متن درس
استخاره قرآنی: تأملاتی بر سوره نمل
برگرفته از درسگفتارهای آیتالله محمدرضا نکونام قدسسره، جلسه ۲۸۹
مقدمه: حکمت استخاره قرآنی
استخاره قرآنی، به مثابه چراغی هدایتگر در تاریکی تردیدها، از کلام الهی بهره میجوید تا راهنماییهای معنوی را در تصمیمگیریهای پیچیده و مبهم به ارمغان آورد. این روش، ریشه در باور به جامعیت و حکمت بیپایان قرآن کریم دارد و بهویژه در لحظات سرنوشتساز، نشانههایی از مشیت الهی را برای سالک راه حقیقت آشکار میسازد. سوره نمل، با آیات عمیق و پرمعنای خود، بستری مناسب برای این تأمل معنوی فراهم میآورد..
این تأملات، با الهام از آیات سوره نمل، نه تنها بهعنوان راهنمایی معنوی، بلکه بهمثابه پلی میان حکمت الهی و نیازهای بشری عمل میکند. هر آیه، چونان گوهر درخشانی در تار و پود کلام وحی، معانی عمیقی را در خود نهفته دارد که در بستر استخاره، راهگشای تصمیمگیریهای دشوار میشود.
بخش نخست: نشانههای هشدار در آیات انکار و ناسپاسی
آیه ۶۷ سوره نمل: انکار معاد و خیر نامطلوب
درنگ: خیر نامطلوب و پرهیز از مسیرهای بیثمر
این آیه هشداری است به پرهیز از اقداماتی که به دلیل انکار حقیقت، به ناکامی و بیثمری منجر میشوند.
وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَئِذَا كُنَّا تُرَابًا وَآبَاؤُنَا أَئِنَّا لَمُخْرَجُونَ
ترجمه: و کسانی که کفر ورزیدند گفتند: آیا هنگامی که ما و پدرانمان خاک شدیم، آیا بهراستی برانگیخته خواهیم شد؟
این آیه به انکار کافران نسبت به معاد و برانگیخته شدن پس از مرگ اشاره دارد. در بستر استخاره، این آیه نشانهای منفی است که به خیر نامطلوب و بیارزش اشاره میکند. همانگونه که کافران حقیقت معاد را انکار میکنند، این آیه به سالک هشدار میدهد که از مسیرهایی که به ناکامی و بیثمری میانجامند، دوری گزیند. این انکار، چونان سایهای سنگین، مانع از درک حقیقت میشود و در استخاره، ترک چنین کاری توصیه میگردد.
آیه ۶۸ سوره نمل: افسانهانگاری حقیقت و خیر بیارزش
درنگ: خیر بیارزش و ضرورت پرهیز از نادانی
این آیه هشداری است به دوری از مسیرهایی که به دلیل نادانی و انکار، به ناکامی منجر میشوند.
لَقَدْ وُعِدْنَا هَٰذَا نَحْنُ وَآبَاؤُنَا مِنْ قَبْلُ إِنْ هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الأَوَّلِينَ
ترجمه: بهراستی به ما و پدرانمان پیش از این وعده داده شده است. این جز افسانههای پیشینیان نیست.
این آیه به ادامه انکار کافران و نسبت دادن معاد به افسانههای پیشینیان اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر بیارزش و بدون نتیجه دلالت میکند. این آیه، چونان آینهای، نادانی و تحقیر حقیقت را بازتاب میدهد و به سالک هشدار میدهد که از اقداماتی که ریشه در انکار و بیباوری دارند، پرهیز کند.
آیه ۶۹ سوره نمل: عبرت از عاقبت مجرمان
درنگ: خیر بینتیجه و بیچارگی
این آیه به تجربههای پیشین اشاره دارد که بیثمری و زیان را نشان میدهند و ترک چنین مسیری توصیه میشود.
قُلْ سِيرُوا فِي الأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ
ترجمه: بگو: در زمین سیر کنید و بنگرید که سرانجام مجرمان چگونه بوده است.
این آیه به دعوت برای سیر در زمین و مشاهده عاقبت مجرمان اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به کاری اشاره میکند که از پیش بینتیجه بوده و به بیچارگی منجر میشود. این آیه، چونان مشعلی، راه عبرتگیری از گذشته را روشن میسازد و ترک چنین مسیری را توصیه میکند.
آیه ۷۰ سوره نمل: اندوه و گرفتاری در برابر مکر
درنگ: خیر با رنج و مظلومیت
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که به رنج، تنهایی و گرفتاری منجر میشوند.
وَلاَ تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلاَ تَكُنْ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ
ترجمه: و بر آنها اندوه مخور و از مکرشان در تنگنا مباش.
این آیه به نهی از اندوه و تنگنا به دلیل مکر کافران اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر همراه با ناراحتی، غصه، تنهایی، مظلومیت و گرفتاری دلالت میکند. هرچند ممکن است خواهان از فساد مصون بماند، این آیه، چونان ندایی، از انتخاب مسیری که به رنج میانجامد، نهی میکند.
آیه ۷۱ سوره نمل: طعنه به وعده الهی
درنگ: خیر با فرار و ناکامی
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که به اجبار و ناکامی میانجامند.
وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
ترجمه: و میگویند: اگر راست میگویید، این وعده کی خواهد بود؟
این آیه به طعنه کافران درباره زمان وقوع وعده الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر با فرار و گریز و ناکامی دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب مسیری که به اجبار و ناکامی میانجامد، نهی میکند.
آیه ۷۲ سوره نمل: نزدیکی عذاب و گرفتاری
درنگ: خیر بسیار زیانبار با عذاب
این آیه هشداری قاطع به پرهیز از مسیرهایی است که به گرفتاری و عذاب منتهی میشوند.
قُلْ عَسَىٰ أَنْ يَكُونَ رَدِفَ لَكُمْ بَعْضُ الَّذِي تَسْتَعْجِلُونَ
ترجمه: بگو: شاید برخی از آنچه شتاب میورزید برایتان نزدیک شده باشد.
این آیه به نزدیک بودن عذاب مورد طعنه کافران اشاره دارد. در استخاره، نشانهای بسیار منفی است که به خیر با گرفتاری، ناراحتی و عذاب دلالت میکند. این آیه، چونان زنگ خطری، ترک چنین مسیری را به شدت توصیه میکند.
آیه ۷۳ سوره نمل: ناسپاسی و خیر فریبنده
درنگ: خیر فریبنده و نامیمون
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که ظاهری خوشایند اما فرجامی نامطلوب دارند.
وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَشْكُرُونَ
ترجمه: و بهراستی پروردگارت بر مردم دارای فضل است، ولی بیشترشان شکر نمیگزارند.
این آیه به فضل الهی و ناسپاسی اکثر مردم اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر با ظاهری خوشایند اما فرجامی نامیمون دلالت میکند. این آیه، چونان آیینهای، ناسپاسی و بیتوجهی به حقیقت را نشان میدهد و ترک چنین مسیری را توصیه میکند.
آیه ۷۴ سوره نمل: علم الهی و تهدید گرفتاری
درنگ: خیر با تهدید گرفتاری
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که به گرفتاری و ناکامی میانجامند.
وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ
ترجمه: و بهراستی پروردگارت آنچه را در سینههایشان نهان میدارند و آنچه آشکار میکنند، میداند.
این آیه به علم بیپایان الهی به نهان و آشکار اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر با تهدید گرفتاری دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب مسیری که به ناکامی میانجامد، نهی میکند.
آیه ۷۵ سوره نمل: کتاب مبین و خیر بینتیجه
درنگ: خیر بینتیجه اما بیزیان
این آیه به فقدان نتیجه در مسیر انتخابشده اشاره دارد، اما زیانی در پی ندارد.
وَمَا مِنْ غَائِبَةٍ فِي السَّمَاءِ وَالأَرْضِ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ
ترجمه: و هیچ چیز نهان در آسمانها و زمین نیست، مگر اینکه در کتابی روشن ثبت است.
این آیه به ثبت همه امور در کتاب مبین اشاره دارد. در استخاره، نشانهای است که به خیر بدون نتیجه اما بیزیان دلالت میکند. این آیه، چونان کتابی گشوده، حقیقت را آشکار میسازد و از انتخاب مسیری بیثمر نهی میکند.
آیه ۷۶ سوره نمل: اتمام حجت و خرابی
درنگ: خیر با اتمام حجت و خرابی
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که به خرابی و ناکامی میانجامند.
إِنَّ هَٰذَا الْقُرْآنَ يَقُصُّ عَلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ أَكْثَرَ الَّذِي هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ
ترجمه: بهراستی این قرآن بر بنیاسرائیل بیشتر آنچه را در آن اختلاف دارند، بازگو میکند.
این آیه به نقش هدایتی قرآن کریم در رفع اختلافات اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر با اتمام حجت و خرابی دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب مسیری که به ناکامی میانجامد، نهی میکند.
آیه ۷۷ سوره نمل: هدایت و رحمت برای مؤمنان
درنگ: خیر ارزشمند و هدایتگر
این آیه به خیر ارزشمند و هدایت الهی برای مؤمنان اطمینان میدهد.
وَإِنَّهُ لَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ
ترجمه: و بهراستی آن [قرآن] برای مؤمنان هدایت و رحمت است.
این آیه به نقش هدایتی و رحمانی قرآن کریم برای مؤمنان اشاره دارد. در استخاره، نشانهای مثبت است که به خیر ارزشمند و هدایتگر دلالت میکند. این آیه، چونان چراغی، راه سعادت را روشن میسازد.
آیه ۷۸ سوره نمل: قضاوت الهی و خیر پیچیده
درنگ: خیر سخت اما ارزشمند
این آیه به خیر پیچیده و سنگین اما نتیجهبخش اطمینان میدهد.
إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ بِحُكْمِهِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْعَلِيمُ
ترجمه: بهراستی پروردگارت به حکمش میانشان داوری میکند، و اوست توانای دانا.
این آیه به قضاوت عادلانه و حکیمانه الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانهای مثبت است که به خیر سخت، سنگین، پیچیده و خطرناک اما ارزشمند دلالت میکند. این آیه، چونان نشانهای، از نتیجهبخش بودن مسیر دشوار خبر میدهد.
آیه ۷۹ سوره نمل: توکل و خیر دشوار اما حق
درنگ: خیر با توکل و حقیقت
این آیه به خیر دشوار اما مبتنی بر حقیقت و توکل اطمینان میدهد.
فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ
ترجمه: پس بر خدا توکل کن، که تو بر حقیقت آشکار هستی.
این آیه به فرمان توکل بر خدا و اطمینان به حقیقت اشاره دارد. در استخاره، نشانهای مثبت است که به خیر سخت و سنگین اما مبتنی بر حقیقت دلالت میکند. این آیه، چونان ستونی استوار، توکل را راهگشای موفقیت میداند.
آیه ۸۰ سوره نمل: ناشنوایی مرگدیدگان و خیر بیثمر
درنگ: خیر بسیار زیانبار
این آیه به پرهیز از مسیرهای بیثمر و زیانبار هشدار میدهد.
إِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتَىٰ وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِينَ
ترجمه: تو نمیتوانی مردگان را شنوا کنی و نه دعوت را به کران هنگامی که پشت میکنند، بشنوانی.
این آیه به ناتوانی در هدایت کسانی که از حقیقت رویگردانند اشاره دارد. در استخاره، نشانهای بسیار منفی است که به خیر زیانبار و بیثمر دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب چنین مسیری نهی میکند.
آیه ۸۱ سوره نمل: ناتوانی در هدایت کوران
درنگ: خیر بینتیجه و تلاش بیثمر
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که تلاش در آنها بینتیجه است.
وَمَا أَنْتَ بِهَادِي الْعُمْيِ عَنْ ضَلَالَتِهِمْ إِنْ تُسْمِعُ إِلَّا مَنْ يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ مُسْلِمُونَ
ترجمه: و تو نمیتوانی کوران را از گمراهیشان هدایت کنی؛ جز کسانی که به آیات ما ایمان دارند و تسلیماند، نمیتوانی بشنوانی.
این آیه به ناتوانی در هدایت کسانی که از ایمان رویگردانند اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر بینتیجه و تلاش بیثمر دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب چنین مسیری نهی میکند.
آیه ۸۲ سوره نمل: دابةالارض و خیر بسیار زیانبار
درنگ: خیر بسیار زیانبار
این آیه به پرهیز از مسیرهای بسیار زیانبار هشدار میدهد.
وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لَا يُوقِنُونَ
ترجمه: و هنگامی که سخن بر آنها واقع شود، برایشان جنبندهای از زمین برآوریم که با آنها سخن گوید که مردم به آیات ما یقین نداشتند.
این آیه به ظهور دابةالارض و انکار آیات الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانهای بسیار منفی است که به خیر بسیار زیانبار دلالت میکند. این آیه، چونان زنگ خطری، ترک چنین مسیری را توصیه میکند.
آیه ۸۳ سوره نمل: حشر امتها و خیر بسیار زیانبار
درنگ: خیر بسیار زیانبار
این آیه به پرهیز از مسیرهای بسیار زیانبار هشدار میدهد.
وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ
ترجمه: و روزی که از هر امتی گروهی از کسانی که آیات ما را تکذیب کردند، برانگیزیم و آنها باز داشته شوند.
این آیه به حشر تکذیبکنندگان آیات الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانهای بسیار منفی است که به خیر بسیار زیانبار دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب چنین مسیری نهی میکند.
آیه ۸۴ سوره نمل: بازخواست تکذیبکنندگان
درنگ: خیر نامطلوب
این آیه به پرهیز از مسیرهای نامطلوب و ناکام هشدار میدهد.
حَتَّىٰ إِذَا جَاءُوا قَالَ أَكَذَّبْتُمْ بِآيَاتِي وَلَمْ تُحِيطُوا بِهَا عِلْمًا أَمْ مَاذَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
ترجمه: تا آنگاه که آیند، گفته شود: آیا آیات مرا تکذیب کردید و به آن علم نداشتید، یا چه میکردید؟
این آیه به بازخواست تکذیبکنندگان آیات الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر نامطلوب دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب چنین مسیری نهی میکند.
آیه ۸۵ سوره نمل: ظلم و خیر زیانبار
درنگ: خیر با ظلم و گرفتاری
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که به ظلم و گرفتاری میانجامند.
وَوَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ بِمَا ظَلَمُوا فَهُمْ لَا يَنْطِقُونَ
ترجمه: و سخن بر آنها به سبب ظلمی که کردند، واقع شد و آنها سخن نمیگویند.
این آیه به کیفر ظالمان و سکوت آنها در برابر قضاوت الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانهای بسیار منفی است که به خیر با ظلم و گرفتاری دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب چنین مسیری نهی میکند.
آیه ۸۶ سوره نمل: نشانههای الهی و خیر با تحذیر
درنگ: خیر ارزشمند اما با تحذیر
این آیه به خیر ارزشمند اما همراه با هشدار و تحذیر اطمینان میدهد.
أَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
ترجمه: آیا ندیدند که ما شب را برای آرامششان و روز را روشنگر قرار دادیم؟ بهراستی در این برای مردمی که ایمان دارند، نشانههایی است.
این آیه به نشانههای الهی در شب و روز و هدایت مؤمنان اشاره دارد. در استخاره، نشانهای مثبت است که به خیر ارزشمند اما همراه با تحذیر و درد دلالت میکند. این آیه، چونان نشانهای، از انتخاب مسیری ارزشمند اما دشوار خبر میدهد.
آیه ۸۷ سوره نمل: نفخ صور و خیر با ابهام
درنگ: خیر با ابهام و بیپاسخگویی
این آیه به پرهیز از مسیرهای مبهم و بیپاسخ هشدار میدهد.
وَيَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الأَرْضِ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ وَكُلٌّ أَتَوْهُ دَاخِرِينَ
ترجمه: و روزی که در صور دمیده شود، هر که در آسمانها و زمین است، جز آنکه خدا بخواهد، به هراس افتد و همه نزد او فروتن آیند.
این آیه به نفخ صور و هراس موجودات در قیامت اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر با ابهام و بیپاسخگویی دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب چنین مسیری نهی میکند.
بخش دوم: نشانههای هدایت و خیر ارزشمند
آیه ۸۸ سوره نمل: حرکت کوهها و خیر سنگین
درنگ: خیر سنگین و ارزشمند
این آیه به خیر دشوار اما نتیجهبخش اطمینان میدهد.
وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ ۚ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ ۚ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ
ترجمه: و کوهها را میبینی، گمان میکنی ثابتاند، در حالی که مانند ابرها در گذرند. کار خداست که هر چیز را استوار کرده است. او به آنچه میکنید آگاه است.
این آیه به حرکت کوهها در قیامت و کمال صنع الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانهای مثبت است که به خیر سنگین و سخت اما ارزشمند دلالت میکند. این آیه، چونان نشانهای، از نتیجهبخش بودن مسیر دشوار خبر میدهد.
آیه ۸۹ سوره نمل: پاداش نیکوکاران و خیر مقید
درنگ: خیر مقید اما ارزشمند
این آیه به خیر ارزشمند با وجود مشکلات اطمینان میدهد.
مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا وَهُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ
ترجمه: هر که کار نیک آورد، برایش بهتر از آن خواهد بود، و آنها در آن روز از هراس ایمناند.
این آیه به پاداش نیکوکاران و ایمنی آنها در قیامت اشاره دارد. در استخاره، نشانهای مثبت است که به خیر مقید و مشروط با مشکلات فراوان دلالت میکند. این آیه، چونان نویدی، از نتیجهبخش بودن مسیر ارزشمند خبر میدهد.
آیه ۹۰ سوره نمل: کیفر بدکاران و خیر وحشتناک
درنگ: خیر وحشتناک با تحقیر
این آیه به پرهیز از مسیرهایی هشدار میدهد که به اجبار و تحقیر میانجامند.
وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ ۖ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
ترجمه: و هر که کار بد آورد، چهرههایشان در آتش افکنده شود. آیا جز آنچه میکردید جزا داده میشوید؟
این آیه به کیفر بدکاران و عذاب آتش در قیامت اشاره دارد. در استخاره، نشانهای منفی است که به خیر وحشتناک با اجبار و تمسخر دلالت میکند. این آیه، چونان هشداری، از انتخاب چنین مسیری نهی میکند.
آیه ۹۱ سوره نمل: عبادت و تسلیم و خیر سنگین
درنگ: خیر سنگین اما نتیجهبخش
این آیه به خیر سنگین اما ارزشمند با رعایت شرایط اطمینان میدهد.
إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَٰذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُ كُلُّ شَيْءٍ ۖ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ
ترجمه: جز این نیست که فرمان یافتهام پروردگار این شهر را که آن را حرام کرده است بپرستم، و هر چیز از آن اوست، و فرمان یافتهام که از تسلیمشدگان باشم.
این آیه به فرمان الهی برای عبادت و تسلیم اشاره دارد. در استخاره، نشانهای مثبت است که به خیر بسیار سنگین اما نتیجهبخش دلالت میکند. این آیه، چونان ستونی استوار، از نتیجهبخش بودن مسیر دشوار با رعایت شرایط خبر میدهد.
جمعبندی: راهنماییهای قرآنی برای تصمیمگیری
تأملات بر آیات سوره نمل در بستر استخاره قرآنی، مجموعهای از نشانههای هدایتی را ارائه میدهد که راهنماییهای عمیقی برای تصمیمگیری در امور زندگی فراهم میآورد. این آیات به دو دسته تقسیم میشوند: نشانههای مثبت (آیات ۷۷، ۷۸، ۷۹، ۸۸، ۸۹، ۹۱) که به خیر ارزشمند، سنگین، مقید و نتیجهبخش اشاره دارند، و نشانههای منفی (آیات ۶۷، ۶۸، ۶۹، ۷۰، ۷۱، ۷۲، ۷۳، ۷۴، ۷۵، ۷۶، ۸۰، ۸۱، ۸۲، ۸۳، ۸۴، ۸۵، ۸۷، ۹۰) که به خیرهای بیارزش، بینتیجه، همراه با بیچارگی، اندوه، گرفتاری، فرار، عذاب، ابهام و تحقیر هشدار میدهند. آیات مثبت بر عبادت، تسلیم، عمل نیک و پاداش آن تأکید دارند، در حالی که آیات منفی به پرهیز از انکار، ناسپاسی، مکر، اجبار و مسیرهای پرچالش و زیانبار هشدار میدهند.
این تأملات، چونان چشمهای زلال، حکمت الهی را در زندگی روزمره جاری میسازد و به سالک راه حقیقت، مسیری روشن برای تصمیمگیری ارائه میدهد. تأکید بر عبادت، تسلیم و پرهیز از مسیرهای پرچالش، از مهمترین پیامهای این آیات در بستر استخاره است.
با نظارت صادق خادمی