصَّالِحِينَ» به سعادت اخروی اشاره دارد. این آیه، به سان گنجی است که خیر دنیا و آخرت را در خود دارد.
درنگ: خیر دنیوی و اخروی، این اقدام را به موفقیت کامل رهنمون می‌سازد.
تحلیل آیه ۱۲۳ سوره نحل
ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا ۖ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
ترجمه: سپس به تو وحی کردیم که از آیین ابراهیم یکتاپرست پیروی کن و او از مشرکان نبود.
نتیجه استخاره: اقدام مورد نظر بسیار نیکوست، اما نیازمند احتیاط و دقت است.
تفسیر: عبارت «أَوْحَيْنَا» به هدایت الهی و «وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» به لزوم احتیاط اشاره دارد. این آیه، به سان راهنمایی است که با دقت به سوی خیر می‌رسد.
درنگ: هدایت الهی و احتیاط، این اقدام را به سوی خیر و دوری از انحراف هدایت می‌کند.
جمع‌بندی
استخاره قرآنی، به مثابه مشعلی فروزان، از آیات قرآن کریم برای رهنمایی در مسیر تصمیم‌گیری بهره می‌جوید. تحلیل آیات سوره نحل (آیات ۹۷ تا ۱۲۳) نشان‌دهنده تنوعی شگرف در نتایج استخاره است: از خیر و موفقیت قطعی تا هشدارهای جدی در برابر ناکامی و انحراف. آیات ۹۸، ۱۰۱، ۱۱۴، ۱۱۹، ۱۲۰، ۱۲۱، ۱۲۲ و ۱۲۳ خیر و برکت را نوید می‌دهند، در حالی که آیات ۹۷، ۹۹، ۱۰۰، ۱۰۳، ۱۰۴، ۱۰۵، ۱۰۶، ۱۰۷، ۱۰۸، ۱۱۲، ۱۱۳، ۱۱۵، ۱۱۶، ۱۱۷ و ۱۱۸ از خطرات و ناکامی‌ها هشدار می‌دهند. آیات ۱۰۲، ۱۱۰ و ۱۲۳ نیز خیر مشروط به احتیاط و صبر را توصیه می‌کنند.
این تحلیل، با تأکید بر نقش توکل، احتیاط و هدایت الهی، به مخاطب امکان می‌دهد تا با درک عمیق‌تر از آیات قرآنی، تصمیم‌گیری‌های خود را با اراده الهی هم‌راستا سازد. استخاره قرآنی، به سان دریچه‌ای به سوی نور، راه را برای انتخاب مسیرهای خیر و پرهیز از ناکامی‌ها هموار می‌سازد.
با نظارت صادق خادمی