بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنْتُمْ وَمَنْ يَفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، دشمن من و دشمن خودتان را به دوستی نگیرید، در حالی که به آنها محبت می‌ورزید و حال آنکه به آنچه از حق به سوی شما آمده کفر ورزیده‌اند، پیامبر و شما را به جرم ایمان به خداوند، پروردگارتان، بیرون می‌کنند. اگر برای جهاد در راه من و طلب خشنودی من بیرون آمده‌اید، در پنهان به آنها محبت می‌ورزید، و من به آنچه پنهان کرده‌اید و آنچه آشکار ساخته‌اید داناترم، و هر کس از شما چنین کند، به یقین از راه راست گمراه شده است.

درنگ: این آیه هشداری است برای اجتناب از اقداماتی که با نیت‌های غیرخالص یا انتخاب شرکای نامناسب همراه باشد. دقت در حفظ ارزش‌های دینی، سپری در برابر انحراف و ناکامی است.

إِنْ يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا لَكُمْ أَعْدَاءً وَيَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوءِ وَوَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ

اگر بر شما دست یابند، دشمنان شما خواهند بود و دست‌ها و زبان‌هایشان را به بدی علیه شما دراز می‌کنند و آرزو دارند که کافر شوید.

درنگ: هوشیاری و دقت در انتخاب شرکا، کلید رهایی از تهدیدات و کارشکنی‌های احتمالی در مسیر اقدام است.

لَنْ تَنْفَعَكُمْ أَرْحَامُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

خویشاوندان و فرزندانتان هرگز در روز قیامت به شما سودی نمی‌رسانند. میان شما جدایی می‌افکند، و خدا به آنچه انجام می‌دهید بیناست.

درنگ: پرهیز از تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده و توجه به پیامدهای بلندمدت، از گرفتاری‌های خانوادگی و ناکامی‌های دیررس جلوگیری می‌کند.

قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ

بی‌تردید برای شما در ابراهیم و کسانی که با او بودند الگویی نیکوست، آنگاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و از آنچه جز خدا می‌پرستید بیزاریم، به شما کفر ورزیدیم، و میان ما و شما دشمنی و کینه برای همیشه آشکار شد، تا زمانی که به خدای یگانه ایمان آورید، مگر سخن ابراهیم به پدرش که: برایت آمرزش می‌طلبم، و من برای تو از خدا چیزی در اختیار ندارم. پروردگارا، بر تو توکل کردیم و به سوی تو بازگشتیم و بازگشت به سوی توست.

درنگ: پایبندی به اصول توحیدی و توکل بر خدا، کلید موفقیت در مسیری چالش‌برانگیز است، مشروط به احتیاط در روابط.

رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

پروردگارا، ما را مایه فتنه برای کافران قرار مده و ما را ببخشای، پروردگارا، تو خود توانای حکیمی.

درنگ: مشورت، ثبت قانونی و نیت خالص، کلیدهای موفقیت در مسیری مبارک و مورد حمایت الهی هستند.

لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِيهِمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَمَنْ يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ

به یقین برای شما در آنها الگویی نیکو بود برای کسی که به خدا و روز آخرت امید دارد، و هر کس روی بگرداند، خدا خود بی‌نیاز ستوده است.

درنگ: امید به خدا و پرهیز از سهل‌انگاری، ضامن موفقیت در مسیری مبارک و خالی از مخاطرات دنیوی است.

عَسَى اللَّهُ أَنْ يَجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِينَ عَادَيْتُمْ مِنْهُمْ مَوَدَّةً وَاللَّهُ قَدِيرٌ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ

شاید خدا میان شما و کسانی که با آنها دشمنی کرده‌اید دوستی قرار دهد، و خدا تواناست، و خدا آمرزنده مهربان است.

درنگ: احتیاط و نیت خالص، کلید تبدیل چالش‌ها به فرصت‌ها و دستیابی به موفقیت در مسیری مبارک است.

لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ

خدا شما را از نیکی کردن و عدالت ورزیدن به کسانی که در دین با شما نجنگیده‌اند و شما را از دیارتان بیرون نکرده‌اند باز نمی‌دارد، زیرا خدا عدالت‌ورزان را دوست دارد.

درنگ: رعایت عدالت و احتیاط در روابط، از بروز مخاطرات و گرفتاری‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ

خدا تنها شما را از دوستی با کسانی که در دین با شما جنگیده‌اند و شما را از دیارتان بیرون کرده‌اند و بر بیرون کردن شما پشتیبانی کرده‌اند باز می‌دارد، و هر کس با آنها دوستی کند، آنان ستمگرانند.

درنگ: دوری از روابط با متخاصمان، از درگیری و ناکامی در مسیر اقدام جلوگیری می‌کند.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَٰلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چون زنان مؤمن مهاجر به سوی شما آمدند، آنها را بیازمایید. خدا به ایمانشان داناتر است. پس اگر آنها را مؤمن یافتید، آنها را به سوی کافران بازنگردانید. نه آنها برای کافران حلالند و نه کافران برای آنها حلالند. و آنچه را خرج کرده‌اند به آنها بدهید، و بر شما گناهی نیست که اگر مهریه‌هایشان را دادید، با آنها ازدواج کنید. و به پیوند با زنان کافر پایبند نباشید، و آنچه را خرج کرده‌اید بخواهید، و آنها نیز آنچه را خرج کرده‌اند بخواهند. این حکم خداست که میان شما داوری می‌کند، و خدا دانای حکیم است.

درنگ: پرهیز از اقدامات پرمخاطره و توجه به آزمون‌های الهی، از ناکامی‌های درازمدت جلوگیری می‌کند.

وَإِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُمْ مِثْلَ مَا أَنْفَقُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ

و اگر چیزی از همسرانتان به سوی کافران رفت و شما مجازات کردید، به کسانی که همسرانشان رفته‌اند، مانند آنچه خرج کرده‌اند بدهید و از خدایی که به او ایمان دارید پروا کنید.

درنگ: تقوای الهی و پرهیز از روابط پرمخاطره، از گرفتاری‌های خانوادگی جلوگیری می‌کند.

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَى أَنْ لَا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ

ای پیامبر، چون زنان مؤمن نزد تو آمدند که با تو بیعت کنند بر اینکه چیزی را با خدا شریک نگیرند و دزدی نکنند و زنا نکنند و فرزندانشان را نکشند و بهتان نیاورند که میان دست‌ها و پاهایشان برسازند و در کار نیک از تو نافرمانی نکنند، با آنها بیعت کن و برایشان از خدا آمرزش بخواه، که خدا آمرزنده مهربان است.

درنگ: پرهیز از افراد فریبکار و پایبندی به اصول اخلاقی، از فرسایش و ناکامی در مسیر اقدام جلوگیری می‌کند.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الْكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ الْقُبُورِ

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، با قومی که خدا بر آنها خشم گرفته دوستی نکنید، که آنها از آخرت نومید شده‌اند، همان‌گونه که کافران از اهل قبور نومیدند.

درنگ: دوری از مسیری که با یأس و دوری از ارزش‌های الهی همراه است، ضامن حفظ تقوا و خیر است.

درنگ: استخاره به سوره ممتحنه به‌صورت کلی، هشداری است برای پرهیز از تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده و توجه به ارزش‌های توحیدی.

با نظارت صادق خادمی