لِيُعَذِّبَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ وَيَتُوبَ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا

ترجمه: تا خداوند منافقان و منافقات و مشرکان و مشرکات را عذاب کند و بر مؤمنان و مؤمنات توبه پذیرد، و خداوند آمرزنده و مهربان است.

درنگ: صداقت و توکل بر رحمت الهی، کلید موفقیت در مسیری است که با سختی آغاز می‌شود.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَلَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ ۚ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ

ترجمه: به نام خداوند رحمان رحیم. سپاس خدایی را که آنچه در آسمان‌ها و زمین است از آن اوست، و در آخرت نیز سپاس از آن اوست، و او حکیم و آگاه است.

درنگ: توکل بر حکمت الهی و شکر نعمت‌ها، ضامن موفقیت در اقدامات بزرگ است.

يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا ۚ وَهُوَ الرَّحِيمُ الْغَفُورُ

ترجمه: آنچه در زمین فرو می‌رود و آنچه از آن بیرون می‌آید و آنچه از آسمان فرو می‌شود و آنچه به سوی آن بالا می‌رود می‌داند، و او مهربان و آمرزنده است.

درنگ: اعتماد به علم و رحمت الهی، مسیر را به سوی خیر و تنوع هموار می‌سازد.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ ۖ قُلْ بَلَىٰ وَرَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عَالِمِ الْغَيْبِ ۖ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذَٰلِكَ وَلَا أَكْبَرُ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ

ترجمه: و کسانی که کفر ورزیدند گفتند: قیامت به سوی ما نمی‌آید. بگو: آری، به پروردگارم سوگند که به سوی شما خواهد آمد، دانای نهان است که هم‌وزن ذره‌ای در آسمان‌ها و زمین از او پنهان نمی‌ماند، و نه کوچک‌تر از آن و نه بزرگ‌تر، جز آنکه در کتابی روشن است.

درنگ: انکار حقیقت، مسیر را به سوی شکست و عذاب سوق می‌دهد.

لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۚ أُولَٰئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ

ترجمه: تا کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند پاداش دهد. برای آنان آمرزش و رزقی کریم است.

درنگ: ایمان و عمل صالح، با وجود سختی‌ها، به آمرزش و رزق کریم منجر می‌شود.

وَالَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ

ترجمه: و کسانی که در رد آیات ما کوشیدند تا ما را ناتوان کنند، برای آنان عذابی دردناک از نوع رجز است.

درنگ: مخالفت با حقیقت الهی، به عذاب و ناکامی منجر می‌شود.

وَيَرَى الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ هُوَ الْحَقَّ وَيَهْدِي إِلَىٰ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ

ترجمه: و کسانی که دانش یافته‌اند می‌بینند که آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده، حق است و به راه خدای عزیز ستوده هدایت می‌کند.

درنگ: دانش و پذیرش حقیقت، مسیر را به سوی هدایت و موفقیت هموار می‌سازد.

وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلَىٰ رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمْ لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ

ترجمه: و کسانی که کفر ورزیدند گفتند: آیا شما را به مردی راهنمایی کنیم که به شما خبر می‌دهد چون کاملاً از هم پاشیده شدید، به‌راستی در آفرینشی جدید خواهید بود؟

درنگ: انکار حقیقت، به ناپایداری و تباهی کار منجر می‌شود.

أَفْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَمْ بِهِ جِنَّةٌ ۖ بَلِ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلَالِ الْبَعِيدِ

ترجمه: آیا بر خدا دروغ بسته یا دیوانه است؟ نه، کسانی که به آخرت ایمان ندارند، در عذاب و گمراهی دوری هستند.

درنگ: گمراهی و انکار آخرت، به عذاب و ناکامی در اقدام منجر می‌شود.

أَفَلَمْ يَرَوْا إِلَىٰ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۚ إِنْ نَشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ

ترجمه: آیا به آنچه پیش رویشان و پشت سرشان از آسمان و زمین است ننگریسته‌اند؟ اگر بخواهیم، زمین را با آن‌ها فرو می‌بریم یا پاره‌هایی از آسمان را بر آن‌ها فرو می‌افکنیم. به‌راستی در این برای هر بنده بازگشت‌کننده‌ای نشانه‌ای است.

درنگ: بازگشت به خدا، راه رهایی از تهدیدات و رسیدن به خیر است.

وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ

ترجمه: و به‌راستی به داود از جانب خود فضلی عطا کردیم: ای کوه‌ها، با او هم‌آواز شوید و ای پرندگان! و آهن را برای او نرم کردیم.

درنگ: بهره‌گیری از نعمت‌های الهی و تحمل سختی‌ها، به موفقیت‌های بزرگ می‌انجامد.

أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ ۖ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

ترجمه: که زره‌های کامل بساز و در بافتن آن‌ها اندازه نگه دار، و کار شایسته کنید که من به آنچه می‌کنید بینایم.

درنگ: دقت و عمل صالح، ضامن موفقیت در مسیرهای هموار است.

وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ ۖ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ ۖ وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ وَمَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ

ترجمه: و برای سلیمان باد را مسخر کردیم که صبحگاهانش یک ماه راه و شامگاهانش یک ماه راه بود، و چشمه مس را برای او روان کردیم، و از جن برخی پیش روی او به اذن پروردگارش کار می‌کردند، و هر کس از آن‌ها از فرمان ما سرپیچی می‌کرد، از عذاب سوزان به او می‌چشاندیم.

درنگ: دقت و پایبندی به دستورات الهی، از شکست در مسیرهای عظیم جلوگیری می‌کند.

يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ ۚ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِي الشَّكُورُ

ترجمه: برای او آنچه می‌خواست از محراب‌ها و تندیس‌ها و کاسه‌هایی مانند حوض‌ها و دیگ‌های استوار می‌ساختند. ای آل داود، به شکرانه کار کنید، و اندکی از بندگان من شکرگزارند.

درنگ: شکرگزاری و انفاق، مسیر خیر را پایدار می‌سازد.

فَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَىٰ مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ ۖ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ

ترجمه: و چون مرگ را بر او مقدر کردیم، جز جنبنده زمین که عصایش را خورد، چیزی مرگ او را به آن‌ها نشان نداد. پس چون فرو افتاد، برای جن روشن شد که اگر غیب را می‌دانستند، در عذاب خوارکننده درنگ نمی‌کردند.

درنگ: غفلت از محدودیت‌ها، به سقوط و ناکامی می‌انجامد.

لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ

ترجمه: به‌راستی برای سبا در مسکنشان نشانه‌ای بود: دو باغ از راست و چپ. از روزی پروردگارتان بخورید و او را سپاس گویید، شهری پاکیزه و پروردگاری آمرزنده.

درنگ: شکر نعمت‌ها و هوشیاری، خیر را پایدار می‌سازد.

فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ

ترجمه: پس روی برتافتند، پس سیلی عظیم بر آن‌ها فرستادیم و دو باغشان را به دو باغ دارای میوه‌های تلخ و شوره‌زار و اندکی درخت سدر بدل کردیم.

درنگ: غفلت و ناسپاسی، به تباهی و عذاب می‌انجامد.

ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ

ترجمه: این‌گونه آنان را به سزای کفرشان کیفر دادیم، و آیا جز ناسپاس را کیفر می‌دهیم؟

درنگ: ناسپاسی، به عذاب و ناکامی منجر می‌شود.

وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ

ترجمه: و میان آن‌ها و میان شهرهایی که در آن‌ها برکت نهاده بودیم، شهرهایی آشکار قرار دادیم و در آن‌ها سیر و سفر را مقدر کردیم: شب‌ها و روزها در آن‌ها ایمن سیر کنید.

درنگ: صبر و بهره‌گیری از نعمت‌ها، موفقیت در مسیرهای طولانی را تضمین می‌کند.

فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ

ترجمه: پس گفتند: پروردگارا، میان سفرهایمان فاصله انداز، و به خود ستم کردند، پس آنان را داستان‌ها کردیم و کاملاً از هم پاشیدشان. به‌راستی در این برای هر شکیبای شکرگزار نشانه‌هایی است.

درنگ: ناسپاسی و ستم به خود، به تفرقه و ناکامی می‌انجامد.

وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَهْنَهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ

ترجمه: و به‌راستی ابلیس گمانش را درباره آن‌ها درست یافت، پس جز گروهی از مؤمنان، از او پیروی کردند.

درنگ: وسوسه شیطان، مسیر را به سوی گمراهی و ناکامی سوق می‌دهد.

وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي شَكٍّ ۚ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ

ترجمه: و او را بر آن‌ها هیچ تسلطی نبود، جز آنکه بدانیم چه کسی به آخرت ایمان دارد و چه کسی از آن در تردید است، و پروردگارت بر هر چیز نگهبان است.

درنگ: ایمان به آخرت و پرهیز از تردید، مسیر را از گمراهی حفظ می‌کند.

قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ لَا يَمْلِكُونَ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَمَا لَهُمْ فِيهِمَا مِنْ شِرْكٍ وَمَا لَهُ مِنْهُمْ مِنْ ظَهِيرٍ

ترجمه: بگو: کسانی را که به جای خدا پنداشته‌اید بخوانید. هم‌وزن ذره‌ای در آسمان‌ها و زمین مالک نیستند و در آن‌ها هیچ شراکتی ندارند و او را از میانشان هیچ یاوری نیست.

درنگ: اتکا به منابع غیرالهی، به زیان و ناکامی می‌انجامد.

با نظارت صادق خادمی