يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ

روزی که زبان‌ها، دست‌ها و پاهایشان به آنچه انجام می‌دادند، بر آن‌ها گواهی می‌دهد.

درنگ: این آیه هشداری است به پرهیز از اقداماتی که به دلیل آشفتگی و بی‌نظمی، به ناکامی می‌انجامد. دقت و نظم در انجام کار، ضرورتی انکارناپذیر است.

يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ

در آن روز، خداوند پاداش راستین آن‌ها را به تمامی به ایشان عطا می‌کند و خواهند دانست که خداوند همان حقیقت آشکار است.

درنگ: خیر این کار، محدود و زودگذر است و نیازمند اقدام سریع و دقیق است تا به نتیجه مطلوب منجر شود.

الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ ۚ أُولَٰئِكَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا يَقُولُونَ ۖ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ

زنان ناپاک برای مردان ناپاک‌اند و مردان ناپاک برای زنان ناپاک، و زنان پاک برای مردان پاک‌اند و مردان پاک برای زنان پاک. اینان از آنچه درباره‌شان گفته می‌شود، مبرا هستند و برایشان آمرزش و روزی نیکو است.

درنگ: خیر این کار، منحصر به فرد و محدود به شرایط خاص است و انتخاب دقیق و متناسب، کلید موفقیت است.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، به خانه‌هایی جز خانه‌های خود وارد نشوید تا زمانی که اجازه بگیرید و بر اهل آن سلام کنید. این برای شما بهتر است، شاید که پند گیرید.

درنگ: خیر این کار، گوارا و روان است، اما با رعایت آداب و شرایط خاص به دست می‌آید.

فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۚ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۚ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ

اگر در آن خانه کسی را نیافتید، وارد آن نشوید تا زمانی که به شما اجازه داده شود، و اگر به شما گفته شد بازگردید، بازگردید که این برای شما پاکیزه‌تر است، و خداوند به آنچه انجام می‌دهید داناست.

درنگ: خیر این کار، پاکیزه و ارزشمند است، اما با دقت و احتیاط به دست می‌آید.

لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ

بر شما گناهی نیست که به خانه‌های غیرمسکونی که در آن نفعی برای شماست وارد شوید، و خداوند آنچه را آشکار می‌کنید و آنچه را پنهان می‌دارید می‌داند.

درنگ: خیر این کار، ارزشمند اما مقید است و با رعایت احتیاط و شرایط شرعی به دست می‌آید.

قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ

به مردان مؤمن بگو که از نگاه‌هایشان بکاهند و عفت خود را حفظ کنند. این برایشان پاکیزه‌تر است. به‌راستی خداوند به آنچه انجام می‌دهند آگاه است.

درنگ: خیر این کار، پاکیزه و ارزشمند است، اما با پرهیز از فریب و رعایت تقوا به دست می‌آید.

وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ

و به زنان مؤمن بگو که از نگاه‌هایشان بکاهند و عفت خود را حفظ کنند و زینتشان را جز آنچه پیداست آشکار نکنند و روسری‌هایشان را بر سینه‌هایشان بزنند.

درنگ: خیر این کار، بلند و ارزشمند اما سنگین و پیچیده است و با رعایت حدود شرعی به دست می‌آید.

وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ ۚ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

بی‌همسران خود و بندگان و کنیزان شایسته‌تان را به نکاح درآورید. اگر تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌کند. و خداوند گشایشگر و داناست.

درنگ: خیر این کار، گسترده و پرنعمت است، اما با رعایت احتیاط و دقت به دست می‌آید.

وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْرًا ۖ وَآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ ۚ وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَىٰ الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَمَنْ يُكْرِهُهُنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِنْ بَعْدِ إِكْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِيمٌ

کسانی که امکان ازدواج نمی‌یابند، باید پاکدامنی پیشه کنند تا خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز کند. و کسانی که از بردگان شما درخواست کتابت می‌کنند، اگر در آنان خیری یافتید، با آنان کتابت کنید و از مال خداوند که به شما داده است به آنان بدهید. و کنیزان خود را اگر خواستار پاکدامنی‌اند، برای کسب متاع زندگی دنیا به فحشا واندارید. و هر که آنان را به اکراه وادارد، خداوند پس از اکراهشان آمرزنده و مهربان است.

درنگ: خیر این کار، پرنعمت و گشایشگر است، اما با رعایت عدالت و احتیاط به دست می‌آید.

وَلَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ آيَاتٍ مُبَيِّنَاتٍ وَمَثَلًا مِنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ

به‌راستی به سوی شما آیاتی روشنگر و مثلی از کسانی که پیش از شما بودند و اندرزی برای پرهیزگاران نازل کردیم.

درنگ: خیر این کار، روشنگر و هدایت‌بخش است و با تقوا و پندپذیری به دست می‌آید.

اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ

خداوند نور آسمان‌ها و زمین است. مثل نور او چون چراغدانی است که در آن چراغی است، آن چراغ در شیشه‌ای است، آن شیشه گویی ستاره‌ای درخشان است که از درخت خجسته زیتونی که نه شرقی است و نه غربی افروخته می‌شود، روغن آن نزدیک است بدرخشد هرچند آتشی به آن نرسیده باشد. نوری بر فراز نور. خداوند هر که را بخواهد به نور خود هدایت می‌کند، و خداوند برای مردم مثل‌ها می‌زند، و خداوند به هر چیزی داناست.

درنگ: خیر این کار، پربار، مستمر و شفاف است و با مداومت بر ذکر، نورانیت و هدایت به همراه می‌آورد.

فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ

در خانه‌هایی که خداوند رخصت داده که برافراشته شوند و نام او در آن‌ها برده شود، صبح و شام در آن‌ها برای او تسبیح می‌گویند.

درنگ: خیر این کار، معنوی، علمی و فرهنگی است و با تقدس و ذکر به دست می‌آید.

رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ ۙ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ

مردانی که نه تجارت و نه خریدوفروش آنان را از یاد خداوند و برپا داشتن نماز و دادن زکات بازمی‌دارد، از روزی می‌ترسند که در آن دل‌ها و دیده‌ها زیرورو می‌شود.

درنگ: خیر این کار، ارزشمند اما سنگین است و با مخاطرات ناگهانی همراه است که نیازمند دقت و احتیاط است.

لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ ۚ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ

تا خداوند آنان را به بهترین آنچه کردند پاداش دهد و از فضل خود بر آنان بیفزاید. و خداوند هر که را بخواهد بی‌حساب روزی می‌دهد.

درنگ: خیر این کار، گسترده و بی‌حساب است و با فضل الهی به دست می‌آید.

با نظارت صادق خادمی