متن درس
استخاره قرآنی: تبیین آیات سوره صافات
برگرفته از درس‌گفتارهای آیت‌الله محمدرضا نکونام قدس‌سره، جلسه 316
مقدمه
استخاره قرآنی، به مثابه دریچه‌ای معنوی و الهی، راهنمایی است برای انسان‌هایی که در پیچ و خم تصمیم‌گیری‌های دشوار به دنبال هدایت پروردگارند. این روش، با تکیه بر کلام وحیانی قرآن کریم، نشانه‌هایی روشن برای انتخاب مسیر صحیح ارائه می‌دهد. در این نوشتار، آیات برگزیده از سوره صافات (آیات 83 تا 123) با رویکردی علمی و نظام‌مند تحلیل شده‌اند تا راهگشای تصمیم‌گیری‌های پیچیده باشند. این تبیین، با بهره‌گیری از محتوای درس‌گفتارهای استادانه، به گونه‌ای سامان یافته که برای مخاطبان فرهیخته و محیط‌های آکادمیک، به ویژه در سطح پژوهش‌های پیشرفته، منبعی ارزشمند باشد. هدف، ارائه دیدگاهی جامع از استخاره قرآنی است که نه تنها ریشه در سنت دینی دارد، بلکه با نگاهی عقلانی و عمیق، پاسخگوی نیازهای معنوی و عملی انسان معاصر است.
بخش اول: ابراهیم علیه‌السلام و آزمون‌های الهی
آیه 83: شتابزدگی قوم و هشدار الهی
فَأَقْبَلُوا إِلَيْهِ يَزِفُّونَ
پس به سویش شتابان روی آوردند. (صافات: 83)
این آیه به شتاب قوم ابراهیم علیه‌السلام به سوی او با نیتی ناپسند اشاره دارد. در چارچوب استخاره قرآنی، این آیه هشداری است مبنی بر پرهیز از شتابزدگی در تصمیم‌گیری. شتابزدگی، چون بادی تند، ممکن است انسان را به سوی پرتگاه‌های ناکامی سوق دهد. این آیه به مخاطب یادآور می‌شود که هر اقدام بدون تأمل و سنجش دقیق، می‌تواند به نتایج نامطلوب منجر شود. از منظری علمی، این آیه بر اهمیت تدبر و پرهیز از عجله در فرآیندهای تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: شتابزدگی در تصمیم‌گیری، چون راه رفتن بر لبه پرتگاه است؛ تأمل و تدبر، کلید موفقیت در هر اقدام است.
آیه 84: سرزنش بت‌پرستی و پرهیز از انحراف
قَالَ أَتَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ
گفت: آیا آنچه را می‌تراشید می‌پرستید؟ (صافات: 84)
این آیه، پرسش ابراهیم علیه‌السلام از قومش درباره پرستش بت‌های دست‌ساز را بازگو می‌کند. در استخاره، این آیه نشانه‌ای منفی است، زیرا خیر و برکت در آن یافت نمی‌شود و مخاطب ممکن است مورد بازخواست قرار گیرد. این آیه، چون آیینه‌ای، انسان را به بازنگری در ارزش‌ها و باورهای خویش دعوت می‌کند. از منظر علمی، تأکید این آیه بر پرهیز از ارزش‌های نادرست و پایبندی به حقیقت، راهنمایی برای تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر اصول صحیح است.
درنگ: تصمیم‌گیری مبتنی بر ارزش‌های نادرست، چون بنایی بر شن‌های روان است که به زودی فرو می‌ریزد.
آیه 85: آفرینش الهی و صبر در سختی‌ها
وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ
و خدا شما و آنچه را می‌سازید آفریده است. (صافات: 85)
این آیه بر خالقیت خداوند و آفرینش انسان و اعمال او تأکید دارد. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما همراه با زحمت و دشواری است. این آیه، چون مشعلی در تاریکی، یادآور می‌شود که موفقیت در گرو صبر و تحمل سختی‌هاست. از منظر علمی، این آیه بر اهمیت آگاهی از مشیت الهی و استقامت در برابر چالش‌ها تأکید دارد.
درنگ: صبر در برابر سختی‌ها، چون کلیدی است که درهای موفقیت را می‌گشاید.
آیه 86: توطئه و هشدار خطر
قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَانًا فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ
گفتند: برایش بنایی بسازید و او را در آتش افکنید. (صافات: 86)
این آیه به توطئه قوم ابراهیم علیه‌السلام برای سوزاندن او اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است که از خطرات و دسیسه‌ها هشدار می‌دهد. این آیه، چون زنگ خطری، مخاطب را به هوشیاری در برابر توطئه‌ها فرا می‌خواند. از منظر علمی، بر اهمیت احتیاط در تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: هوشیاری در برابر توطئه‌ها، چون سپری است که انسان را از آسیب‌های جبران‌ناپذیر حفظ می‌کند.
آیه 87: شکست توطئه‌گران و ناکامی نیرنگ
فَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَسْفَلِينَ
پس برای او نیرنگی خواستند، ولی ما آنان را فروتر قرار دادیم. (صافات: 87)
این آیه از شکست توطئه قوم و فروتر شدن آن‌ها سخن می‌گوید. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است که از بلا و ناکامی توطئه‌گران خبر می‌دهد. این آیه، چون آیینه‌ای، عاقبت نیرنگ را نشان می‌دهد. از منظر علمی، بر پرهیز از نیرنگ و پایبندی به حقیقت تأکید دارد.
درنگ: نیرنگ، چون بذری مسموم است که میوه‌ای جز ناکامی و سرافکندگی به بار نمی‌آورد.
آیه 88: هجرت به سوی خدا و اطمینان به هدایت
وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهْدِينِ
و گفت: من به سوی پروردگارم می‌روم، او مرا هدایت خواهد کرد. (صافات: 88)
این آیه، عزم ابراهیم علیه‌السلام برای هجرت به سوی خدا را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای عالی است که با وجود اضطراب اولیه، نوید هدایت الهی می‌دهد. این آیه، چون ستاره‌ای در شب، راه را روشن می‌کند. از منظر علمی، بر اهمیت توکل و صبر در تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: توکل به خدا، چون کشتی‌ای است که انسان را از طوفان‌های زندگی به ساحل امن هدایت می‌رساند.
آیه 89: دعا برای فرزند صالح
رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ
پروردگارا، مرا از [فرزندان] صالح عطا کن. (صافات: 89)
این آیه، دعای ابراهیم علیه‌السلام برای دریافت فرزند صالح را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت است که از خیرات و برکات الهی خبر می‌دهد. این آیه، چون چشمه‌ای زلال، نوید بخشش الهی می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت دعا و نیایش در تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: دعا، چون کلیدی است که درهای رحمت الهی را به روی انسان می‌گشاید.
آیه 90: بشارت به فرزند بردبار
فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ
پس او را به پسری بردبار بشارت دادیم. (صافات: 90)
این آیه، بشارت الهی به ابراهیم علیه‌السلام درباره فرزند بردبار را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مبارک و نویدبخش است. این آیه، چون گلی شکوفا، نوید خیر و برکت می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت امید به نعمت‌های الهی تأکید دارد.
درنگ: بشارت الهی، چون نسیمی خنک، دل را به امید و خیر زنده می‌کند.
آیه 91: آزمون بزرگ الهی
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَىٰ فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَا ذَا تَرَىٰ ۖ قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ
پس چون با او به [سن] کوشش رسید، گفت: ای پسرکم، من در خواب دیدم که تو را ذبح می‌کنم، بنگر چه می‌بینی؟ گفت: ای پدر، آنچه را مأموری انجام بده، اگر خدا بخواهد مرا از شکیبایان خواهی یافت. (صافات: 91)
این آیه، به آزمون بزرگ ابراهیم و تسلیم او و فرزندش در برابر امر الهی اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای پرمخاطره اما بسیار مثبت است. این آیه، چون کوهی استوار، از تسلیم و صبر سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت شکیبایی و اطاعت از امر الهی تأکید دارد.
درنگ: تسلیم در برابر امر الهی، چون پلی است که انسان را از آزمون‌های دشوار به ساحل پیروزی می‌رساند.
آیه 92: تسلیم کامل در برابر خدا
فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ
پس چون هر دو تسلیم شدند و او را به پیشانی بر زمین افکند. (صافات: 92)
این آیه، تسلیم کامل ابراهیم و اسماعیل علیهما‌السلام را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما همراه با اضطراب است. این آیه، چون رودی خروشان، از پذیرش مشیت الهی سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت تسلیم و تحمل سختی‌ها تأکید دارد.
درنگ: تسلیم در برابر مشیت الهی، چون سپری است که انسان را از اضطراب به آرامش می‌رساند.
آیه 93: ندا و هدایت الهی
وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ
و او را ندا دادیم که ای ابراهیم! (صافات: 93)
این آیه، ندا دادن خداوند به ابراهیم علیه‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت و هموار است. این آیه، چون نسیمی الهی، نوید هدایت و حمایت می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت دریافت هدایت الهی تأکید دارد.
درنگ: ندا الهی، چون چراغی است که تاریکی‌های مسیر را روشن می‌کند.
آیه 94: پاداش نیکوکاران
قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا ۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
تو رؤیا را تصدیق کردی، ما این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. (صافات: 94)
این آیه، تصدیق رؤیای ابراهیم و پاداش نیکوکاران را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت اما نیازمند تلاش است. این آیه، چون گنجی گرانبها، از پاداش نیکوکاری سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت نیکوکاری در تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: نیکوکاری، چون بذری است که میوه‌ای شیرین و ماندگار به بار می‌آورد.
آیه 95: آزمون آشکار الهی
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْبَلَاءُ الْمُبِينُ
به‌راستی این همان آزمایش آشکار است. (صافات: 95)
این آیه، به آزمون بزرگ ابراهیم علیه‌السلام اشاره دارد. در استخاره، نشانه‌ای سنگین اما گذرا و مثبت است. این آیه، چون طوفانی گذرا، از صبر در برابر آزمون‌ها سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت شکیبایی تأکید دارد.
درنگ: آزمون‌های الهی، چون کوره‌ای است که انسان را برای پیروزی‌های بزرگ آماده می‌سازد.
آیه 96: نجات با قربانی بزرگ
وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ
و او را با قربانی بزرگی بازخرید کردیم. (صافات: 96)
این آیه، نجات اسماعیل علیه‌السلام با قربانی بزرگ را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت است که نیازمند خیرات و صدقه است. این آیه، چون پلی به سوی خیر، از انفاق سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت خیرات در جلب برکت تأکید دارد.
درنگ: خیرات و انفاق، چون چشمه‌ای است که برکت الهی را به زندگی جاری می‌سازد.
آیه 97: جاودانگی نام نیک
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
و برای او در میان آیندگان [نام نیک] به جا گذاشتیم. (صافات: 97)
این آیه، جاودانگی نام نیک ابراهیم علیه‌السلام را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت و ماندگار است. این آیه، چون درختی تناور، از خیرات پایدار سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت ایجاد آثار ماندگار تأکید دارد.
درنگ: آثار نیک، چون ستارگانی هستند که در آسمان تاریخ می‌درخشند.
آیه 98: سلام الهی بر ابراهیم
سَلَامٌ عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ
سلام بر ابراهیم. (صافات: 98)
این آیه، سلام الهی بر ابراهیم علیه‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای عالی و پربرکت است. این آیه، چون نسیمی الهی، از رضایت پروردگار خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت جلب برکت الهی تأکید دارد.
درنگ: رضایت الهی، چون گنجی است که قلب را از آرامش و برکت لبریز می‌کند.
آیه 99: پاداش نیکوکاران
كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ما این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. (صافات: 99)
این آیه، پاداش الهی به نیکوکاران را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت است. این آیه، چون خورشیدی تابان، از خیر و پاداش الهی سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت نیکوکاری تأکید دارد.
درنگ: نیکوکاری، چون رودی است که خیرات را به سوی انسان جاری می‌سازد.
آیه 100: ایمان ابراهیم علیه‌السلام
إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
به‌راستی او از بندگان مؤمن ماست. (صافات: 100)
این آیه، ایمان ابراهیم علیه‌السلام را ستایش می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت است. این آیه، چون ستاره‌ای درخشان، از ایمان و تقوا سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت ایمان در تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: ایمان، چون مشعلی است که مسیر زندگی را روشن می‌سازد.
آیه 101: بشارت به اسحاق علیه‌السلام
وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِيًّا مِنَ الصَّالِحِينَ
و او را به اسحاق، پیامبری از صالحان، بشارت دادیم. (صافات: 101)
این آیه، بشارت الهی به اسحاق علیه‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای عالی و پربرکت است. این آیه، چون گلی معطر، از خیر و برکت الهی خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت امید به نعمت‌های الهی تأکید دارد.
درنگ: بشارت الهی، چون بارانی است که زمین خشک دل را سیراب می‌کند.
آیه 102: برکت بر ابراهیم و اسحاق علیهما‌السلام
وَبَارَكْنَا عَلَيْهِ وَعَلَىٰ إِسْحَاقَ ۖ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِنَفْسِهِ مُبِينٌ
و بر او و بر اسحاق برکت دادیم، و از نسل آن دو نیکوکار و ستمگر بر خویشتن آشکار بود. (صافات: 102)
این آیه، برکت الهی بر ابراهیم و اسحاق علیهما‌السلام را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت اما نیازمند احتیاط است. این آیه، چون درختی پربار، از خیر و احتیاط سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت نیکوکاری و پرهیز از غفلت تأکید دارد.
درنگ: نیکوکاری با احتیاط، چون گنجی است که از غفلت محافظت می‌شود.
جمع‌بندی بخش اول
آیات مربوط به ابراهیم علیه‌السلام در سوره صافات، داستانی از ایمان، تسلیم، صبر و توکل را روایت می‌کنند. این آیات در استخاره قرآنی، راهنمایی‌هایی متنوع از هشدار در برابر شتابزدگی و توطئه تا نوید خیر و برکت ارائه می‌دهند. تأکید بر نیکوکاری، ایمان و صبر، چون ستون‌هایی استوار، انسان را در مسیر تصمیم‌گیری‌های صحیح هدایت می‌کند.
بخش دوم: موسی و هارون علیهما‌السلام و هدایت الهی
آیه 103: الطاف الهی بر موسی و هارون
وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ
و به‌راستی بر موسی و هارون منّت نهادیم. (صافات: 103)
این آیه، الطاف الهی بر موسی و هارون علیهما‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت و بی‌زحمت است. این آیه، چون چشمه‌ای زلال، از خیرات الهی خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت شکر نعمت‌های الهی تأکید دارد.
درنگ: شکر نعمت‌های الهی، چون کلیدی است که درهای برکت را می‌گشاید.
آیه 104: نجات از اندوه بزرگ
وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ
و آن دو و قومشان را از اندوه بزرگ نجات دادیم. (صافات: 104)
این آیه، نجات موسی و هارون علیهما‌السلام و قومشان را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مخاطره‌آمیز اما مثبت است. این آیه، چون پلی بر فراز طوفان، از نجات الهی سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت توکل به نجات الهی تأکید دارد.
درنگ: توکل به نجات الهی، چون سپری است که انسان را از سختی‌ها عبور می‌دهد.
آیه 105: پیروزی با یاری الهی
وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ
و آنان را یاری کردیم، پس آنان پیروز شدند. (صافات: 105)
این آیه، پیروزی موسی و هارون علیهما‌السلام با یاری الهی را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما سنگین است. این آیه، چون پرچمی برافراشته، از پیروزی پس از تلاش سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت استقامت و یاری الهی تأکید دارد.
درنگ: یاری الهی، چون بالی است که انسان را به اوج پیروزی می‌رساند.
آیه 106: اعطای کتاب روشنگر
وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ
و به آن دو کتاب روشنگر دادیم. (صافات: 106)
این آیه، اعطای کتاب روشنگر به موسی و هارون علیهما‌السلام را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت و روشن است. این آیه، چون چراغی در مسیر، از هدایت الهی سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت وضوح در تصمیم‌گیری تأکید دارد.
درنگ: هدایت الهی، چون نقشه‌ای است که مسیر موفقیت را ترسیم می‌کند.
آیه 107: هدایت به راه راست
وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ
و آن دو را به راه راست هدایت کردیم. (صافات: 107)
این آیه، هدایت موسی و هارون علیهما‌السلام به راه راست را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای عالی است. این آیه، چون ستاره‌ای قطبی، از هدایت الهی خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت پیروی از مسیر صحیح تأکید دارد.
درنگ: راه راست، چون جاده‌ای است که به مقصد موفقیت منتهی می‌شود.
آیه 108: جاودانگی نام نیک موسی و هارون
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ
و برای آن دو در میان آیندگان [نام نیک] به جا گذاشتیم. (صافات: 108)
این آیه، جاودانگی نام نیک موسی و هارون علیهما‌السلام را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما همراه با گرفتاری است. این آیه، چون درختی استوار، از خیرات ماندگار سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت تحمل سختی‌ها تأکید دارد.
درنگ: آثار ماندگار، چون ستارگانی هستند که نسل‌ها را روشن می‌کنند.
آیه 109: سلام الهی بر موسی و هارون
سَلَامٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ
سلام بر موسی و هارون. (صافات: 109)
این آیه، سلام الهی بر موسی و هارون علیهما‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت است. این آیه، چون نسیمی الهی، از رضایت پروردگار خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت جلب برکت الهی تأکید دارد.
درنگ: رضایت الهی، چون گنجی است که قلب را از آرامش لبریز می‌کند.
آیه 110: پاداش نیکوکاران
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ما این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. (صافات: 110)
این آیه، پاداش الهی به نیکوکاران را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای عالی است. این آیه، چون خورشیدی درخشان، از خیر و پاداش الهی سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت نیکوکاری تأکید دارد.
درنگ: نیکوکاری، چون رودی است که خیرات را به سوی انسان جاری می‌سازد.
آیه 111: ایمان موسی و هارون علیهما‌السلام
إِنَّهُمَا مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
به‌راستی آن دو از بندگان مؤمن ما هستند. (صافات: 111)
این آیه، ایمان موسی و هارون علیهما‌السلام را ستایش می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت اما پرزحمت است. این آیه، چون ستاره‌ای درخشان، از ایمان و تلاش سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت ایمان و تقوا تأکید دارد.
درنگ: ایمان و تلاش، چون دو بال هستند که انسان را به سوی موفقیت پرواز می‌دهند.
جمع‌بندی بخش دوم
آیات مربوط به موسی و هارون علیهما‌السلام، داستانی از هدایت، نجات و پیروزی را روایت می‌کنند. این آیات در استخاره قرآنی، از خیرات بی‌زحمت تا پیروزی پس از سختی سخن می‌گویند. تأکید بر توکل، شکر و استقامت، چون مشعل‌هایی، مسیر تصمیم‌گیری را روشن می‌سازد.
بخش سوم: الیاس و لوط علیهما‌السلام و دعوت به تقوا
آیه 112: رسالت الیاس علیه‌السلام
وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ
و به‌راستی الیاس از پیامبران بود. (صافات: 112)
این آیه، رسالت الیاس علیه‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت است. این آیه، چون مشعلی روشن، از خیر و رسالت الهی خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت پایبندی به ارزش‌های الهی تأکید دارد.
درنگ: رسالت الهی، چون چراغی است که مسیر هدایت را روشن می‌کند.
آیه 113: دعوت به تقوا
إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ
چون به قومش گفت: آیا پروا نمی‌کنید؟ (صافات: 113)
این آیه، دعوت الیاس علیه‌السلام به تقوا را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای منفی است که از موانع خبر می‌دهد. این آیه، چون زنگ هشداری، از مشکلات پیش رو سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت پیش‌بینی موانع تأکید دارد.
درنگ: تقوا، چون سپری است که انسان را از موانع و مشکلات حفظ می‌کند.
آیه 114: سرزنش شرک و گمراهی
أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ
آیا بعل را می‌خوانید و بهترین آفرینندگان را وا می‌گذارید؟ (صافات: 114)
این آیه، سرزنش قوم الیاس به دلیل شرک را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار منفی است. این آیه، چون آیینه‌ای، از گمراهی و زیان سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت پرهیز از انحراف تأکید دارد.
درنگ: شرک و گمراهی، چون تاریکی است که انسان را از مسیر حقیقت دور می‌کند.
آیه 115: تأکید بر توحید
اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
خدا، پروردگار شما و پروردگار پدران پیشین شماست. (صافات: 115)
این آیه، تأکید الیاس علیه‌السلام بر توحید را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما پرخطر است. این آیه، چون صخره‌ای استوار، از توحید و احتیاط سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت توکل و هوشیاری تأکید دارد.
درنگ: توحید، چون ستونی است که بنای تصمیم‌گیری صحیح بر آن استوار می‌شود.
آیه 116: تکذیب و ناکامی
فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ
پس او را تکذیب کردند، پس به‌راستی آنان احضارشدگان‌اند. (صافات: 116)
این آیه، تکذیب الیاس علیه‌السلام و عاقبت قومش را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای منفی است. این آیه، چون هشداری، از ناکامی در برابر تکذیب سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت پرهیز از تکذیب حقیقت تأکید دارد.
درنگ: تکذیب حقیقت، چون بن‌بستی است که انسان را از موفقیت بازمی‌دارد.
آیه 117: نجات بندگان خالص
إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
مگر بندگان خالص خدا. (صافات: 117)
این آیه، نجات بندگان خالص خدا را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما پرزحمت است. این آیه، چون مشعلی در تاریکی، از اخلاص و تلاش سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت اخلاص تأکید دارد.
درنگ: اخلاص، چون گنجی است که انسان را از سختی‌ها به سوی نجات هدایت می‌کند.
آیه 118: جاودانگی نام نیک الیاس
وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
و برای او در میان آیندگان [نام نیک] به جا گذاشتیم. (صافات: 118)
این آیه، جاودانگی نام نیک الیاس علیه‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت و ماندگار است. این آیه، چون درختی پربار، از خیرات پایدار سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت ایجاد آثار ماندگار تأکید دارد.
درنگ: آثار نیک، چون ستارگانی هستند که نسل‌ها را روشن می‌کنند.
آیه 119: سلام الهی بر الیاس
سَلَامٌ عَلَىٰ إِلْ يَاسِينَ
سلام بر الیاسین. (صافات: 119)
این آیه، سلام الهی بر الیاس علیه‌السلام را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای عالی و پربرکت است. این آیه، چون نسیمی الهی، از رضایت پروردگار خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت جلب برکت الهی تأکید دارد.
درنگ: رضایت الهی، چون گنجی است که قلب را از آرامش لبریز می‌کند.
آیه 120: پاداش نیکوکاران
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ
ما این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. (صافات: 120)
این آیه، پاداش الهی به نیکوکاران را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای بسیار مثبت است. این آیه، چون خورشیدی درخشان، از خیر و پاداش الهی سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت نیکوکاری تأکید دارد.
درنگ: نیکوکاری، چون رودی است که خیرات را به سوی انسان جاری می‌سازد.
آیه 121: ایمان الیاس علیه‌السلام
إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ
به‌راستی او از بندگان مؤمن ماست. (صافات: 121)
این آیه، ایمان الیاس علیه‌السلام را ستایش می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت اما پرزحمت است. این آیه، چون ستاره‌ای درخشان، از ایمان و تلاش سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت ایمان و تقوا تأکید دارد.
درنگ: ایمان و تلاش، چون دو بال هستند که انسان را به سوی موفقیت پرواز می‌دهند.
آیه 122: رسالت لوط علیه‌السلام
وَإِنَّ لُوطًا لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ
و به‌راستی لوط از پیامبران بود. (صافات: 122)
این آیه، رسالت لوط علیه‌السلام را بیان می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای مثبت است. این آیه، چون مشعلی روشن، از خیر و رسالت الهی خبر می‌دهد. از منظر علمی، بر اهمیت پایبندی به ارزش‌های الهی تأکید دارد.
درنگ: رسالت الهی، چون چراغی است که مسیر هدایت را روشن می‌کند.
آیه 123: نجات لوط و خاندانش
إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ
چون او و خاندانش را همگی نجات دادیم. (صافات: 123)
این آیه، نجات لوط علیه‌السلام و خاندانش را بازگو می‌کند. در استخاره، نشانه‌ای سخت اما مثبت است. این آیه، چون پلی بر فراز طوفان، از نجات الهی سخن می‌گوید. از منظر علمی، بر اهمیت توکل به نجات الهی تأکید دارد.
درنگ: توکل به نجات الهی، چون سپری است که انسان را از سختی‌ها عبور می‌دهد.
جمع‌بندی بخش سوم
آیات مربوط به الیاس و لوط علیهما‌السلام، داستانی از دعوت به تقوا، پرهیز از شرک و نجات الهی را روایت می‌کنند. این آیات در استخاره قرآنی، از هشدار در برابر گمراهی تا نوید نجات و خیر سخن می‌گویند. تأکید بر توحید، اخلاص و توکل، چون ستون‌هایی، انسان را در مسیر صحیح هدایت می‌کند.
جمع‌بندی نهایی
تحلیل آیات سوره صافات (آیات 83 تا 123) در چارچوب استخاره قرآنی، چون نقشه‌ای جامع، نشانه‌هایی متنوع برای تصمیم‌گیری ارائه می‌دهد. آیاتی که بر ایمان، تسلیم، نیکوکاری، هدایت و نجات تأکید دارند، نویدبخش خیر و برکت‌اند، در حالی که آیاتی که از شتابزدگی، شرک، توطئه و تکذیب هشدار می‌دهند، انسان را به احتیاط و تأمل دعوت می‌کنند. این تحلیل، چون مشعلی در تاریکی، راه را برای مخاطبان فرهیخته روشن می‌سازد و بر اهمیت توکل، صبر، اخلاص و نیکوکاری در تصمیم‌گیری تأکید دارد. مطالعه این آیات، منبعی ارزشمند برای فهم عمیق‌تر استخاره قرآنی و کاربرد آن در زندگی است.
با نظارت صادق خادمی