متن درس
استخاره قرآنی: تحلیل آیات سورههای مطففین و انشقاق
برگرفته از درسگفتارهای آیتالله محمدرضا نکونام قدسسره، جلسه ۳۹۴
مقدمه
استخاره قرآنی، به مثابه دریچهای به سوی حکمت الهی، ابزاری معنوی و عمیق در سنت اسلامی است که با تکیه بر کلام نورانی قرآن کریم، راهنمایی برای تصمیمگیری در امور پیچیده و دشوار فراهم میآورد. این روش، ریشه در ایمان به هدایت الهی و تعالیم قرآنی دارد و به منظور طلب خیر و صلاح در مسیر زندگی به کار گرفته میشود..
بخش اول: تحلیل آیات سوره مطففین در استخاره قرآنی
سوره مطففین، با آیات عمیق و پرمعنای خود، منظومهای از هشدارها و بشارتها را ارائه میدهد که در استخاره قرآنی، راهنمایی برای تمایز میان خیر و شر فراهم میآورد. در این بخش، هر آیه به همراه تحلیل استخارهای و تبیین معنایی آن بررسی میشود.
آیه ۱۴: هشدار به تکذیبکنندگان
وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ
و جز هر متجاوز گناهکار، آن را تکذیب نمیکند. (مطففین: ۱۴)
این آیه، چونان هشداری تکاندهنده، از تکذیب حقیقت توسط متجاوزان و گناهکاران سخن میگوید. در چارچوب استخاره، این آیه به شدت منفی است و از بلایا و مصیبتهایی حکایت دارد که گریزی از آنها نیست. گویی کار مورد نظر، چونان گردابی خطرناک، شخص را به سوی زیان و گرفتاری میکشاند.
درنگ: این آیه به خطرات جدی و غیرقابلگریز در کار مورد نظر هشدار میدهد و توصیه به اجتناب کامل از آن دارد.
آیه ۱۵: انکار حقیقت و ناکامی
إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
چون آیات ما بر او خوانده شود، گوید: افسانههای پیشینیان است. (مطففین: ۱۵)
این آیه از انکار آیات الهی به عنوان افسانه سخن میگوید، که نمادی از بیاعتمادی و ناسپاسی است. در استخاره، این آیه خیر نیست و به عدم اعتماد و اعتقاد به خواهان در کار مورد نظر اشاره دارد. گویی کار، چونان بنایی سست، از پایه متزلزل است و به نتیجهای مطلوب نمیرسد.
درنگ: این آیه هشدار میدهد که کار مورد نظر با عدم پذیرش و اعتماد مواجه شده و به سرانجام خوشایندی نمیرسد.
آیه ۱۶: زنگار دل و تلاش بیثمر
كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
نه، بلکه آنچه کسب میکردند، بر دلهایشان زنگار بسته است. (مطففین: ۱۶)
زنگار بستن دلها، تصویری از انحراف و گمراهی ناشی از اعمال نادرست است. در استخاره، این آیه خیر نیست و به کاری پرزحمت و بدون نتیجه اشاره دارد، گویی تلاشها چونان کاشتن بذر در خاک شورهزار، بیثمر میماند.
درنگ: این آیه از زحمتی بیحاصل در کار مورد نظر خبر میدهد و توصیه به بازنگری و اجتناب دارد.
آیه ۱۷: محجوبیت از هدایت الهی
كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ
نه، آنان در آن روز از پروردگارشان محجوباند. (مطففین: ۱۷)
محجوبیت از پروردگار، چونان پردهای سنگین، نماد قطع ارتباط با هدایت الهی است. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و به کاری بسته و غیرقابل پیشرفت اشاره دارد، گویی درهای رحمت الهی بر آن بسته شده است.
درنگ: این آیه از بنبست و عدم امکان پیشرفت در کار هشدار داده و اجتناب را توصیه میکند.
آیه ۱۸: عذاب و زیان سنگین
ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُو الْجَحِيمِ
سپس آنان آتشدوزخ را درمینوردند. (مطففین: ۱۸)
تصویر ورود به جهنم، هشداری هولناک از عاقبت شوم نافرمانی است. در استخاره، این آیه به شدت منفی بوده و از زیانهای سنگین در کار مورد نظر خبر میدهد، گویی مسیر به سوی پرتگاهی عمیق هدایت میشود.
درنگ: این آیه به زیانهای سنگین در کار اشاره کرده و اجتناب کامل را توصیه میکند.
آیه ۱۹: رسوایی و پشیمانی
ثُمَّ يُقَالُ هَذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تُكَذِّبُونَ
آنگاه گفته شود: این همان است که آن را تکذیب میکردید. (مطففین: ۱۹)
مواجهه با حقیقت تکذیبشده، چونان آینهای که پشیمانی را بازمیتاباند، از رسوایی و ندامت خبر میدهد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از آبروریزی و شکست در کار مورد نظر هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از آبروریزی و شکست در کار مورد نظر خبر داده و اجتناب را توصیه میکند.
آیه ۲۰: پاداش نیکان در علّیّین
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ
نه، بیگمان کتاب نیکان در علّیّین است. (مطففین: ۲۰)
این آیه، چونان نوری درخشان، از جایگاه والای نیکان سخن میگوید. در استخاره، خیر است، اما به کاری سخت و سنگین اشاره دارد که به آسانی انجام نمیشود، گویی فتح قلهای رفیع، نیازمند تلاش و استقامت است.
درنگ: این آیه از موفقیت در کارهای دشوار با تلاش و استقامت خبر میدهد.
آیه ۲۱: عظمت علّیّین
وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ
و تو چه دانی علّیّین چیست؟ (مطففین: ۲۱)
تأکید بر عظمت علّیّین، چونان اشارهای به افقهای بلند موفقیت است. در استخاره، این آیه به خیر عظیم و کاری سنگین اشاره دارد که نیازمند تلاشی عظیم است.
درنگ: این آیه از موفقیت در کارهای بزرگ و سنگین با تلاش فراوان خبر میدهد.
آیه ۲۲: نظم و ثبت اعمال
كِتَابٌ مَرْقُومٌ
کتابی نوشتهشده. (مطففین: ۲۲)
کتاب مرقوم، چونان سندی منظم و دقیق، از ثبت اعمال سخن میگوید. در استخاره، این آیه خیر است و به کاری انجامپذیر با نظم و دقت اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کارهای منظم و دقیق خبر میدهد.
آیه ۲۳: جایگاه والای مقربان
يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ
که مقربان آن را مشاهده میکنند. (مطففین: ۲۳)
مشاهده کتاب توسط مقربان، چونان تأییدی بر ارزش والای پاداش الهی است. در استخاره، این آیه به خیر عظیم و موفقیت در کارهای والا و معنوی اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کارهای والا و معنوی خبر میدهد.
آیه ۲۴: نعمت و برکت نیکان
إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ
بیگمان نیکان در نعمتاند. (مطففین: ۲۴)
نعمت ابرار، چونان باغی پرشکوفه، از برکت و خیر الهی خبر میدهد. در استخاره، این آیه به خیر فراوان و موفقیت در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت و برکت در کار خبر میدهد.
آیه ۲۵: آرامش و اطمینان
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنْظُرُونَ
بر تختها [نشسته و] مینگرند. (مطففین: ۲۵)
تصویر ابرار بر تختهای بهشتی، چونان منظرهای آرامبخش، از موفقیت و آرامش سخن میگوید. در استخاره، این آیه به خیر فراوان و کاری همراه با اطمینان اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کاری همراه با آرامش و اطمینان خبر میدهد.
آیه ۲۶: شادابی نعمت
تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ
در چهرههایشان طراوت نعمت را میشناسی. (مطففین: ۲۶)
طراوت نعمت، چونان شکوفههای بهاری، از شادابی و برکت خبر میدهد. در استخاره، این آیه به خیر فراوان و موفقیت در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت و شادابی در کار خبر میدهد.
آیه ۲۷: عافیت و سلامت
يُسْقَوْنَ مِنْ رَحِيقٍ مَخْتُومٍ
از شرابی ناب و مهرشده نوشانده میشوند. (مطففین: ۲۷)
شراب ناب مهرشده، چونان جامی از سلامت و برکت، از خیر الهی خبر میدهد. در استخاره، این آیه به عافیت و موفقیت در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کاری همراه با سلامت و خیر خبر میدهد.
آیه ۲۸: شادابی و رقابت سالم
خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ
مهر آن مشک است، و در این [نعمت] باید رقابتکنندگان رقابت کنند. (مطففین: ۲۸)
مشک بهعنوان مهر شراب، چونان عطری دلانگیز، از شادابی و ارزش سخن میگوید. در استخاره، این آیه به خیر فراوان و کاری شاداب با رقابت سالم اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کاری شاداب و با رقابت سالم خبر میدهد.
آیه ۲۹: برکت والای تسنیم
وَمِزَاجُهُ مِنْ تَسْنِيمٍ
و آمیزهاش از تسنیم است. (مطففین: ۲۹)
تسنیم، چشمهای بهشتی، چونان جویباری از برکت والا، از خیر عظیم سخن میگوید. در استخاره، این آیه به موفقیت در کارهای مهم، بهویژه ازدواج، اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کارهای مهم، بهویژه ازدواج، خبر میدهد.
آیه ۳۰: جایگاه مقربان
عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ
چشمهای که مقربان از آن مینوشند. (مطففین: ۳۰)
نوشیدن مقربان از تسنیم، چونان نشانهای از جایگاه والا، از خیر عظیم خبر میدهد. در استخاره، این آیه به موفقیت در کارهای معنوی و والا اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کارهای معنوی و والا خبر میدهد.
آیه ۳۱: تمسخر و آبروریزی
إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا كَانُوا مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا يَضْحَكُونَ
بیگمان گناهکاران به کسانی که ایمان آورده بودند میخندیدند. (مطففین: ۳۱)
تمسخر مؤمنان توسط گناهکاران، چونان پردهای از گمراهی، از رسوایی خبر میدهد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از آبروریزی و کاری بینتیجه هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از آبروریزی و شکست در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۳۲: توطئه و خرابی
وَإِذَا مَرُّوا بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ
و چون بر آنان میگذشتند، به یکدیگر چشمک میزدند. (مطففین: ۳۲)
چشمک زدن گناهکاران، چونان نشانهای از توطئه، از خرابی و زیان خبر میدهد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از زیان در کار مورد نظر هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از خرابی و زیان در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۳۳: آلودگی ظاهری و باطنی
وَإِذَا انْقَلَبُوا إِلَى أَهْلِهِمْ انْقَلَبُوا فَكِهِينَ
و چون به سوی کسانشان بازمیگشتند، شادمان بازمیگشتند. (مطففین: ۳۳)
شادمانی گناهکاران پس از تمسخر، چونان نشانهای از فساد، از آلودگی ظاهری و باطنی خبر میدهد. در استخاره، این آیه به شدت منفی است و از زیان و آلودگی در کار هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از آلودگی و زیان در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۳۴: سوءتفاهم و گمراهی
وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَؤُلَاءِ لَضَالُّونَ
و چون آنان را میدیدند، میگفتند: اینان گمراهاند. (مطففین: ۳۴)
اتهام گمراهی به مؤمنان، چونان نشانهای از سوءتفاهم، از ناکامی خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و از سوءتفاهم و شکست در کار هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از سوءتفاهم و شکست در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۳۵: خطر و عدم نظارت
وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيْهِمْ حَافِظِينَ
و بر آنان نگهبان گمارده نشده بودند. (مطففین: ۳۵)
عدم نظارت بر گناهکاران، چونان راهی بیحفاظ، از خطرات جدی خبر میدهد. در استخاره، این آیه به شدت منفی و خطرناک است و از خطرات بدون نظارت در کار هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از خطرات جدی و بدون نظارت در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۳۶: تعارض و عدم موفقیت
فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ
امروز کسانی که ایمان آوردهاند به کافران میخندند. (مطففین: ۳۶)
خنده مؤمنان به کافران، اگرچه پیروزی حق را نشان میدهد، اما در استخاره خیر نیست و به تعارض و عدم موفقیت اشاره دارد.
درنگ: این آیه از تعارض و عدم موفقیت در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۳۷: آرامش و موفقیت
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنْظُرُونَ
بر تختها [نشسته و] مینگرند. (مطففین: ۳۷)
نگریستن بر تختها، چونان نشانهای از آرامش، از موفقیت خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر است و به کاری همراه با آرامش و اطمینان اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کاری همراه با آرامش و اطمینان خبر میدهد.
آیه ۳۸: عاقبت نادرست
هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ
آیا کافران آنچه میکردند پاداش داده شدند؟ (مطففین: ۳۸)
سؤال درباره پاداش کافران، چونان هشداری از عاقبت نادرست، از ناکامی خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و از عدم موفقیت در کار هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از عدم موفقیت در کار مورد نظر هشدار میدهد.
جمعبندی بخش اول
سوره مطففین، با آیات خود، گویی دو سوی مسیر زندگی را به تصویر میکشد: سویی پر از خیر و برکت برای نیکان و سویی پر از هشدار و زیان برای گمراهان. آیات خیر (۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳، ۲۴، ۲۵، ۲۶، ۲۷، ۲۸، ۲۹، ۳۰، ۳۷) بر تلاش، نظم، و نیت خالص تأکید دارند و موفقیت در کارهای والا و معنوی را بشارت میدهند. در مقابل، آیات هشداردهنده (۱۴، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۳۱، ۳۲، ۳۳، ۳۴، ۳۵، ۳۶، ۳۸) از خطرات گمراهی، آبروریزی، و زیان خبر میدهند. این تحلیل، راهنمایی است برای انتخاب مسیری که به خیر و صلاح منتهی شود.
بخش دوم: تحلیل آیات سوره انشقاق در استخاره قرآنی
سوره انشقاق، با توصیف تحولات عظیم کیهانی و انسانی، آیینهای از تقدیر الهی و مسئولیت انسان در برابر آن است. در این بخش، آیات این سوره در چارچوب استخاره قرآنی بررسی شده و دلالتهای آنها تبیین میگردد.
آیه ۱: تحولات هولناک
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ
به نام خداوند بخشنده مهربان، چون آسمان شکافته شود. (انشقاق: ۱)
شکافتن آسمان، چونان نشانهای از تحولات عظیم و هولناک، از ناکامی خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و از تحولات منفی در کار مورد نظر هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از تحولات منفی در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۲: درگیری و اضطراب
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ
و به پروردگارش گوش فرا دهد و سزاوار آن است. (انشقاق: ۲)
اطاعت آسمان از پروردگار، اگرچه نظم الهی را نشان میدهد، اما در استخاره خیر نیست و به درگیری و اضطراب در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از درگیری و اضطراب در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۳: آشفتگی و بینظمی
وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ
و چون زمین گسترده شود. (انشقاق: ۳)
گسترده شدن زمین، چونان نشانهای از آشوب، از بینظمی خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و از آشفتگی در کار مورد نظر هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از آشفتگی و بینظمی در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۴: آشوب و زیان
وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ
و آنچه در آن است بیرون افکند و تهی گردد. (انشقاق: ۴)
بیرون افکندن محتوای زمین، چونان نشانهای از آشوب، از زیان و بینظمی خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و از زیان در کار هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از بینظمی و زیان در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۵: اضطراب و بههمریختگی
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ
و به پروردگارش گوش فرا دهد و سزاوار آن است. (انشقاق: ۵)
تکرار اطاعت زمین، اگرچه نظم الهی را نشان میدهد، اما در استخاره خیر نیست و به اضطراب و بههمریختگی در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از بههمریختگی و اضطراب در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۶: تلاش بینتیجه
يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ
ای انسان، تو بهسوی پروردگارت بهسختی میکوشی و او را ملاقات خواهی کرد. (انشقاق: ۶)
کوشش سخت انسان، چونان سفری پرزحمت، از تلاش بینتیجه خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و به کاری پرزحمت با نتیجه نامعلوم اشاره دارد.
درنگ: این آیه از کاری پرزحمت با نتیجه نامعلوم هشدار میدهد.
آیه ۷: موفقیت با تلاش
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ
اما کسی که کتابش به دست راستش داده شود. (انشقاق: ۷)
دریافت کتاب به دست راست، چونان نشانهای از پیروزی، از موفقیت خبر میدهد. در استخاره، این آیه به خیر فراوان و کاری پرزحمت اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کاری پرزحمت خبر میدهد.
آیه ۸: حساب آسان و موفقیت
فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا
بهزودی حسابی آسان محاسبه خواهد شد. (انشقاق: ۸)
حساب آسان، چونان نشانهای از رحمت الهی، از موفقیت خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر و پرزحمت است و به موفقیت در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت در کاری پرزحمت خبر میدهد.
آیه ۹: شادمانی و رضایت
وَيَنْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا
و شادمان به سوی کسانش بازگردد. (انشقاق: ۹)
شادمانی در بازگشت، چونان نشانهای از رضایت، از موفقیت خبر میدهد. در استخاره، این آیه به خیر فراوان و شادمانی در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از موفقیت و شادمانی در کار خبر میدهد.
آیه ۱۰: مشکلات و گرفتاری
وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ
و اما کسی که کتابش از پشت سرش داده شود. (انشقاق: ۱۰)
دریافت کتاب از پشت سر، چونان نشانهای از شکست، از گرفتاری خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و به مشکلات و گرفتاری در کار اشاره دارد.
درنگ: این آیه از مشکلات و گرفتاری در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۱۱: هلاکت و زیان
فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا
بهزودی فریاد هلاکت برآورد. (انشقاق: ۱۱)
فریاد هلاکت، چونان هشداری از پشیمانی، از زیان خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و از زیان و شکست در کار هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از زیان و شکست در کار مورد نظر هشدار میدهد.
آیه ۱۲: عذاب و زیان
وَيَصْلَى سَعِيرًا
و در آتش سوزان درآید. (انشقاق: ۱۲)
ورود به آتش سوزان، چونان هشداری هولناک، از عذاب و زیان خبر میدهد. در استخاره، این آیه خیر نیست و از زیان و عذاب در کار هشدار میدهد.
درنگ: این آیه از زیان و عذاب در کار مورد نظر هشدار میدهد.
جمعبندی بخش دوم
سوره انشقاق، با توصیف تحولات عظیم و مسئولیت انسان، گویی آیینهای از تقدیر الهی است. آیات خیر (۷، ۸، ۹) از موفقیت با تلاش و شادمانی خبر میدهند، در حالی که آیات هشداردهنده (۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۲) از آشوب، اضطراب، و زیان در کار هشدار میدهند. این تحلیل، راهنمایی برای انتخاب مسیری است که به خیر و صلاح منتهی شود.
جمعبندی نهایی
تحلیل استخاره قرآنی بر اساس آیات سورههای مطففین و انشقاق، گویی منظومهای از هدایت و هشدار است که انسان را در مسیر تصمیمگیری یاری میرساند. آیات خیر، چونان مشعلهایی فروزان، بر اهمیت تلاش، نظم، نیت خالص، و استقامت تأکید دارند و موفقیت در کارهای والا و معنوی، بهویژه ازدواج، را بشارت میدهند. در مقابل، آیات هشداردهنده، چونان نگهبانانی هوشیار، از خطرات گمراهی، آبروریزی، بینظمی، و شکست خبر میدهند. این تحلیل، با رویکردی علمی و نظاممند، عمق و غنای استخاره قرآنی را به عنوان ابزاری برای هدایت در تصمیمگیریها نشان میدهد. توصیه میشود در کارهای خیر با دقت، توکل، و تلاش، و در کارهای پرخطر با اجتناب و بازنگری اقدام شود، تا مسیر زندگی به سوی صلاح و خیر رهنمون گردد.
با نظارت صادق خادمی