متن درس
تحلیل استخاره قرآنی بر اساس آیات سوره شعراء
برگرفته از درس‌گفتارهای آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، جلسه ۲۸۱
مقدمه
استخاره قرآنی، به‌عنوان یکی از روش‌های هدایت‌جویی معنوی، از دیرباز مورد توجه عالمان دینی و جویندگان حقیقت بوده است. این روش، با تکیه بر آیات نورانی قرآن کریم، راهی برای دریافت اشارات الهی در تصمیم‌گیری‌های زندگی فراهم می‌آورد. در این نوشتار، با رویکردی علمی و نظام‌مند، به تحلیل آیات ۵۲ تا ۸۹ سوره شعراء پرداخته شده است تا دلالت‌های آن‌ها در چارچوب استخاره قرآنی تبیین گردد.. هدف این نوشتار، ارائه دیدگاهی عمیق و روشمند به استخاره قرآنی است که نه‌تنها به جنبه‌های معنوی، بلکه به کاربردهای عملی آن در زندگی نیز توجه دارد.
بخش نخست: تحلیل آیات مرتبط با داستان حضرت موسی (ع)
آیه ۵۲: اشاره به بنی‌اسرائیل
بَنِي إِسْرَائِيلَ
ترجمه: ای قوم بنی‌اسرائیل
این آیه به قوم بنی‌اسرائیل اشاره دارد و در سیاق داستان نجات آن‌ها از چنگال فرعونیان قرار گرفته است. در چارچوب استخاره، این آیه دلالتی منفی دارد و از گرفتاری‌ها و چالش‌های پیش‌رو در اقدام مورد نظر خبر می‌دهد. این اشاره، همانند سایه‌ای سنگین بر سرآغاز یک مسیر، نشان‌دهنده موانع اولیه‌ای است که ممکن است اراده جوینده را بیازماید.
درنگ: در استخاره، اشاره به بنی‌اسرائیل به معنای مواجهه با سختی‌ها و موانع در آغاز مسیر است.
آیه ۵۲ (بخش دوم): تعقیب فرعونیان
فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِينَ
ترجمه: پس آن‌ها را در حالی که خورشید برمی‌آمد، تعقیب کردند.
این آیه به تعقیب قوم بنی‌اسرائیل توسط فرعونیان در سپیده‌دم اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از اقدامی ترسناک و اضطراب‌آور حکایت می‌کند که فشار روانی را بر جوینده تحمیل می‌نماید. این تعقیب، همانند شکارچی که در پی شکار است، بیانگر تهدیدات و دلهره‌هایی است که در مراحل اولیه اقدام پدیدار می‌شوند.
درنگ: تعقیب در سپیده‌دم، در استخاره نشان‌دهنده فشار و تهدید در آغاز اقدام است.
آیه ۵۳: رویارویی دو گروه
فَلَمَّا تَرَاءَى الْجَمْعَانِ قَالَ أَصْحَابُ مُوسَىٰ إِنَّا لَمُدْرَكُونَ
ترجمه: پس هنگامی که دو گروه یکدیگر را دیدند، یاران موسی گفتند: به یقین ما گرفتار شدیم.
این آیه به لحظه رویارویی بنی‌اسرائیل و فرعونیان و ترس یاران موسی از گرفتاری اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از تقابل و فشار روانی بر جوینده حکایت می‌کند. این ترس، همانند طوفانی ناگهانی، دل را به اضطراب می‌کشاند و از موانع دشوار در مسیر خبر می‌دهد.
درنگ: ترس یاران موسی در استخاره به معنای مواجهه با موانع و دلهره در مسیر اقدام است.
آیه ۵۴: اطمینان موسی به هدایت الهی
قَالَ كَلَّا إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهْدِينِ
ترجمه: گفت: نه، پروردگارم با من است و مرا هدایت خواهد کرد.
این آیه بیانگر اطمینان حضرت موسی (ع) به حمایت و هدایت الهی است. در استخاره، این آیه تا حدی مثبت است، اما همچنان با اضطراب همراه است. با این حال، باطن نیکویی دارد و نویدبخش نتیجه‌ای خیر است. این اطمینان، همانند چراغی در تاریکی، راه را روشن می‌کند، اما مسیر همچنان با دشواری‌هایی همراه است.
درنگ: اطمینان به هدایت الهی، در استخاره به معنای امکان موفقیت با تکیه بر حمایت الهی است، هرچند با دشواری‌های اولیه.
آیه ۵۵: معجزه شکافتن دریا
فَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ
ترجمه: پس به موسی وحی کردیم که عصایت را به دریا بزن، پس دریا شکافته شد و هر بخشی مانند کوهی عظیم بود.
این آیه به معجزه شکافتن دریا اشاره دارد. در استخاره، این آیه برای امور کلان، مانند مسائل سیاسی و اقتصادی، بسیار مثبت است و نیازمند پیگیری مستمر است. این اقدام، همانند سفری ماجراجویانه، دشوار اما موفقیت‌آمیز است. با این حال، برای امور خانوادگی مانند ازدواج یا طلاق مناسب نیست، زیرا محیط خانواده جای ماجراجویی نیست.
درنگ: شکافتن دریا در استخاره به معنای گشایش بزرگ در امور کلان با تلاش مستمر است، اما برای مسائل خانوادگی نامناسب است.
آیه ۵۶: نزدیک شدن فرعونیان
وَأَزْلَفْنَا ثَمَّ الْآخَرِينَ
ترجمه: و دیگران را در آنجا نزدیک کردیم.
این آیه به نزدیک شدن فرعونیان به بنی‌اسرائیل اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از مشکلات و تهدیدات در مسیر اقدام خبر می‌دهد. این نزدیکی، همانند سایه‌ای شوم، فشار و موانع را بر جوینده تحمیل می‌کند.
درنگ: نزدیک شدن دشمنان در استخاره به معنای افزایش فشار و موانع است.
آیه ۵۷: نجات موسی و یارانش
وَأَنْجَيْنَا مُوسَىٰ وَمَنْ مَعَهُ أَجْمَعِينَ
ترجمه: و موسی و همه کسانی که با او بودند را نجات دادیم.
این آیه به نجات موسی و یارانش اشاره دارد. در استخاره، این آیه مثبت است، اما در آغاز با مشکلاتی همراه است که باید تحمل شوند. این نجات، همانند طلوع خورشید پس از شبی طولانی، نویدبخش موفقیت نهایی است.
درنگ: نجات همگانی در استخاره به معنای موفقیت نهایی پس از تحمل موانع اولیه است.
آیه ۵۸: غرق شدن فرعونیان
ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ
ترجمه: سپس دیگران را غرق کردیم.
این آیه به غرق شدن فرعونیان اشاره دارد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از شکست و نابودی کامل خبر می‌دهد. این غرق شدن، همانند طوفانی ویرانگر، پیامدهای ناگوار را به دنبال دارد.
درنگ: غرق شدن دشمنان در استخاره به معنای پیامدهای ناگوار و ویرانگر است.
آیه ۵۹: نشانه و عدم ایمان
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ
ترجمه: به راستی در این نشانه‌ای است و بیشترشان ایمان نیاوردند.
این آیه به نشانه بودن معجزه و عدم ایمان اکثریت اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و هشدار می‌دهد که نباید فریب ظاهر پرشکوه اقدام را خورد، زیرا نتیجه‌ای در پی ندارد. این بی‌ثمری، همانند درختی است که میوه نمی‌دهد.
درنگ: عدم ایمان اکثریت در استخاره به معنای فقدان نتیجه و هدر رفتن تلاش است.
آیه ۶۰: عزت و رحمت الهی
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ
ترجمه: و به راستی پروردگار تو همان عزیز و مهربان است.
این آیه به عزت و رحمت خداوند اشاره دارد. در استخاره، این آیه مثبت است و خیر معنوی را نوید می‌دهد، هرچند ظاهر دنیوی چندانی ندارد. این ترکیب عزت و رحمت، همانند بارانی است که زمین خشک را سیراب می‌کند.
درنگ: عزت و رحمت الهی در استخاره به معنای حمایت الهی و خیر باطنی است.
نتیجه‌گیری بخش نخست
آیات مرتبط با داستان حضرت موسی (ع) در سوره شعراء، تصویری پویا از چالش‌ها و گشایش‌های الهی ارائه می‌دهند. این آیات در استخاره، طیف گسترده‌ای از دلالت‌ها را نشان می‌دهند: از گرفتاری‌ها و تهدیدات اولیه (آیات ۵۲، ۵۳، ۵۶، ۵۸، ۵۹) تا اطمینان به هدایت الهی (آیه ۵۴) و گشایش‌های بزرگ (آیه ۵۵) و در نهایت، خیر معنوی (آیه ۶۰). این تنوع، نشان‌دهنده پیچیدگی مسیرهای زندگی است که گاه با سختی آغاز می‌شود، اما با توکل و پیگیری می‌تواند به نتایج نیکو منجر گردد.
بخش دوم: تحلیل آیات مرتبط با داستان حضرت ابراهیم (ع)
آیه ۶۱: سرآغاز ماجرای ابراهیم
وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْرَاهِيمَ
ترجمه: و بر آن‌ها خبر ابراهیم را بخوان.
این آیه به آغاز داستان حضرت ابراهیم (ع) اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از کاری فرسایشی و بدون نتیجه خبر می‌دهد. این سرآغاز، همانند سفری طولانی در بیابانی بی‌حاصل، دشوار و بی‌ثمر است.
درنگ: سرآغاز داستان ابراهیم در استخاره به معنای شروع مسیری دشوار و بدون نتیجه قطعی است.
آیه ۶۲: پرسش ابراهیم از قوم
إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ
ترجمه: هنگامی که به پدرش و قومش گفت: چه می‌پرستید؟
این آیه به پرسش حضرت ابراهیم (ع) از قومش درباره پرستش بت‌ها اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از بی‌ثمری و مشکلات در اقدام خبر می‌دهد. این پرسش، همانند نوری که تاریکی جهل را آشکار می‌کند، ناآگاهی قوم را نمایان می‌سازد.
درنگ: پرسش ابراهیم در استخاره به معنای ناآگاهی و عدم وضوح در مسیر اقدام است.
آیه ۶۳: پاسخ قوم به ابراهیم
قَالُوا نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ
ترجمه: گفتند: بت‌هایی را می‌پرستیم و پیوسته به آن‌ها دل بسته‌ایم.
این آیه به پاسخ قوم ابراهیم و تعلق آن‌ها به بت‌پرستی اشاره دارد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از اقدامی دنیوی با ظاهری فریبنده خبر می‌دهد که به حرمان و آلودگی منجر می‌شود. این تعلق، همانند زنجیری است که روح را در بند می‌کشد.
درنگ: تعلق به بت‌ها در استخاره به معنای فریبندگی ظاهری و پیامدهای منفی درازمدت است.
آیه ۶۴: کاستی بت‌ها
قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ
ترجمه: گفت: آیا هنگامی که آن‌ها را می‌خوانید، شما را می‌شنوند؟
این آیه به پرسش ابراهیم درباره کاستی بت‌ها اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از کاری بدون خاصیت و فایده خبر می‌دهد. این کاستی، همانند بذری است که در خاک شوره‌زار کاشته شود.
درنگ: کاستی بت‌ها در استخاره به معنای بی‌ثمری و عدم تأثیر اقدام است.
آیه ۶۵: بی‌فایده بودن بت‌ها
أَوْ يَنْفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ
ترجمه: یا به شما سود می‌رسانند یا زیان می‌زنند؟
این آیه ادامه پرسش ابراهیم درباره بی‌فایده بودن بت‌هاست. در استخاره، این آیه منفی است و از فقدان اثر در اقدام خبر می‌دهد. این بی‌فایدگی، همانند سرابی است که تشنه را به سوی خود می‌کشاند اما آبی در آن نیست.
درنگ: بی‌فایدگی بت‌ها در استخاره به معنای بی‌ثمری و ناکامی است.
آیه ۶۶: تقلید قوم از پدران
قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ
ترجمه: گفتند: بلکه پدرانمان را یافتیم که چنین می‌کردند.
این آیه به تقلید کورکورانه قوم از پدرانشان اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از کاری فرسایشی و بی‌نتیجه خبر می‌دهد. این تقلید، همانند راه رفتن در مسیری است که به بن‌بست می‌رسد.
درنگ: تقلید کورکورانه در استخاره به معنای مسیر اشتباه و هدر رفتن تلاش است.
آیه ۶۷: پرسش از حقیقت بت‌ها
قَالَ أَفَرَأَيْتُمْ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ
ترجمه: گفت: آیا آنچه را می‌پرستید دیده‌اید؟
این آیه به پرسش ابراهیم درباره حقیقت بت‌ها اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از بی‌ثمری و مشکلات اقدام خبر می‌دهد. این پرسش، همانند آینه‌ای است که حقیقت پوچ بت‌ها را نشان می‌دهد.
درنگ: پرسش درباره حقیقت بت‌ها در استخاره به معنای ناآگاهی و عدم نتیجه است.
آیه ۶۸: اشاره به پدران پیشین
أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ
ترجمه: شما و پدران پیشین‌تان؟
این آیه ادامه پرسش ابراهیم درباره بت‌پرستی قوم و پدرانشان است. در استخاره، این آیه منفی است و از کاری ظاهری و بی‌خاصیت خبر می‌دهد. این اشاره، همانند ریشه درختی خشکیده است که ثمری ندارد.
درنگ: اشاره به پدران پیشین در استخاره به معنای تداوم مسیر اشتباه و بی‌ثمری است.
آیه ۶۹: دشمنی بت‌ها و ربوبیت خداوند
فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِي إِلَّا رَبَّ الْعَالَمِينَ
ترجمه: پس آن‌ها جز پروردگار جهانیان برای من دشمن‌اند.
این آیه به دشمنی بت‌ها و پذیرش ربوبیت خداوند اشاره دارد. در استخاره، این آیه با سختی آغاز می‌شود، اما پایان نیکویی دارد. این دشمنی و استثنای رب‌العالمین، همانند گذر از طوفان به ساحل آرامش است.
درنگ: دشمنی بت‌ها و استثنای رب‌العالمین در استخاره به معنای موفقیت پس از تحمل مشکلات اولیه است.
آیه ۷۰: خلقت و هدایت الهی
الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ
ترجمه: آن که مرا آفرید و اوست که مرا هدایت می‌کند.
این آیه به خلقت و هدایت الهی اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت و عالی است و از هدایت و خیر گسترده خبر می‌دهد. این هدایت، همانند جویباری است که به دریای رحمت الهی می‌پیوندد.
درنگ: هدایت الهی در استخاره به معنای موفقیت و حمایت قوی است.
آیه ۷۱: رزق و روزی الهی
وَالَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَيَسْقِينِ
ترجمه: و آن که به من خوراک می‌دهد و سیرابم می‌کند.
این آیه به رزق و روزی الهی اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت است و از خیر و برکت فراوان خبر می‌دهد. این رزق، همانند بارانی است که زمین را به خرمی می‌آراید.
درنگ: رزق و روزی الهی در استخاره به معنای تأمین نیازها و موفقیت آسان است.
آیه ۷۲: شفای الهی
وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ
ترجمه: و چون بیمار شوم، اوست که مرا شفا می‌دهد.
این آیه به شفای الهی اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت است و از رفع مشکلات اقدام خبر می‌دهد. این شفا، همانند نسیمی است که ابرهای تیره را پراکنده می‌سازد.
درنگ: شفا در استخاره به معنای برطرف شدن موانع و دستیابی به موفقیت است.
آیه ۷۳: مرگ و حیات الهی
وَالَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ
ترجمه: و آن که مرا می‌میراند و سپس زنده می‌کند.
این آیه به مرگ و حیات الهی اشاره دارد. در استخاره، این آیه مثبت است و از رفع مشکلات اقدام خبر می‌دهد. این تحول، همانند بهاری است که پس از زمستان سرد فرا می‌رسد.
درنگ: مرگ و حیات در استخاره به معنای تحول و امکان بازسازی مسیر برای موفقیت است.
آیه ۷۴: امید به مغفرت
وَالَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ
ترجمه: و آن که امیدوارم خطایم را در روز جزا ببخشاید.
این آیه به امید ابراهیم به مغفرت الهی اشاره دارد. در استخاره، این آیه مثبت است، اما از کاری پرگره و مشکل‌دار خبر می‌دهد که نیازمند تلاش است. این امید، همانند ستاره‌ای است که در آسمان تیره می‌درخشد.
درنگ: امید به مغفرت در استخاره به معنای امکان موفقیت با تحمل دشواری‌ها است.
آیه ۷۵: دعا برای حکمت و صالحان
رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ
ترجمه: پروردگارا، به من حکمت عطا کن و مرا به شایستگان ملحق فرما.
این آیه به دعای ابراهیم برای حکمت و پیوستن به صالحان اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت است و از خیرات و برکات موهبتی خبر می‌دهد. این دعا، همانند درختی است که میوه‌های شیرین می‌دهد.
درنگ: حکمت و پیوستن به صالحان در استخاره به معنای خیر و موفقیت با ارزش‌های والا است.
آیه ۷۶: دعا برای نام نیک
وَاجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ
ترجمه: و برای من در میان آیندگان نام نیک قرار ده.
این آیه به دعای ابراهیم برای نام نیک در میان آیندگان اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت است و از شهرت نیکو و موفقیت پایدار خبر می‌دهد. این نام نیک، همانند گوهری است که در گذر زمان می‌درخشد.
درنگ: لسان صدق در استخاره به معنای اعتبار و موفقیت ماندگار است.
آیه ۷۷: دعا برای بهشت پرنعمت
وَاجْعَلْنِي مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ
ترجمه: و مرا از وارثان بهشت پرنعمت قرار ده.
این آیه به دعای ابراهیم برای بهشت پرنعمت اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت است و از نعمتی بدون زحمت خبر می‌دهد. این نعمت، همانند هدیه‌ای است که از آسمان فرو می‌ریزد.
درنگ: بهشت پرنعمت در استخاره به معنای خیر و برکت فراوان و آسان است.
آیه ۷۸: دعا برای آمرزش پدر
وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ
ترجمه: و برای پدرم آمرزش بخواه، زیرا او از گمراهان بود.
این آیه به دعای ابراهیم برای آمرزش پدر گمراهش اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از گرفتاری و مشکلات خبر می‌دهد. این گمراهی، همانند گردابی است که کشتی را به سوی نابودی می‌کشاند.
درنگ: گمراهی پدر ابراهیم در استخاره به معنای خطر انحراف و گرفتاری است.
آیه ۷۹: دعا علیه رسوایی
وَلَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ
ترجمه: و مرا در روزی که برانگیخته می‌شوند رسوا مکن.
این آیه به دعای ابراهیم علیه رسوایی در روز قیامت اشاره دارد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از رسوایی و شکست خبر می‌دهد. این رسوایی، همانند آتشی است که همه چیز را می‌سوزاند.
درنگ: رسوایی در قیامت در استخاره به معنای پیامدهای ناگوار و ناکامی است.
آیه ۸۰: بی‌فایده بودن مال و فرزندان
يَوْمَ لَا يَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ
ترجمه: روزی که نه مال سود دهد و نه فرزندان.
این آیه به بی‌فایده بودن مال و فرزندان در روز قیامت اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از زحمت بی‌فایده خبر می‌دهد. این بی‌ثمری، همانند تلاشی است که در شن‌های روان فرو می‌رود.
درنگ: بی‌فایده بودن مال و فرزندان در استخاره به معنای بی‌ثمری و ناکامی است.
آیه ۸۱: قلب سالم
إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ
ترجمه: جز کسی که با قلبی سالم به سوی خدا آید.
این آیه به اهمیت قلب سالم در روز قیامت اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت است، اما نیازمند احتیاط و دقت است. این قلب سالم، همانند گوهری است که در صدف ایمان محفوظ مانده است.
درنگ: قلب سالم در استخاره به موفقیت مشروط به رعایت اصول و احتیاط اشاره دارد.
آیه ۸۲: نزدیکی بهشت به پرهیزگاران
وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ
ترجمه: و بهشت برای پرهیزگاران نزدیک شده است.
این آیه به نزدیکی بهشت برای پرهیزگاران اشاره دارد. در استخاره، این آیه بسیار مثبت است و از خیر و موفقیت بزرگ خبر می‌دهد. این نزدیکی، همانند درخشش آفتاب در آسمانی صاف است.
درنگ: نزدیکی بهشت در استخاره به موفقیت بزرگ و اطمینان‌بخش اشاره دارد.
آیه ۸۳: آشکار شدن جهنم
وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ
ترجمه: و جهنم برای گمراهان آشکار شده است.
این آیه به آشکار شدن جهنم برای گمراهان اشاره دارد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از گرفتاری و شکست خبر می‌دهد. این آشکار شدن، همانند پرده‌ای است که از حقیقت تلخ فرو می‌افتد.
درنگ: آشکار شدن جهنم در استخاره به پیامدهای شدید و شکست اشاره دارد.
آیات ۸۴ و ۸۵: بی‌فایده بودن معبودهای باطل
وَقِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ * مِنْ دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنْصُرُونَكُمْ أَوْ يَنْتَصِرُونَ
ترجمه: و به آن‌ها گفته شود: کجاست آنچه جز خدا می‌پرستیدید؟ آیا آن‌ها شما را یاری می‌کنند یا خود را یاری می‌دهند؟
این دو آیه به صورت مشترک به بی‌فایده بودن معبودهای غیرخدا و حسرت گمراهان اشاره دارند. در استخاره، این آیات به شدت منفی هستند و از حرمان، حسرت و تمسخر خبر می‌دهند. این حسرت، همانند آهی است که از سینه‌ای سوخته برمی‌خیزد.
درنگ: بی‌فایده بودن معبودهای باطل در استخاره به حسرت و شکست ناشی از مسیر اشتباه اشاره دارد.
آیه ۸۶: سرنگونی گمراهان
فَكُبْكِبُوا فِيهَا هُمْ وَالْغَاوُونَ
ترجمه: پس آن‌ها و گمراهان در آن [جهنم] سرنگون شدند.
این آیه به سرنگونی گمراهان در جهنم اشاره دارد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از خرابی، بلا و حوادث ناگوار مانند زلزله، سیل، تصادف و آتش‌سوزی هشدار می‌دهد. این سرنگونی، همانند سقوط از قله‌ای بلند است.
درنگ: سرنگونی در جهنم در استخاره به شکست فاجعه‌بار و بلایا اشاره دارد.
آیه ۸۷: لشکریان ابلیس
وَجُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ
ترجمه: و همه لشکریان ابلیس.
این آیه به لشکریان ابلیس اشاره دارد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از مشکلات و شکست حتمی خبر می‌دهد. این لشکریان، همانند سایه‌های تاریکی هستند که مسیر را به سوی نابودی می‌برند.
درنگ: لشکریان ابلیس در استخاره به تأثیر نیروهای مخرب و شکست اشاره دارد.
آیه ۸۸: نزاع در جهنم
قَالُوا وَهُمْ فِيهَا يَخْتَصِمُونَ
ترجمه: آن‌ها در آنجا [جهنم] با یکدیگر نزاع می‌کنند.
این آیه به نزاع گمراهان در جهنم اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از نزاع و بحث در مسیر اقدام خبر می‌دهد. این نزاع، همانند آتشی است که از اختلافات شعله می‌کشد.
درنگ: نزاع در جهنم در استخاره به درگیری و شکست اشاره دارد.
آیه ۸۹: اعتراف به گمراهی
تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ
ترجمه: به خدا سوگند، ما به راستی در گمراهی آشکاری بودیم.
این آیه به اعتراف گمراهان به خطای خود اشاره دارد. در استخاره، این آیه منفی است و از گمراهی و ناکامی خبر می‌دهد. این اعتراف، همانند آینه‌ای است که حقیقت تلخ را نشان می‌دهد.
درنگ: گمراهی آشکار در استخاره به ناکامی و خطای آشکار اشاره دارد.
نتیجه‌گیری بخش دوم
آیات مرتبط با داستان حضرت ابراهیم (ع) در سوره شعراء، از چالش‌های بت‌پرستی و کاستی معبودهای باطل تا دعاهای ابراهیم برای هدایت، حکمت و نعمت‌های الهی را در بر می‌گیرند. در استخاره، این آیات طیف گسترده‌ای از دلالت‌ها را ارائه می‌دهند: از بی‌ثمری و گمراهی (آیات ۶۱، ۶۲، ۶۳، ۶۴، ۶۵، ۶۶، ۶۷، ۶۸، ۷۸، ۷۹، ۸۰، ۸۳، ۸۴، ۸۵، ۸۶، ۸۷، ۸۸، ۸۹) تا خیر و برکت الهی (آیات ۶۹، ۷۰، ۷۱، ۷۲، ۷۳، ۷۴، ۷۵، ۷۶، ۷۷، ۸۱، ۸۲). این تنوع، نشان‌دهنده اهمیت انتخاب مسیر درست و توکل بر هدایت الهی است.
جمع‌بندی نهایی
تحلیل آیات ۵۲ تا ۸۹ سوره شعراء در چارچوب استخاره قرآنی، منظومه‌ای از معانی و دلالت‌های متنوع را پیش روی جوینده قرار می‌دهد. آیات مرتبط با داستان حضرت موسی (ع) از چالش‌های اولیه، گشایش‌های بزرگ و حمایت الهی سخن می‌گویند، در حالی که آیات مرتبط با حضرت ابراهیم (ع) از خطر گمراهی، بی‌ثمری بت‌پرستی و در عین حال، خیرات و برکات الهی حکایت دارند. آیات ۵۴، ۵۷، ۶۰، ۶۹، ۷۰، ۷۱، ۷۲، ۷۳، ۷۴، ۷۵، ۷۶، ۷۷، ۸۱ و ۸۲ به دلیل دلالت بر هدایت، نجات، رزق، شفا، حکمت و نعمت‌های الهی، بسیار مثبت و نویدبخش هستند، هرچند برخی با دشواری‌های اولیه یا نیاز به احتیاط همراه‌اند. در مقابل، آیات ۵۲، ۵۳، ۵۶، ۵۸، ۵۹، ۶۱، ۶۲، ۶۳، ۶۴، ۶۵، ۶۶، ۶۷، ۶۸، ۷۸، ۷۹، ۸۰، ۸۳، ۸۴، ۸۵، ۸۶، ۸۷، ۸۸ و ۸۹ به دلیل اشاره به گرفتاری، گمراهی، شکست و بلایا، منفی و هشداردهنده هستند. آیه ۵۵ به‌ویژه برای امور کلان مانند مسائل سیاسی و اقتصادی مناسب است، اما برای امور خانوادگی نامناسب است. این تحلیل، به جوینده کمک می‌کند تا با دیدی روشن و علمی، تصمیمات خود را با توجه به اشارات قرآنی بازنگری کند و در مسیرهای پرخطر با احتیاط گام بردارد.
با نظارت صادق خادمی