متن درس
استخاره قرآنی: راهنمایی الهی در تصمیم‌گیری
برگرفته از درس‌گفتارهای آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، جلسه ۲۹۳
مقدمه
استخاره قرآنی، به‌عنوان یکی از روش‌های معنوی و دینی در فرهنگ اسلامی، ابزاری است برای دریافت هدایت الهی در لحظات تردید و ابهام. این روش، با تکیه بر آیات نورانی قرآن کریم، انسان را به سوی نشانه‌های الهی رهنمون می‌سازد. همانند چراغی در تاریکی، استخاره قرآنی مسیر تصمیم‌گیری را روشن می‌کند، مشروط بر آنکه با نیت خالص و توکل بر مشیت الهی انجام پذیرد. در این اثر، آیات منتخب از سوره قصص (آیات ۷۶ تا ۹۹) با رویکردی علمی و نظام‌مند تحلیل شده‌اند تا راهنمایی جامع برای مخاطبان تحصیل‌کرده فراهم آید. این تحلیل‌ها، با الهام از تعالیم قرآنی، بر اهمیت توکل، صبر، و پرهیز از خودنمایی و فساد تأکید دارند و هر آیه را به مثابه گوهری از حکمت الهی معرفی می‌کنند.
بخش اول: بازخواست الهی و مسئولیت تصمیم‌گیری
آیه ۷۶ سوره قصص: بازخواست پاسخ به رسولان
وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ مَاذَا أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِينَ
و روزی که ندا می‌دهد و می‌فرماید: به پیامبران چه پاسخی دادید؟
این آیه، اشاره به روز قیامت دارد، هنگامی که خداوند انسان‌ها را درباره پاسخشان به پیامبران و رسالت الهی مورد بازخواست قرار می‌دهد. در چارچوب استخاره، این آیه نشانه‌ای منفی تلقی می‌شود، زیرا بر محاسبه دقیق و مسئولیت سنگین در برابر اعمال تأکید دارد. همانند آینه‌ای که حقیقت را بی‌رحمانه بازمی‌تاباند، این آیه به مخاطب هشدار می‌دهد که اقدام موردنظر ممکن است با موانع جدی یا تبعات سنگین همراه باشد. تصمیم‌گیری در این مسیر نیازمند دقت، احتیاط، و سنجش مسئولیت‌های اخلاقی و دینی است. هرگونه سهل‌انگاری ممکن است به نتایج نامطلوب منجر گردد، و از این‌رو، مخاطب باید با هوشیاری کامل اقدام کند.
درنگ: این آیه بر لزوم دقت در تصمیم‌گیری و توجه به مسئولیت‌های دینی تأکید دارد. اقدام بدون سنجش اخلاقی، ممکن است به بازخواست الهی منجر شود.
آیه ۷۷ سوره قصص: درماندگی در روز قیامت
فَعَمِيَتْ عَلَيْهِمُ الْأَنْبَاءُ يَوْمَئِذٍ فَهُمْ لَا يَتَسَاءَلُونَ
پس در آن روز اخبار بر آن‌ها پوشیده می‌ماند، و از یکدیگر نمی‌پرسند.
این آیه به حالتی در روز قیامت اشاره دارد که شدت وحشت و حیرت، افراد را از پرس‌وجو و کسب اطلاعات بازمی‌دارد. در استخاره، این آیه نشانه‌ای منفی است، زیرا بیانگر ناتوانی و درماندگی در انجام کار است. همانند مسافری که در بیابانی بی‌پایان گم شده، مخاطب در این مسیر ممکن است به بن‌بست برسد. این آیه بر اهمیت ارزیابی دقیق شرایط و منابع پیش از اقدام تأکید دارد و هشدار می‌دهد که تصمیم‌گیری شتاب‌زده ممکن است به ناکامی منجر شود.
درنگ: این آیه بر لزوم پرهیز از شتاب‌زدگی و ارزیابی دقیق منابع پیش از اقدام تأکید دارد.
نتیجه‌گیری بخش اول
آیات ۷۶ و ۷۷ سوره قصص، با تأکید بر بازخواست الهی و درماندگی انسان در برابر مشیت الهی، مخاطب را به سوی دقت و احتیاط در تصمیم‌گیری هدایت می‌کنند. این آیات، همانند راهنمایی در مسیر طوفانی، بر لزوم هوشیاری و سنجش دقیق مسئولیت‌ها تأکید دارند تا از تبعات منفی و بن‌بست‌های احتمالی جلوگیری شود.
بخش دوم: توبه، ایمان و چالش‌های موفقیت
آیه ۷۸ سوره قصص: مسیر رستگاری
فَأَمَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَعَسَىٰ أَنْ يَكُونَ مِنَ الْمُفْلِحِينَ
اما کسی که توبه کرد و ایمان آورد و کار شایسته انجام داد، امید است که از رستگاران باشد.
این آیه، راه رستگاری را در توبه، ایمان، و عمل صالح ترسیم می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما توأم با دشواری است، زیرا موفقیت در این مسیر نیازمند پشتکار و احتیاط است. همانند کشاورزی که با تلاش بی‌وقفه بذر می‌کارد و منتظر باران رحمت الهی است، مخاطب باید با صبر و تعهد به اصول اخلاقی، اقدام خود را پیش ببرد. این آیه بر اهمیت پایبندی به ارزش‌های دینی و تحمل دشواری‌ها برای رسیدن به موفقیت تأکید دارد.
درنگ: موفقیت در این مسیر با توبه، ایمان، و پشتکار امکان‌پذیر است، اما نیازمند صبر و احتیاط است.
نتیجه‌گیری بخش دوم
آیه ۷۸ سوره قصص، با ترسیم مسیر توبه و ایمان، راهنمایی برای دستیابی به رستگاری ارائه می‌دهد. این آیه، مخاطب را به سوی تلاش مستمر و پایبندی به اصول اخلاقی هدایت می‌کند و یادآور می‌شود که موفقیت، هرچند دشوار، با صبر و پشتکار دست‌یافتنی است.
بخش سوم: قدرت الهی و محدودیت‌های انسانی
آیه ۷۹ سوره قصص: اختیار الهی و محدودیت انسان
وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَيَخْتَارُ ۗ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ
و پروردگار تو هرچه بخواهد می‌آفریند و برمی‌گزیند. آن‌ها را اختیاری نیست. منزه است خدا و برتر از آنچه شریک می‌گیرند.
این آیه بر قدرت مطلق الهی در خلق و انتخاب تأکید دارد و اختیار مستقل را از انسان نفی می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر مشکلات و رنج‌های احتمالی دارد. همانند قایقی در دریای طوفانی، مخاطب باید به مشیت الهی توکل کند و از خودسری پرهیز نماید. این آیه بر لزوم بررسی دقیق شرایط و پذیرش محدودیت‌های انسانی تأکید دارد.
درنگ: توکل به اراده الهی و پرهیز از خودسری، کلید موفقیت در این مسیر است.
آیه ۸۰ سوره قصص: علم الهی به نهان و آشکار
وَرَبُّكَ يَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا يُعْلِنُونَ
و پروردگار تو آنچه را که سینه‌هایشان پنهان می‌دارد و آنچه را آشکار می‌کنند، می‌داند.
این آیه بر علم مطلق الهی به نهان و آشکار تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر تهدیدات ناشی از نیت‌های پنهانی دارد. همانند آتشی که در زیر خاکستر نهان است، این آیه هشدار می‌دهد که نیت‌های ناپاک ممکن است به نتایج منفی منجر شود. مخاطب باید با صداقت و شفافیت اقدام کند.
درنگ: صداقت و شفافیت در نیت، از تبعات منفی تصمیم‌گیری جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری بخش سوم
آیات ۷۹ و ۸۰ سوره قصص، با تأکید بر قدرت و علم الهی، مخاطب را به سوی توکل و صداقت هدایت می‌کنند. این آیات، همانند فانوس‌هایی در مسیر، بر محدودیت‌های انسانی و لزوم پایبندی به ارزش‌های الهی تأکید دارند.
بخش چهارم: یگانگی الهی و مسئولیت سنگین
آیه ۸۱ سوره قصص: حاکمیت مطلق الهی
وَهُوَ اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ لَهُ الْحَمْدُ فِي الْأُولَىٰ وَالْآخِرَةِ ۖ وَلَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
و اوست خدا که هیچ معبودی جز او نیست. ستایش در دنیا و آخرت از آن اوست، و فرمانروایی از آن اوست، و به‌سوی او بازمی‌گردید.
این آیه بر یگانگی و حاکمیت مطلق الهی تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما سنگین است، زیرا تکرار اسم شریف «هُوَ» مسئولیت سنگین تصمیم‌گیری را نشان می‌دهد. همانند کوهی که قله‌اش در ابرها پنهان است، این آیه بر سنگینی بار مسئولیت تأکید دارد. مخاطب باید با توکل به حکمت الهی اقدام کند.
درنگ: تصمیم‌گیری در این مسیر نیازمند توکل به حکمت الهی و پذیرش مسئولیت سنگین است.
نتیجه‌گیری بخش چهارم
آیه ۸۱ سوره قصص، با تأکید بر یگانگی و حاکمیت الهی، مخاطب را به سوی توکل و پذیرش مسئولیت هدایت می‌کند. این آیه، همانند ستاره‌ای در آسمان شب، راه را برای تصمیم‌گیری مسئولانه روشن می‌سازد.
بخش پنجم: هشدارهای الهی در برابر خودنمایی
آیه ۸۲ سوره قصص: ناتوانی معبودهای غیرالهی
قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِيَاءٍ ۖ أَفَلَا تَسْمَعُونَ
بگو: به من خبر دهید، اگر خدا شب را تا روز قیامت بر شما پایدار کند، کدام معبود جز خدا برای شما روشنایی می‌آورد؟ آیا نمی‌شنوید؟
این آیه بر ناتوانی معبودهای غیرالهی تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر فخرفروشی و خودنمایی دارد. همانند نسیمی که گرد و غبار را برمی‌انگیزد، این آیه هشدار می‌دهد که خودستایی ممکن است به نتایج نامطلوب منجر شود. مخاطب باید با فروتنی اقدام کند.
درنگ: فروتنی و پرهیز از خودنمایی، از تبعات منفی تصمیم‌گیری جلوگیری می‌کند.
آیه ۸۳ سوره قصص: تعادل در شب و روز
قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهَارَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ ۖ أَفَلَا تُبْصِرُونَ
بگو: به من خبر دهید، اگر خدا روز را تا روز قیامت بر شما پایدار کند، کدام معبود جز خدا برای شما شبی می‌آورد که در آن آرام گیرید؟ آیا نمی‌بینید؟
این آیه، مشابه آیه پیشین، بر قدرت الهی تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر فخرفروشی، خودنمایی، و تهدیدات دارد. همانند آینه‌ای که عیوب را نمایان می‌کند، این آیه بر لزوم تواضع و تعادل در تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: تواضع و تعادل، کلید موفقیت در تصمیم‌گیری است.
آیه ۸۴ سوره قصص: رحمت الهی در شب و روز
وَمِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
و از رحمت اوست که برای شما شب و روز را قرار داد تا در آن آرام گیرید و از فضل او بجویید و باشد که شکر کنید.
این آیه بر رحمت الهی در آفرینش شب و روز تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت است، زیرا بر رحمت و جعل الهی دلالت دارد. همانند چشمه‌ای که در بیابان می‌جوشد، این آیه مخاطب را به شکرگزاری و بهره‌مندی از نعمت‌های الهی دعوت می‌کند.
درنگ: شکرگزاری و توجه به رحمت الهی، موفقیت را در این مسیر تضمین می‌کند.
نتیجه‌گیری بخش پنجم
آیات ۸۲ تا ۸۴ سوره قصص، با تأکید بر قدرت و رحمت الهی، مخاطب را به سوی فروتنی، تعادل، و شکرگزاری هدایت می‌کنند. این آیات، همانند راهنماهایی در مسیر زندگی، بر اهمیت پرهیز از خودنمایی و بهره‌مندی از نعمت‌های الهی تأکید دارند.
بخش ششم: شرک و تبعات آن
آیه ۸۵ سوره قصص: بازخواست از شرک
وَيَوْمَ يُنَادِيهِمْ فَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ
و روزی که ندا می‌دهد و می‌فرماید: کجایند شریکانی که می‌پنداشتید؟
این آیه بر بازخواست از شرک در روز قیامت تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است، زیرا دلالت بر عدم نتیجه‌گیری و تحقق بدبختی‌ها دارد. عبارت «وَيَوْمَ» بر قطعیت این تبعات تأکید دارد. همانند طوفانی که همه‌چیز را درهم می‌کوبد، این آیه هشدار می‌دهد که اقدام موردنظر ممکن است به ناکامی منجر شود.
درنگ: پرهیز از شرک و توجه به یگانگی الهی، از ناکامی در این مسیر جلوگیری می‌کند.
آیه ۸۶ سوره قصص: گمراهی و افتراء
وَنَزَعْنَا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا فَقُلْنَا هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ فَعَلِمُوا أَنَّ الْحَقَّ لِلَّهِ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ
و از هر امتی گواهی برانگیختیم و گفتیم: دلیل خود را بیاورید. پس دانستند که حق از آن خداست و آنچه به دروغ می‌ساختند از دستشان رفت.
این آیه بر گمراهی ناشی از افتراء تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر مشکلات و گمراهی دارد. همانند راهی که به سوی پرتگاه می‌رود، این آیه هشدار می‌دهد که تصمیم‌گیری بدون برهان الهی به ناکامی منجر می‌شود.
درنگ: استدلال و منطق در تصمیم‌گیری، از گمراهی جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری بخش ششم
آیات ۸۵ و ۸۶ سوره قصص، با تأکید بر بازخواست از شرک و گمراهی، مخاطب را به سوی توحید و استدلال هدایت می‌کنند. این آیات، همانند آینه‌ای که حقیقت را نشان می‌دهد، بر لزوم پرهیز از شرک و تصمیم‌گیری منطقی تأکید دارند.
بخش هفتم: داستان قارون و عبرت‌های آن
آیه ۸۷ سوره قصص: سرکشی قارون
إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ
به‌راستی قارون از قوم موسی بود، پس بر آن‌ها سرکشی کرد، و آن‌قدر از گنج‌ها به او داده بودیم که کلیدهایش بر گروهی نیرومند سنگین می‌آمد. هنگامی که قومش به او گفتند: شادی مکن، زیرا خدا شادی‌کنندگان را دوست ندارد.
این آیه به سرکشی قارون اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر شادی کاذب و سختی کار دارد. همانند گلی که در ظاهر زیبا اما ریشه در خاک سست دارد، این آیه هشدار می‌دهد که اقدام موردنظر ممکن است بی‌نتیجه باشد.
درنگ: پرهیز از شادی کاذب و خودنمایی، از ناکامی در این مسیر جلوگیری می‌کند.
آیه ۸۸ سوره قصص: تعادل بین دنیا و آخرت
وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ۖ وَلَا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا ۖ وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ
و در آنچه خدا به تو داده است، سرای آخرت را بجوی و بهره‌ات را از دنیا فراموش مکن، و همان‌گونه که خدا به تو نیکی کرده است، نیکی کن، و در زمین فساد مکن، زیرا خدا مفسدان را دوست ندارد.
این آیه بر تعادل بین دنیا و آخرت تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا ظاهری فریبنده دارد اما به غفلت غیرقابل جبران منجر می‌شود. همانند سرابی که مسافر را فریب می‌دهد، این آیه هشدار می‌دهد که جذابیت ظاهری ممکن است مخاطب را از هدف اصلی منحرف کند.
درنگ: تعادل و پرهیز از فساد، از غفلت در این مسیر جلوگیری می‌کند.
آیه ۸۹ سوره قصص: خودستایی قارون
قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِنْدِي ۖ أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَهْلَكَ مِنْ قَبْلِهِ مِنَ الْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً وَأَكْثَرُ جَمْعًا ۚ وَلَا يُسْأَلُ عَنْ ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ
گفت: این را به سبب دانشی که نزد من است به من داده‌اند. آیا ندانست که خدا پیش از او اقوامی را که از او نیرومندتر و مال‌اندیزتر بودند هلاک کرد؟ و از گناهان مجرمان پرسیده نمی‌شود.
این آیه به خودستایی قارون و هلاکت اقوام پیشین اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر هلاکت و گناه دارد. همانند درختی که ریشه‌هایش پوسیده، این آیه هشدار می‌دهد که اعتماد بیش‌ازحد به توانایی شخصی به فاجعه منجر می‌شود.
درنگ: فروتنی و پرهیز از خودبینی، از هلاکت در این مسیر جلوگیری می‌کند.
آیه ۹۰ سوره قصص: حسرت مادی
فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ ۖ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ
پس با زیورهایش بر قومش درآمد. کسانی که زندگی دنیا را می‌خواستند، گفتند: ای کاش ما نیز مانند آنچه به قارون داده شده است، داشتیم. به‌راستی او بهره‌ای بزرگ دارد.
این آیه به حسرت دیگران نسبت به دارایی‌های قارون اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است، زیرا دلالت بر فخرفروشی و حسرت مادی دارد. همانند سایه‌ای که زودگذر است، این آیه هشدار می‌دهد که مادی‌گرایی به ناکامی منجر می‌شود.
درنگ: پرهیز از مادی‌گرایی و توجه به ارزش‌های معنوی، از حسرت و ناکامی جلوگیری می‌کند.
آیه ۹۱ سوره قصص: پاداش صابران
وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ۚ وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ
و کسانی که دانش داده شده بودند، گفتند: وای بر شما، پاداش خدا برای کسی که ایمان آورد و کار شایسته کرد، بهتر است، و جز صابران آن را دریافت نمی‌کنند.
این آیه بر برتری پاداش الهی و لزوم صبر تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما دشوار است، زیرا نیازمند تحمل سختی است. همانند کوهنوردی که با صبر به قله می‌رسد، این آیه مخاطب را به استقامت دعوت می‌کند.
درنگ: صبر و استقامت، کلید دریافت پاداش الهی در این مسیر است.
آیه ۹۲ سوره قصص: عاقبت قارون
فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ فَمَا كَانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِينَ
پس او و خانه‌اش را در زمین فرو بردیم، و هیچ گروهی جز خدا یاریگر او نبود، و او از پیروزمندان نبود.
این آیه به عاقبت قارون اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است، زیرا دلالت بر بلایای شدید دارد. تکرار کلمه «مَا» بر شدت این تبعات تأکید دارد. همانند طوفانی که همه‌چیز را نابود می‌کند، این آیه هشدار می‌دهد که خودنمایی به فاجعه منجر می‌شود.
درنگ: پرهیز از خودنمایی، از بلایا و گرفتاری‌ها جلوگیری می‌کند.
آیه ۹۳ سوره قصص: ندامت حسرت‌کنندگان
وَأَصْبَحَ الَّذِينَ تَمَنَّوْا مَكَانَهُ بِالْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ ۖ لَوْلَا أَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا لَخَسَفَ بِنَا ۖ وَيْكَأَنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ
و کسانی که دیروز آرزوی جایگاه او را داشتند، گفتند: وای، خدا روزی را برای هر که از بندگانش بخواهد فراخ یا تنگ می‌کند. اگر خدا بر ما منّت ننهاده بود، ما را نیز فرو می‌برد. وای، کافران رستگار نمی‌شوند.
این آیه به ندامت حسرت‌کنندگان اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است، زیرا دلالت بر ناآگاهی و عدم رستگاری دارد. عبارت «وَأَصْبَحَ» بر ناآگاهی مخاطب تأکید دارد. همانند آتشی که خاموش شده، این آیه هشدار می‌دهد که حسرت مادی به ناکامی منجر می‌شود.
درنگ: آگاهی و پرهیز از حسرت مادی، از ناکامی در این مسیر جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری بخش هفتم
آیات ۸۷ تا ۹۳ سوره قصص، با روایت داستان قارون، درس‌هایی از فروتنی، تعادل، و پرهیز از مادی‌گرایی ارائه می‌دهند. این آیات، همانند آیینه‌ای که عبرت‌ها را نشان می‌دهد، مخاطب را به سوی ارزش‌های معنوی هدایت می‌کنند.
بخش هشتم: پاداش پرهیزگاران و جزای بدکاران
آیه ۹۴ سوره قصص: عاقبت پرهیزگاران
تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۖ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ
آن سرای آخرت را برای کسانی قرار می‌دهیم که در زمین برتری‌جویی و فساد نمی‌خواهند، و عاقبت نیک از آن پرهیزگاران است.
این آیه بر پاداش پرهیزگاران تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت اما پرزحمت است، زیرا با وجود مشکلات، عاقبت نیک به همراه دارد. همانند باغی که با زحمت به ثمر می‌نشیند، این آیه مخاطب را به پشتکار و پرهیز از فساد دعوت می‌کند.
درنگ: پشتکار و پرهیز از فساد، عاقبت نیک را در این مسیر تضمین می‌کند.
آیه ۹۵ سوره قصص: پاداش و جزای اعمال
مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا ۖ وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى الَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
هر که کار نیک انجام دهد، برای او بهتر از آن است، و هر که کار بد انجام دهد، کسانی که کارهای بد کردند جز آنچه انجام داده‌اند، جزا نمی‌بینند.
این آیه بر پاداش نیکوکاران و جزای بدکاران تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر عدم ارفاق در برابر کارهای بد دارد. همانند ترازویی که عدالت را می‌سنجد، این آیه هشدار می‌دهد که اقدام بی‌نتیجه خواهد بود.
درنگ: انجام کارهای نیک و پرهیز از کارهای بد، از ناکامی در این مسیر جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری بخش هشتم
آیات ۹۴ و ۹۵ سوره قصص، با تأکید بر پاداش پرهیزگاران و جزای بدکاران، مخاطب را به سوی انجام کارهای نیک و پرهیز از فساد هدایت می‌کنند. این آیات، همانند راهنمایی در مسیر عدالت، بر اهمیت پایبندی به ارزش‌های اخلاقی تأکید دارند.
بخش نهم: هدایت الهی و پرهیز از گمراهی
آیه ۹۶ سوره قصص: مخاطره و گمراهی
إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرَادُّكَ إِلَىٰ مَعَادٍ ۚ قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ مَنْ جَاءَ بِالْهُدَىٰ وَمَنْ هُوَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ
به‌راستی کسی که قرآن را بر تو فرض کرد، تو را به‌سوی بازگشتگاه بازمی‌گرداند. بگو: پروردگارم بهتر می‌داند چه کسی هدایت آورده و چه کسی در گمراهی آشکار است.
این آیه بر هدایت الهی و گمراهی آشکار تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر مخاطره و استرس دارد. همانند راهی که در مه گم شده، این آیه هشدار می‌دهد که اقدام ممکن است به گمراهی منجر شود.
درنگ: توجه به هدایت الهی، از گمراهی در این مسیر جلوگیری می‌کند.
آیه ۹۷ سوره قصص: رحمت الهی و پرهیز از کفر
وَمَا كُنْتَ تَرْجُو أَنْ يُلْقَىٰ إِلَيْكَ الْكِتَابُ إِلَّا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ۖ فَلَا تَكُونَنَّ ظَهِيرًا لِلْكَافِرِينَ
و تو امید نداشتی که کتاب به‌سوی تو افکنده شود، جز به رحمت پروردگارت. پس هرگز پشتیبان کافران مباش.
این آیه بر رحمت الهی و پرهیز از حمایت کافران تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر کفران و حرمان دارد. همانند چشمه‌ای که خشک می‌شود، این آیه هشدار می‌دهد که اقدام به نتایج منفی منجر خواهد شد.
درنگ: توجه به رحمت الهی و پرهیز از کفر، از حرمان در این مسیر جلوگیری می‌کند.
آیه ۹۸ سوره قصص: دعوت به توحید
وَلَا يَصُدُّنَّكَ عَنْ آيَاتِ اللَّهِ بَعْدَ إِذْ أُنْزِلَتْ إِلَيْكَ ۖ وَادْعُ إِلَىٰ رَبِّكَ ۖ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
و پس از آنکه آیات خدا به‌سوی تو نازل شد، تو را از آن بازندارند، و به‌سوی پروردگارت دعوت کن، و از مشرکان مباش.
این آیه بر دعوت به توحید و پرهیز از شرک تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای منفی است، زیرا دلالت بر خطرات ناشی از شرک دارد. همانند راهی که به پرتگاه می‌رسد، این آیه هشدار می‌دهد که از اقدام پرهیز شود.
درنگ: پایبندی به توحید و پرهیز از شرک، از خطرات در این مسیر جلوگیری می‌کند.
آیه ۹۹ سوره قصص: یگانگی و نابودی غیر خدا
وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ ۖ لَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
و با خدا معبود دیگری را مخوان، هیچ معبودی جز او نیست، هر چیزی جز وجه او نابودشدنی است، فرمانروایی از آن اوست، و به‌سوی او بازمی‌گردید.
این آیه بر یگانگی خدا و نابودی همه‌چیز جز وجه او تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است، زیرا دلالت بر شرک و هلاکت دارد. به‌عنوان آیه پایانی سوره، بر خطرناک بودن اقدام تأکید دارد. همانند دریایی که همه‌چیز را در خود فرو می‌برد، این آیه هشدار می‌دهد که اقدام بی‌نتیجه خواهد بود.
درنگ: توحید و پرهیز از شرک، از هلاکت در این مسیر جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری بخش نهم
آیات ۹۶ تا ۹۹ سوره قصص، با تأکید بر هدایت الهی و پرهیز از شرک، مخاطب را به سوی توحید و توجه به رحمت الهی هدایت می‌کنند. این آیات، همانند مشعل‌هایی در تاریکی، بر اهمیت پایبندی به ارزش‌های الهی تأکید دارند.
جمع‌بندی نهایی
استخاره قرآنی، به‌عنوان روشی معنوی برای دریافت هدایت الهی، با تکیه بر آیات قرآن کریم، راهنمایی جامع برای تصمیم‌گیری ارائه می‌دهد. تحلیل آیات ۷۶ تا ۹۹ سوره قصص، تنوع نشانه‌های مثبت و منفی را نشان می‌دهد که هر یک به جنبه‌های مختلف تصمیم‌گیری اشاره دارند. آیاتی که بر رحمت، توبه، و ایمان تأکید دارند، راه موفقیت را با صبر و پشتکار هموار می‌کنند، درحالی‌که آیاتی که به شرک، خودنمایی، و گمراهی هشدار می‌دهند، مخاطب را از تصمیم‌گیری شتاب‌زده بازمی‌دارند. این تحلیل، همانند نقشه‌ای برای مسافر، بر اهمیت توکل، فروتنی، و پایبندی به ارزش‌های معنوی تأکید دارد و مخاطب را به سوی تصمیم‌گیری مسئولانه هدایت می‌کند.
با نظارت صادق خادمی